空間のベクトル $\vec{a} = (\frac{1}{2}, \frac{\sqrt{3}}{2}, 0)$, $\vec{p} = (1, \frac{\sqrt{3}}{3}, 1)$, $\vec{q} = (-1, \sqrt{3}, 2)$ が与えられている。 $\alpha = \vec{p} \cdot \vec{a}$, $\beta = \vec{q} \cdot \vec{a}$ とおく。 $\vec{b} = \vec{p} - \alpha \vec{a}$, $\vec{c} = \vec{q} - \beta \vec{a} - \frac{\vec{q} \cdot \vec{b}}{|\vec{b}|^2} \vec{b}$ とする。 (1) $\vec{b}$, $\vec{c}$ を成分で表せ。 (2) 座標空間の原点を $O$ とする。$\vec{a} = \overrightarrow{OA}$, $\vec{b} = \overrightarrow{OB}$, $\vec{c} = \overrightarrow{OC}$ となる3点 $A, B, C$ に対して、四面体 $OABC$ の体積 $V$ を求めよ。

幾何学ベクトル空間ベクトル内積外積体積四面体
2025/6/15

1. 問題の内容

空間のベクトル a=(12,32,0)\vec{a} = (\frac{1}{2}, \frac{\sqrt{3}}{2}, 0), p=(1,33,1)\vec{p} = (1, \frac{\sqrt{3}}{3}, 1), q=(1,3,2)\vec{q} = (-1, \sqrt{3}, 2) が与えられている。
α=pa\alpha = \vec{p} \cdot \vec{a}, β=qa\beta = \vec{q} \cdot \vec{a} とおく。
b=pαa\vec{b} = \vec{p} - \alpha \vec{a}, c=qβaqbb2b\vec{c} = \vec{q} - \beta \vec{a} - \frac{\vec{q} \cdot \vec{b}}{|\vec{b}|^2} \vec{b} とする。
(1) b\vec{b}, c\vec{c} を成分で表せ。
(2) 座標空間の原点を OO とする。a=OA\vec{a} = \overrightarrow{OA}, b=OB\vec{b} = \overrightarrow{OB}, c=OC\vec{c} = \overrightarrow{OC} となる3点 A,B,CA, B, C に対して、四面体 OABCOABC の体積 VV を求めよ。

2. 解き方の手順

(1) α\alphaβ\beta を計算する。
α=pa=(1)(12)+(33)(32)+(1)(0)=12+36=12+12=1\alpha = \vec{p} \cdot \vec{a} = (1)(\frac{1}{2}) + (\frac{\sqrt{3}}{3})(\frac{\sqrt{3}}{2}) + (1)(0) = \frac{1}{2} + \frac{3}{6} = \frac{1}{2} + \frac{1}{2} = 1
β=qa=(1)(12)+(3)(32)+(2)(0)=12+32=1\beta = \vec{q} \cdot \vec{a} = (-1)(\frac{1}{2}) + (\sqrt{3})(\frac{\sqrt{3}}{2}) + (2)(0) = -\frac{1}{2} + \frac{3}{2} = 1
b\vec{b} を計算する。
b=pαa=(1,33,1)1(12,32,0)=(112,3332,10)=(12,23336,1)=(12,36,1)\vec{b} = \vec{p} - \alpha \vec{a} = (1, \frac{\sqrt{3}}{3}, 1) - 1(\frac{1}{2}, \frac{\sqrt{3}}{2}, 0) = (1 - \frac{1}{2}, \frac{\sqrt{3}}{3} - \frac{\sqrt{3}}{2}, 1 - 0) = (\frac{1}{2}, \frac{2\sqrt{3} - 3\sqrt{3}}{6}, 1) = (\frac{1}{2}, -\frac{\sqrt{3}}{6}, 1)
qb\vec{q} \cdot \vec{b} を計算する。
qb=(1)(12)+(3)(36)+(2)(1)=1236+2=1212+2=1+2=1\vec{q} \cdot \vec{b} = (-1)(\frac{1}{2}) + (\sqrt{3})(-\frac{\sqrt{3}}{6}) + (2)(1) = -\frac{1}{2} - \frac{3}{6} + 2 = -\frac{1}{2} - \frac{1}{2} + 2 = -1 + 2 = 1
b2|\vec{b}|^2 を計算する。
b2=(12)2+(36)2+(1)2=14+336+1=14+112+1=3+1+1212=1612=43|\vec{b}|^2 = (\frac{1}{2})^2 + (-\frac{\sqrt{3}}{6})^2 + (1)^2 = \frac{1}{4} + \frac{3}{36} + 1 = \frac{1}{4} + \frac{1}{12} + 1 = \frac{3 + 1 + 12}{12} = \frac{16}{12} = \frac{4}{3}
qbb2b\frac{\vec{q} \cdot \vec{b}}{|\vec{b}|^2} \vec{b} を計算する。
qbb2b=143(12,36,1)=34(12,36,1)=(38,3324,34)=(38,38,34)\frac{\vec{q} \cdot \vec{b}}{|\vec{b}|^2} \vec{b} = \frac{1}{\frac{4}{3}} (\frac{1}{2}, -\frac{\sqrt{3}}{6}, 1) = \frac{3}{4} (\frac{1}{2}, -\frac{\sqrt{3}}{6}, 1) = (\frac{3}{8}, -\frac{3\sqrt{3}}{24}, \frac{3}{4}) = (\frac{3}{8}, -\frac{\sqrt{3}}{8}, \frac{3}{4})
c\vec{c} を計算する。
c=qβaqbb2b=(1,3,2)1(12,32,0)(38,38,34)=(11238,332+38,2034)=(8438,8343+38,834)=(158,538,54)\vec{c} = \vec{q} - \beta \vec{a} - \frac{\vec{q} \cdot \vec{b}}{|\vec{b}|^2} \vec{b} = (-1, \sqrt{3}, 2) - 1(\frac{1}{2}, \frac{\sqrt{3}}{2}, 0) - (\frac{3}{8}, -\frac{\sqrt{3}}{8}, \frac{3}{4}) = (-1 - \frac{1}{2} - \frac{3}{8}, \sqrt{3} - \frac{\sqrt{3}}{2} + \frac{\sqrt{3}}{8}, 2 - 0 - \frac{3}{4}) = (\frac{-8 - 4 - 3}{8}, \frac{8\sqrt{3} - 4\sqrt{3} + \sqrt{3}}{8}, \frac{8 - 3}{4}) = (-\frac{15}{8}, \frac{5\sqrt{3}}{8}, \frac{5}{4})
(2) 四面体 OABC の体積 VV は、
V=16(a×b)cV = \frac{1}{6} |(\vec{a} \times \vec{b}) \cdot \vec{c}|
a×b=(12,32,0)×(12,36,1)=(320,012,31234)=(32,12,33312)=(32,12,4312)=(32,12,33)\vec{a} \times \vec{b} = (\frac{1}{2}, \frac{\sqrt{3}}{2}, 0) \times (\frac{1}{2}, -\frac{\sqrt{3}}{6}, 1) = (\frac{\sqrt{3}}{2} - 0, 0 - \frac{1}{2}, -\frac{\sqrt{3}}{12} - \frac{\sqrt{3}}{4}) = (\frac{\sqrt{3}}{2}, -\frac{1}{2}, \frac{- \sqrt{3} - 3\sqrt{3}}{12}) = (\frac{\sqrt{3}}{2}, -\frac{1}{2}, -\frac{4\sqrt{3}}{12}) = (\frac{\sqrt{3}}{2}, -\frac{1}{2}, -\frac{\sqrt{3}}{3})
(a×b)c=(32,12,33)(158,538,54)=1531653165312=203165312=5345312=1535312=20312=533(\vec{a} \times \vec{b}) \cdot \vec{c} = (\frac{\sqrt{3}}{2}, -\frac{1}{2}, -\frac{\sqrt{3}}{3}) \cdot (-\frac{15}{8}, \frac{5\sqrt{3}}{8}, \frac{5}{4}) = -\frac{15\sqrt{3}}{16} - \frac{5\sqrt{3}}{16} - \frac{5\sqrt{3}}{12} = -\frac{20\sqrt{3}}{16} - \frac{5\sqrt{3}}{12} = -\frac{5\sqrt{3}}{4} - \frac{5\sqrt{3}}{12} = \frac{-15\sqrt{3} - 5\sqrt{3}}{12} = \frac{-20\sqrt{3}}{12} = -\frac{5\sqrt{3}}{3}
V=16533=16533=5318V = \frac{1}{6} |-\frac{5\sqrt{3}}{3}| = \frac{1}{6} \cdot \frac{5\sqrt{3}}{3} = \frac{5\sqrt{3}}{18}

3. 最終的な答え

(1) b=(12,36,1)\vec{b} = (\frac{1}{2}, -\frac{\sqrt{3}}{6}, 1), c=(158,538,54)\vec{c} = (-\frac{15}{8}, \frac{5\sqrt{3}}{8}, \frac{5}{4})
(2) V=5318V = \frac{5\sqrt{3}}{18}

「幾何学」の関連問題

半径1の円に内接する三角形ABCについて、ベクトルに関する式 $-5\overrightarrow{OA}+7\overrightarrow{OB}+8\overrightarrow{OC}=\ove...

ベクトル三角形面積
2025/6/15

半径5cm、中心角90°のおうぎ形を、直線lを軸として1回転させたときにできる立体の表面積を求める問題です。円周率は$\pi$とします。

表面積おうぎ形回転体半球円錐
2025/6/15

(1) 3点P(1, 3, 3), Q(3, 3, 1), R(4, 2, 5) に対して、ベクトル $\overrightarrow{PQ} \times \overrightarrow{PR}$ ...

ベクトル外積平面の方程式空間ベクトル面積
2025/6/15

点Oを中心とする半径1の円に内接する三角形ABCにおいて、$-5\vec{OA} + 7\vec{OB} + 8\vec{OC} = \vec{0}$が成り立つ。直線OAと直線BCの交点をPとするとき...

ベクトル三角形面積内積
2025/6/15

与えられた3倍角の公式 $3\alpha = 2\alpha + \alpha$ を利用して、以下の等式を証明する。 (1) $\sin 3\alpha = 3\sin \alpha - 4\sin^...

三角関数加法定理倍角の公式3倍角の公式三角恒等式
2025/6/15

円 $x^2 + y^2 - 2y = 0$ と直線 $y = mx - 3$ が異なる2点で交わるとき、定数 $m$ の値の範囲を求め、また、直線が円によって切り取られる弦の長さを求めます。

直線交点弦の長さ距離不等式
2025/6/15

四角形 $ABCD$ の外側に、直角二等辺三角形 $\triangle PAB$, $\triangle QBC$, $\triangle RCD$, $\triangle SDA$ を作る。ただし、...

幾何複素数平面直角二等辺三角形四角形ベクトル証明
2025/6/15

2つの円、円① $x^2 + y^2 = 4$ と円② $x^2 + y^2 - 4x - 2y + 4 = 0$ が与えられています。 (1) 2つの円の交点を通る直線の方程式を求めます。 (2) ...

交点方程式座標平面
2025/6/15

座標平面上に平行四辺形OABCと正方形ODEFがある。点Aの座標は(6, 0)、点Cの座標は(3, 6)、点Eの座標は(-4, 4)である。正方形ODEFがx軸の正方向に秒速1で移動するとき、t秒後に...

平行四辺形正方形面積積分座標平面
2025/6/15

空間座標における3点A(4,0,2), B(0,3,5), C(5,9,0)が与えられている。原点Oから直線ABに下ろした垂線の足をHとし、点Cから直線ABに下ろした垂線の足をH'とする。 (1) $...

空間ベクトル内積垂線ベクトルの表現線分の長さ
2025/6/15