関数 $f(x, y) = e^{x^2 + y^2}$, $x(s, t) = s \cos(t)$, $y(s, t) = s \sin(t)$ が与えられている。合成関数 $F(s, t) = f(x(s, t), y(s, t))$ の偏導関数 $\frac{\partial F}{\partial s}$ と $\frac{\partial F}{\partial t}$ をそれぞれ求める。

解析学偏微分連鎖律合成関数
2025/7/9

1. 問題の内容

関数 f(x,y)=ex2+y2f(x, y) = e^{x^2 + y^2}, x(s,t)=scos(t)x(s, t) = s \cos(t), y(s,t)=ssin(t)y(s, t) = s \sin(t) が与えられている。合成関数 F(s,t)=f(x(s,t),y(s,t))F(s, t) = f(x(s, t), y(s, t)) の偏導関数 Fs\frac{\partial F}{\partial s}Ft\frac{\partial F}{\partial t} をそれぞれ求める。

2. 解き方の手順

(i) Fs\frac{\partial F}{\partial s} を求める。
連鎖律より、
Fs=fxxs+fyys\frac{\partial F}{\partial s} = \frac{\partial f}{\partial x} \frac{\partial x}{\partial s} + \frac{\partial f}{\partial y} \frac{\partial y}{\partial s}
まず、fx\frac{\partial f}{\partial x}fy\frac{\partial f}{\partial y} を計算する。
fx=xex2+y2=2xex2+y2\frac{\partial f}{\partial x} = \frac{\partial}{\partial x} e^{x^2 + y^2} = 2x e^{x^2 + y^2}
fy=yex2+y2=2yex2+y2\frac{\partial f}{\partial y} = \frac{\partial}{\partial y} e^{x^2 + y^2} = 2y e^{x^2 + y^2}
次に、xs\frac{\partial x}{\partial s}ys\frac{\partial y}{\partial s} を計算する。
xs=s(scos(t))=cos(t)\frac{\partial x}{\partial s} = \frac{\partial}{\partial s} (s \cos(t)) = \cos(t)
ys=s(ssin(t))=sin(t)\frac{\partial y}{\partial s} = \frac{\partial}{\partial s} (s \sin(t)) = \sin(t)
したがって、
Fs=(2xex2+y2)(cos(t))+(2yex2+y2)(sin(t))\frac{\partial F}{\partial s} = (2x e^{x^2 + y^2}) (\cos(t)) + (2y e^{x^2 + y^2}) (\sin(t))
x=scos(t)x = s \cos(t)y=ssin(t)y = s \sin(t) を代入すると、
Fs=(2scos(t)e(scos(t))2+(ssin(t))2)(cos(t))+(2ssin(t)e(scos(t))2+(ssin(t))2)(sin(t))\frac{\partial F}{\partial s} = (2 s \cos(t) e^{(s \cos(t))^2 + (s \sin(t))^2}) (\cos(t)) + (2 s \sin(t) e^{(s \cos(t))^2 + (s \sin(t))^2}) (\sin(t))
Fs=2scos2(t)es2(cos2(t)+sin2(t))+2ssin2(t)es2(cos2(t)+sin2(t))\frac{\partial F}{\partial s} = 2 s \cos^2(t) e^{s^2 (\cos^2(t) + \sin^2(t))} + 2 s \sin^2(t) e^{s^2 (\cos^2(t) + \sin^2(t))}
Fs=2scos2(t)es2+2ssin2(t)es2=2ses2(cos2(t)+sin2(t))\frac{\partial F}{\partial s} = 2 s \cos^2(t) e^{s^2} + 2 s \sin^2(t) e^{s^2} = 2s e^{s^2} (\cos^2(t) + \sin^2(t))
Fs=2ses2\frac{\partial F}{\partial s} = 2s e^{s^2}
(ii) Ft\frac{\partial F}{\partial t} を求める。
連鎖律より、
Ft=fxxt+fyyt\frac{\partial F}{\partial t} = \frac{\partial f}{\partial x} \frac{\partial x}{\partial t} + \frac{\partial f}{\partial y} \frac{\partial y}{\partial t}
fx\frac{\partial f}{\partial x}fy\frac{\partial f}{\partial y} はすでに計算済み。
fx=2xex2+y2\frac{\partial f}{\partial x} = 2x e^{x^2 + y^2}
fy=2yex2+y2\frac{\partial f}{\partial y} = 2y e^{x^2 + y^2}
次に、xt\frac{\partial x}{\partial t}yt\frac{\partial y}{\partial t} を計算する。
xt=t(scos(t))=ssin(t)\frac{\partial x}{\partial t} = \frac{\partial}{\partial t} (s \cos(t)) = -s \sin(t)
yt=t(ssin(t))=scos(t)\frac{\partial y}{\partial t} = \frac{\partial}{\partial t} (s \sin(t)) = s \cos(t)
したがって、
Ft=(2xex2+y2)(ssin(t))+(2yex2+y2)(scos(t))\frac{\partial F}{\partial t} = (2x e^{x^2 + y^2}) (-s \sin(t)) + (2y e^{x^2 + y^2}) (s \cos(t))
x=scos(t)x = s \cos(t)y=ssin(t)y = s \sin(t) を代入すると、
Ft=(2scos(t)e(scos(t))2+(ssin(t))2)(ssin(t))+(2ssin(t)e(scos(t))2+(ssin(t))2)(scos(t))\frac{\partial F}{\partial t} = (2 s \cos(t) e^{(s \cos(t))^2 + (s \sin(t))^2}) (-s \sin(t)) + (2 s \sin(t) e^{(s \cos(t))^2 + (s \sin(t))^2}) (s \cos(t))
Ft=2s2cos(t)sin(t)es2(cos2(t)+sin2(t))+2s2sin(t)cos(t)es2(cos2(t)+sin2(t))\frac{\partial F}{\partial t} = -2 s^2 \cos(t) \sin(t) e^{s^2 (\cos^2(t) + \sin^2(t))} + 2 s^2 \sin(t) \cos(t) e^{s^2 (\cos^2(t) + \sin^2(t))}
Ft=2s2cos(t)sin(t)es2+2s2sin(t)cos(t)es2=0\frac{\partial F}{\partial t} = -2 s^2 \cos(t) \sin(t) e^{s^2} + 2 s^2 \sin(t) \cos(t) e^{s^2} = 0

3. 最終的な答え

Fs=2ses2\frac{\partial F}{\partial s} = 2se^{s^2}
Ft=0\frac{\partial F}{\partial t} = 0

「解析学」の関連問題

関数 $f(x) = \log(1 - x)$ の $n$ 次導関数 ($n \ge 1$) を求める。ここで $\log$ は自然対数とする。

導関数自然対数数学的帰納法微分
2025/7/15

以下の関数の$n$次導関数 ($n \geq 1$)を求めよ。 a) $f(x) = \frac{1}{1+x}$ b) $f(x) = \log(1-x)$ c) $f(x) = (1+x)^{\f...

導関数微分n次導関数関数の微分階乗
2025/7/15

$0 \le \theta \le \frac{\pi}{2}$ の範囲において、方程式 $\sqrt{2} \sin \theta = k$ の解の個数が1個となるときの、実数 $k$ の値の範囲を...

三角関数方程式解の個数sin範囲
2025/7/15

関数 $f(x, y) = \arctan(\frac{y}{x})$ について、二階偏導関数 $f_{xx}(x, y)$, $f_{xy}(x, y)$, $f_{yy}(x, y)$ を求めよ。

偏微分二階偏導関数アークタンジェント
2025/7/15

与えられた定積分 $\int_{0}^{\frac{\pi}{4}} \frac{1}{\cos{x}} dx$ を計算する問題です。

定積分積分三角関数部分分数分解置換積分
2025/7/15

定積分 $\int_{1}^{4} \frac{(\sqrt{x}+1)^2}{x} dx$ を計算する問題です。

定積分積分対数関数根号
2025/7/15

関数 $f(x) = \arctan(x)$ (または $\tan^{-1}x$)の $n$ 階導関数を $f^{(n)}(x)$ とするとき、$f^{(n)}(0)$ の値を求める問題です。

導関数arctanテイラー展開微分
2025/7/15

与えられた6つの不定積分を計算する問題です。積分定数は $C$ を用いること。 (1) $\int (3x+1)^4 dx$ (2) $\int \frac{x}{\sqrt{x^2-1}} dx$ ...

不定積分置換積分部分積分三角関数の積分積和の公式
2025/7/15

問題は、以下の3つの関数のマクローリン展開を求めるものです。 * $e^x$ を4次の項まで * $\cos x$ を4次の項まで * $\sin x$ を5次の項まで さらに、$\sin...

マクローリン展開テイラー展開指数関数三角関数
2025/7/15

与えられた4つの関数について、n階導関数 $y^{(n)}$ を求める問題です。関数は以下の通りです。 (1) $y = \frac{1}{x^2 - 1}$ (2) $y = \sqrt{1+x}$...

導関数ライプニッツの公式部分分数分解n階導関数
2025/7/15