次の4つの微分方程式の一般解を求めよ。 (1) $\ddot{x} + \omega_0^2 x = 0$ (2) $\ddot{x} + \omega_0^2 x = \cos \omega t \quad (\omega \neq \omega_0)$ (3) $\ddot{x} + \omega^2 x = \cos \omega t$ (4) $\ddot{x} + 6\dot{x} + 13x = 0$

解析学微分方程式一般解線形微分方程式特性方程式
2025/7/27

1. 問題の内容

次の4つの微分方程式の一般解を求めよ。
(1) x¨+ω02x=0\ddot{x} + \omega_0^2 x = 0
(2) x¨+ω02x=cosωt(ωω0)\ddot{x} + \omega_0^2 x = \cos \omega t \quad (\omega \neq \omega_0)
(3) x¨+ω2x=cosωt\ddot{x} + \omega^2 x = \cos \omega t
(4) x¨+6x˙+13x=0\ddot{x} + 6\dot{x} + 13x = 0

2. 解き方の手順

(1) x¨+ω02x=0\ddot{x} + \omega_0^2 x = 0
特性方程式は r2+ω02=0r^2 + \omega_0^2 = 0
r=±iω0r = \pm i\omega_0 より、一般解は
x(t)=C1cos(ω0t)+C2sin(ω0t)x(t) = C_1 \cos(\omega_0 t) + C_2 \sin(\omega_0 t)
(2) x¨+ω02x=cosωt(ωω0)\ddot{x} + \omega_0^2 x = \cos \omega t \quad (\omega \neq \omega_0)
同次方程式の解は(1)と同様に
xh(t)=C1cos(ω0t)+C2sin(ω0t)x_h(t) = C_1 \cos(\omega_0 t) + C_2 \sin(\omega_0 t)
特殊解を xp(t)=Acos(ωt)x_p(t) = A \cos(\omega t) と仮定する。
x˙p(t)=Aωsin(ωt)\dot{x}_p(t) = -A\omega \sin(\omega t)
x¨p(t)=Aω2cos(ωt)\ddot{x}_p(t) = -A\omega^2 \cos(\omega t)
x¨p+ω02xp=Aω2cos(ωt)+Aω02cos(ωt)=cos(ωt)\ddot{x}_p + \omega_0^2 x_p = -A\omega^2 \cos(\omega t) + A\omega_0^2 \cos(\omega t) = \cos(\omega t)
A(ω02ω2)=1A(\omega_0^2 - \omega^2) = 1
A=1ω02ω2A = \frac{1}{\omega_0^2 - \omega^2}
よって特殊解は xp(t)=1ω02ω2cos(ωt)x_p(t) = \frac{1}{\omega_0^2 - \omega^2} \cos(\omega t)
一般解は x(t)=xh(t)+xp(t)=C1cos(ω0t)+C2sin(ω0t)+1ω02ω2cos(ωt)x(t) = x_h(t) + x_p(t) = C_1 \cos(\omega_0 t) + C_2 \sin(\omega_0 t) + \frac{1}{\omega_0^2 - \omega^2} \cos(\omega t)
(3) x¨+ω2x=cosωt\ddot{x} + \omega^2 x = \cos \omega t
同次方程式の解は xh(t)=C1cos(ωt)+C2sin(ωt)x_h(t) = C_1 \cos(\omega t) + C_2 \sin(\omega t)
特殊解を xp(t)=Atsin(ωt)x_p(t) = At \sin(\omega t) と仮定する。
x˙p(t)=Asin(ωt)+Aωtcos(ωt)\dot{x}_p(t) = A\sin(\omega t) + A\omega t \cos(\omega t)
x¨p(t)=Aωcos(ωt)+Aωcos(ωt)Aω2tsin(ωt)=2Aωcos(ωt)Aω2tsin(ωt)\ddot{x}_p(t) = A\omega \cos(\omega t) + A\omega \cos(\omega t) - A\omega^2 t \sin(\omega t) = 2A\omega \cos(\omega t) - A\omega^2 t \sin(\omega t)
x¨p+ω2xp=2Aωcos(ωt)Aω2tsin(ωt)+ω2Atsin(ωt)=2Aωcos(ωt)=cos(ωt)\ddot{x}_p + \omega^2 x_p = 2A\omega \cos(\omega t) - A\omega^2 t \sin(\omega t) + \omega^2 A t \sin(\omega t) = 2A\omega \cos(\omega t) = \cos(\omega t)
2Aω=12A\omega = 1
A=12ωA = \frac{1}{2\omega}
よって特殊解は xp(t)=12ωtsin(ωt)x_p(t) = \frac{1}{2\omega} t \sin(\omega t)
一般解は x(t)=xh(t)+xp(t)=C1cos(ωt)+C2sin(ωt)+12ωtsin(ωt)x(t) = x_h(t) + x_p(t) = C_1 \cos(\omega t) + C_2 \sin(\omega t) + \frac{1}{2\omega} t \sin(\omega t)
(4) x¨+6x˙+13x=0\ddot{x} + 6\dot{x} + 13x = 0
特性方程式は r2+6r+13=0r^2 + 6r + 13 = 0
r=6±36522=6±162=3±2ir = \frac{-6 \pm \sqrt{36 - 52}}{2} = \frac{-6 \pm \sqrt{-16}}{2} = -3 \pm 2i
一般解は x(t)=e3t(C1cos(2t)+C2sin(2t))x(t) = e^{-3t}(C_1 \cos(2t) + C_2 \sin(2t))

3. 最終的な答え

(1) x(t)=C1cos(ω0t)+C2sin(ω0t)x(t) = C_1 \cos(\omega_0 t) + C_2 \sin(\omega_0 t)
(2) x(t)=C1cos(ω0t)+C2sin(ω0t)+1ω02ω2cos(ωt)x(t) = C_1 \cos(\omega_0 t) + C_2 \sin(\omega_0 t) + \frac{1}{\omega_0^2 - \omega^2} \cos(\omega t)
(3) x(t)=C1cos(ωt)+C2sin(ωt)+12ωtsin(ωt)x(t) = C_1 \cos(\omega t) + C_2 \sin(\omega t) + \frac{1}{2\omega} t \sin(\omega t)
(4) x(t)=e3t(C1cos(2t)+C2sin(2t))x(t) = e^{-3t}(C_1 \cos(2t) + C_2 \sin(2t))