次の微分方程式の一般解を求めます。 (a) $y' + \frac{x^2 - y^2}{2xy} = 0$ (b) $y' - \frac{2xy}{x^2 - y^2} = 0$ (c) $xy' - y - \sqrt{x^2 + y^2} = 0$

解析学微分方程式同次形一般解
2025/6/15

1. 問題の内容

次の微分方程式の一般解を求めます。
(a) y+x2y22xy=0y' + \frac{x^2 - y^2}{2xy} = 0
(b) y2xyx2y2=0y' - \frac{2xy}{x^2 - y^2} = 0
(c) xyyx2+y2=0xy' - y - \sqrt{x^2 + y^2} = 0

2. 解き方の手順

(a) y+x2y22xy=0y' + \frac{x^2 - y^2}{2xy} = 0
これは同次形の微分方程式です。y=vxy = vx とおくと、y=v+xdvdxy' = v + x\frac{dv}{dx} となります。
これを代入すると、
v+xdvdx+x2v2x22x2v=0v + x\frac{dv}{dx} + \frac{x^2 - v^2x^2}{2x^2v} = 0
v+xdvdx+1v22v=0v + x\frac{dv}{dx} + \frac{1 - v^2}{2v} = 0
xdvdx=1v22vv=1v2+2v22v=1+v22vx\frac{dv}{dx} = -\frac{1 - v^2}{2v} - v = -\frac{1 - v^2 + 2v^2}{2v} = -\frac{1 + v^2}{2v}
2v1+v2dv=1xdx\frac{2v}{1 + v^2} dv = -\frac{1}{x} dx
両辺を積分すると、
2v1+v2dv=1xdx\int \frac{2v}{1 + v^2} dv = \int -\frac{1}{x} dx
ln(1+v2)=lnx+C\ln(1 + v^2) = -\ln|x| + C
ln(1+v2)+lnx=C\ln(1 + v^2) + \ln|x| = C
ln(x(1+v2))=C\ln(|x|(1 + v^2)) = C
x(1+v2)=eC=A|x|(1 + v^2) = e^C = A (Aは定数)
x(1+y2x2)=Ax(1 + \frac{y^2}{x^2}) = A
x+y2x=Ax + \frac{y^2}{x} = A
x2+y2=Axx^2 + y^2 = Ax
(b) y2xyx2y2=0y' - \frac{2xy}{x^2 - y^2} = 0
y=2xyx2y2y' = \frac{2xy}{x^2 - y^2}
これも同次形の微分方程式です。y=vxy = vx とおくと、y=v+xdvdxy' = v + x\frac{dv}{dx} となります。
v+xdvdx=2x2vx2v2x2=2v1v2v + x\frac{dv}{dx} = \frac{2x^2v}{x^2 - v^2x^2} = \frac{2v}{1 - v^2}
xdvdx=2v1v2v=2vv+v31v2=v+v31v2x\frac{dv}{dx} = \frac{2v}{1 - v^2} - v = \frac{2v - v + v^3}{1 - v^2} = \frac{v + v^3}{1 - v^2}
1v2v(1+v2)dv=1xdx\frac{1 - v^2}{v(1 + v^2)} dv = \frac{1}{x} dx
1v2v(1+v2)=Av+Bv+C1+v2\frac{1 - v^2}{v(1 + v^2)} = \frac{A}{v} + \frac{Bv + C}{1 + v^2} と部分分数分解します。
1v2=A(1+v2)+(Bv+C)v=A+Av2+Bv2+Cv=(A+B)v2+Cv+A1 - v^2 = A(1 + v^2) + (Bv + C)v = A + Av^2 + Bv^2 + Cv = (A + B)v^2 + Cv + A
A=1,C=0,A+B=1B=2A = 1, C = 0, A + B = -1 \Rightarrow B = -2
1v2v(1+v2)=1v2v1+v2\frac{1 - v^2}{v(1 + v^2)} = \frac{1}{v} - \frac{2v}{1 + v^2}
(1v2v1+v2)dv=1xdx(\frac{1}{v} - \frac{2v}{1 + v^2})dv = \frac{1}{x}dx
(1v2v1+v2)dv=1xdx\int (\frac{1}{v} - \frac{2v}{1 + v^2})dv = \int \frac{1}{x}dx
lnvln(1+v2)=lnx+C\ln|v| - \ln(1 + v^2) = \ln|x| + C
lnv1+v2=lnx+C\ln|\frac{v}{1 + v^2}| = \ln|x| + C
v1+v2=Ax\frac{v}{1 + v^2} = Ax
y/x1+y2/x2=Ax\frac{y/x}{1 + y^2/x^2} = Ax
yx+y2/x=Ax\frac{y}{x + y^2/x} = Ax
y(x2+y2)/x=Ax\frac{y}{(x^2 + y^2)/x} = Ax
xyx2+y2=Ax\frac{xy}{x^2 + y^2} = Ax
xy=Ax2+Ay2xy = Ax^2 + Ay^2
x2+y2=1Ay=Byx^2 + y^2 = \frac{1}{A}y = By (Bは定数)
(c) xyyx2+y2=0xy' - y - \sqrt{x^2 + y^2} = 0
xy=y+x2+y2xy' = y + \sqrt{x^2 + y^2}
y=yx+x2+y2x=yx+1+y2x2y' = \frac{y}{x} + \frac{\sqrt{x^2 + y^2}}{x} = \frac{y}{x} + \sqrt{1 + \frac{y^2}{x^2}}
y=vxy = vx とおくと、y=v+xdvdxy' = v + x\frac{dv}{dx} となります。
v+xdvdx=v+1+v2v + x\frac{dv}{dx} = v + \sqrt{1 + v^2}
xdvdx=1+v2x\frac{dv}{dx} = \sqrt{1 + v^2}
dv1+v2=1xdx\frac{dv}{\sqrt{1 + v^2}} = \frac{1}{x} dx
dv1+v2=1xdx\int \frac{dv}{\sqrt{1 + v^2}} = \int \frac{1}{x} dx
sinh1(v)=lnx+C\sinh^{-1}(v) = \ln|x| + C
v=sinh(lnx+C)v = \sinh(\ln|x| + C)
yx=sinh(lnx+C)\frac{y}{x} = \sinh(\ln|x| + C)
y=xsinh(lnx+C)y = x\sinh(\ln|x| + C)

3. 最終的な答え

(a) x2+y2=Axx^2 + y^2 = Ax
(b) x2+y2=Byx^2 + y^2 = By
(c) y=xsinh(lnx+C)y = x\sinh(\ln|x| + C)

「解析学」の関連問題

関数 $f(x) = \sin x$ の $x = \frac{\pi}{3}$ における2次のテイラー展開を求めよ。

テイラー展開三角関数微分近似
2025/6/15

以下の連立微分方程式の一般解を求めます。 $\begin{cases} \frac{dy}{dt} - 2y - 3z = 0 \\ \frac{dz}{dt} + y + 2z = 0 \end{c...

微分方程式連立微分方程式一般解線形微分方程式
2025/6/15

関数 $y = \frac{2}{3}x^3 - \frac{7}{2}x^2 + 3x$ の増減を調べ、グラフを描け。

微分増減極値三次関数グラフ
2025/6/15

$\int_{0}^{1} \frac{1}{x^{\alpha}} dx$ ($\alpha > 0$)を求めよ。

定積分広義積分積分計算関数の収束・発散
2025/6/15

与えられた関数 $y = 4x - \frac{1}{3}x^3$ が、ある $x$ の値で極大値を持つときの、$x$ の値と極大値を求める問題です。

微分極値関数の最大値二階微分
2025/6/15

点$(0, 2)$から曲線$y = x^3 - x^2 - 1$に引いた接線の方程式をすべて求める。

微分接線曲線方程式
2025/6/15

次の曲線または直線で囲まれた図形をx軸のまわりに1回転してできる回転体の体積を求めます。 (1) $y = 3x$, $x = 1$, $x = 2$, $x$軸 (2) $y = \frac{1}{...

積分回転体の体積定積分関数
2025/6/15

関数 $y = x^3 - 3x^2 + 1$ について、接線の傾きが $-3$ となる点の座標と、その点における接線の方程式を求める。

微分接線導関数関数のグラフ
2025/6/15

曲線 $y = x^3 - x$ 上の点 $(1, 0)$ における接線の方程式を求める。

微分接線導関数
2025/6/15

半角の公式を用いて、以下の値を求めよ。 (1) $\sin \frac{\pi}{8}$ (2) $\sin \frac{3\pi}{8}$ (3) $\cos \frac{3\pi}{8}$

三角関数半角の公式三角比sincos
2025/6/15