## 1. 問題の内容

代数学線形代数固有値固有ベクトル対角化行列対角化可能直交行列
2025/7/16
##

1. 問題の内容

与えられた行列に関して、以下の問題を解きます。

1. 行列 $A = \begin{pmatrix} 2 & -3 & 3 \\ 1 & -2 & 3 \\ 1 & -1 & 2 \end{pmatrix}$ の固有値と固有ベクトルを求めます。

2. 行列 $A = \begin{pmatrix} 6 & 2 & -2 \\ 2 & 3 & -1 \\ 2 & 2 & 0 \end{pmatrix}$ が対角化可能かどうかを判断し、可能であれば対角化します。

3. 行列 $A = \begin{pmatrix} 3 & 1 \\ 2 & 4 \end{pmatrix}$ を対角化し、それを利用して $A^n$ を求めます。

4. 実対称行列 $A = \begin{pmatrix} 2 & 1 & 1 \\ 1 & 2 & 1 \\ 1 & 1 & 2 \end{pmatrix}$ を直交行列によって対角化します。

##

2. 解き方の手順

###

1. 固有値と固有ベクトルの計算

1. **固有方程式を立てる:** 行列 $A$ の固有値を $\lambda$ とすると、固有方程式は $\text{det}(A - \lambda I) = 0$ で与えられます。ここで $I$ は単位行列です。

det(2λ3312λ3112λ)=0\text{det}\begin{pmatrix} 2-\lambda & -3 & 3 \\ 1 & -2-\lambda & 3 \\ 1 & -1 & 2-\lambda \end{pmatrix} = 0

2. **固有方程式を解く:** 上記の行列式を計算し、$\lambda$ について解きます。

(2λ)[(2λ)(2λ)(3)](3)[(2λ)3]+3[1(2λ)]=0(2-\lambda)[(-2-\lambda)(2-\lambda) - (-3)] - (-3)[(2-\lambda) - 3] + 3[-1 - (-2-\lambda)] = 0
(2λ)(λ24+3)+3(λ1)+3(1+λ)=0(2-\lambda)(\lambda^2 - 4 + 3) + 3(\lambda - 1) + 3(1+\lambda) = 0
(2λ)(λ21)+3λ3+3+3λ=0(2-\lambda)(\lambda^2 - 1) + 3\lambda - 3 + 3 + 3\lambda = 0
λ3+2λ2+λ22+6λ=0-\lambda^3 + 2\lambda^2 + \lambda^2 - 2 + 6\lambda = 0
λ3+3λ2+4λ=0-\lambda^3 + 3\lambda^2 + 4\lambda = 0
λ(λ23λ4)=0-\lambda (\lambda^2 - 3\lambda - 4) = 0
λ(λ4)(λ+1)=0-\lambda (\lambda - 4)(\lambda + 1) = 0
したがって、固有値は λ1=0,λ2=4,λ3=1\lambda_1 = 0, \lambda_2 = 4, \lambda_3 = -1 です。

3. **固有ベクトルを求める:** 各固有値に対して、$(A - \lambda I)v = 0$ を満たす固有ベクトル $v$ を求めます。

* λ1=0\lambda_1 = 0:
(233123112)(xyz)=(000)\begin{pmatrix} 2 & -3 & 3 \\ 1 & -2 & 3 \\ 1 & -1 & 2 \end{pmatrix} \begin{pmatrix} x \\ y \\ z \end{pmatrix} = \begin{pmatrix} 0 \\ 0 \\ 0 \end{pmatrix}
解は v1=(311)v_1 = \begin{pmatrix} 3 \\ 1 \\ -1 \end{pmatrix}.
* λ2=4\lambda_2 = 4:
(233163112)(xyz)=(000)\begin{pmatrix} -2 & -3 & 3 \\ 1 & -6 & 3 \\ 1 & -1 & -2 \end{pmatrix} \begin{pmatrix} x \\ y \\ z \end{pmatrix} = \begin{pmatrix} 0 \\ 0 \\ 0 \end{pmatrix}
解は v2=(311)v_2 = \begin{pmatrix} 3 \\ 1 \\ 1 \end{pmatrix}.
* λ3=1\lambda_3 = -1:
(333113113)(xyz)=(000)\begin{pmatrix} 3 & -3 & 3 \\ 1 & -1 & 3 \\ 1 & -1 & 3 \end{pmatrix} \begin{pmatrix} x \\ y \\ z \end{pmatrix} = \begin{pmatrix} 0 \\ 0 \\ 0 \end{pmatrix}
解は v3=(011/3)v_3 = \begin{pmatrix} 0 \\ 1 \\ 1/3 \end{pmatrix} or v3=(031)v_3 = \begin{pmatrix} 0 \\ 3 \\ 1 \end{pmatrix}.
###

2. 行列の対角化可能性の判定と対角化

1. **対角化可能性の判定:** 行列 $A$ が対角化可能であるための必要十分条件は、線形独立な固有ベクトルが $n$ 個存在することです($n$ は行列のサイズ)。

* **ヒント:** 固有ベクトルが3つあれば対角化可能。

2. **対角化:** 対角化可能な場合、固有ベクトルを並べて行列 $P$ を作り、$A$ を対角化する行列とします。$P^{-1}AP = D$ (対角行列)となります。

A=(622231220)A = \begin{pmatrix} 6 & 2 & -2 \\ 2 & 3 & -1 \\ 2 & 2 & 0 \end{pmatrix}
特性方程式は、
det(AλI)=(6λ)((3λ)(λ)+2)2(2(λ)+2)2(42(3λ))=0\det(A - \lambda I) = (6-\lambda)((3-\lambda)(-\lambda) + 2) - 2(2(-\lambda)+2) - 2(4 - 2(3-\lambda))=0
(6λ)(λ23λ+2)2(2λ+2)2(2+2λ)=0 (6-\lambda)(\lambda^2 - 3\lambda +2) - 2(-2\lambda +2) - 2(-2+2\lambda)=0
6λ218λ+12λ3+3λ22λ+4λ4+44λ=06\lambda^2 -18\lambda + 12 -\lambda^3 + 3\lambda^2 -2\lambda +4\lambda -4 +4-4\lambda = 0
λ3+9λ220λ+12=0-\lambda^3 + 9\lambda^2 - 20 \lambda +12 = 0
(λ6)(λ2)(λ1)=0(\lambda - 6)(\lambda - 2)(\lambda - 1) = 0
固有値は、λ=6,2,1\lambda = 6, 2, 1 です。固有値が異なるので、対角化可能です。
固有ベクトルを求めます。
λ=6\lambda = 6:
(A6I)=(022231226)(xyz)=0(A - 6I) = \begin{pmatrix} 0 & 2 & -2 \\ 2 & -3 & -1 \\ 2 & 2 & -6 \end{pmatrix} \begin{pmatrix} x \\ y \\ z \end{pmatrix}=0
v1=(221)v_1 = \begin{pmatrix} 2 \\ 2 \\ 1 \end{pmatrix}
λ=2\lambda = 2:
(A2I)=(422211222)(xyz)=0(A - 2I) = \begin{pmatrix} 4 & 2 & -2 \\ 2 & 1 & -1 \\ 2 & 2 & -2 \end{pmatrix} \begin{pmatrix} x \\ y \\ z \end{pmatrix}=0
v2=(011)v_2 = \begin{pmatrix} 0 \\ 1 \\ 1 \end{pmatrix}
λ=1\lambda = 1:
(AI)=(522221221)(xyz)=0(A - I) = \begin{pmatrix} 5 & 2 & -2 \\ 2 & 2 & -1 \\ 2 & 2 & -1 \end{pmatrix} \begin{pmatrix} x \\ y \\ z \end{pmatrix}=0
v3=(122)v_3 = \begin{pmatrix} 1 \\ -2 \\ -2 \end{pmatrix}
したがって、P=(201212112)P = \begin{pmatrix} 2 & 0 & 1 \\ 2 & 1 & -2 \\ 1 & 1 & -2 \end{pmatrix}, D=(600020001)D = \begin{pmatrix} 6 & 0 & 0 \\ 0 & 2 & 0 \\ 0 & 0 & 1 \end{pmatrix}
P1AP=DP^{-1}AP = D が成立。
###

3. 対角化を利用した $A^n$ の計算

1. **対角化の利用:** $A = PDP^{-1}$ と表せる場合、$A^n = PD^nP^{-1}$ となります。

DnD^n は対角成分を nn 乗するだけで計算できます。
A=(3124)A = \begin{pmatrix} 3 & 1 \\ 2 & 4 \end{pmatrix}
det(AλI)=(3λ)(4λ)2=λ27λ+10=(λ5)(λ2)\det(A - \lambda I) = (3-\lambda)(4-\lambda) - 2 = \lambda^2 - 7\lambda + 10 = (\lambda - 5)(\lambda - 2)
λ1=5,λ2=2\lambda_1 = 5, \lambda_2 = 2
λ1=5\lambda_1 = 5:
(2121)(xy)=0\begin{pmatrix} -2 & 1 \\ 2 & -1 \end{pmatrix} \begin{pmatrix} x \\ y \end{pmatrix} = 0, v1=(12)v_1 = \begin{pmatrix} 1 \\ 2 \end{pmatrix}
λ2=2\lambda_2 = 2:
(1122)(xy)=0\begin{pmatrix} 1 & 1 \\ 2 & 2 \end{pmatrix} \begin{pmatrix} x \\ y \end{pmatrix} = 0, v2=(11)v_2 = \begin{pmatrix} 1 \\ -1 \end{pmatrix}
P=(1121)P = \begin{pmatrix} 1 & 1 \\ 2 & -1 \end{pmatrix}, D=(5002)D = \begin{pmatrix} 5 & 0 \\ 0 & 2 \end{pmatrix}
P1=13(1121)=13(1121)P^{-1} = -\frac{1}{3}\begin{pmatrix} -1 & -1 \\ -2 & 1 \end{pmatrix}= \frac{1}{3}\begin{pmatrix} 1 & 1 \\ 2 & -1 \end{pmatrix}
An=PDnP1=(1121)(5n002n)13(1121)=13(5n+2n+15n2n25n2n+125n+2n)A^n = PD^nP^{-1} = \begin{pmatrix} 1 & 1 \\ 2 & -1 \end{pmatrix}\begin{pmatrix} 5^n & 0 \\ 0 & 2^n \end{pmatrix} \frac{1}{3}\begin{pmatrix} 1 & 1 \\ 2 & -1 \end{pmatrix} = \frac{1}{3}\begin{pmatrix} 5^n+2^{n+1} & 5^n - 2^n \\ 2*5^n - 2^{n+1} & 2*5^n + 2^n \end{pmatrix}
###

4. 実対称行列の直交行列による対角化

1. **固有値と固有ベクトルを求める:** 上記 1 と同様の手順で固有値と固有ベクトルを求めます。

2. **直交行列を作る:** 固有ベクトルを正規化し、互いに直交な固有ベクトルを選びます。これらを列ベクトルとして並べた行列 $P$ が直交行列となります。$P^T A P = D$ (対角行列)が成立します。

A=(211121112)A = \begin{pmatrix} 2 & 1 & 1 \\ 1 & 2 & 1 \\ 1 & 1 & 2 \end{pmatrix}
det(AλI)=(2λ)((2λ)21)1(2λ1)+1(12+λ)=0\det(A - \lambda I) = (2-\lambda)((2-\lambda)^2 - 1) -1(2-\lambda-1) + 1(1-2+\lambda) = 0
(2λ)(λ24λ+3)(1λ)+(1+λ)=0(2-\lambda)(\lambda^2 - 4\lambda + 3) - (1-\lambda) + (-1+\lambda) = 0
(2λ)(λ3)(λ1)+2λ2=0(2-\lambda)(\lambda-3)(\lambda-1) + 2\lambda - 2 = 0
λ3+6λ211λ+6+2λ2=0-\lambda^3 +6\lambda^2 - 11\lambda + 6 + 2\lambda - 2 = 0
λ3+6λ29λ+4=0-\lambda^3 + 6\lambda^2 - 9\lambda + 4 = 0
(λ1)2(4λ)=0(\lambda - 1)^2 (4-\lambda) = 0
λ=1,1,4\lambda = 1,1,4
λ=4\lambda = 4
(211121112)=0\begin{pmatrix} -2 & 1 & 1 \\ 1 & -2 & 1 \\ 1 & 1 & -2 \end{pmatrix} = 0
v1=(111)v_1 = \begin{pmatrix} 1 \\ 1 \\ 1 \end{pmatrix}
λ=1\lambda = 1
(111111111)=0\begin{pmatrix} 1 & 1 & 1 \\ 1 & 1 & 1 \\ 1 & 1 & 1 \end{pmatrix} = 0
v2=(110),v3=(101)v_2 = \begin{pmatrix} 1 \\ -1 \\ 0 \end{pmatrix}, v_3 = \begin{pmatrix} 1 \\ 0 \\ -1 \end{pmatrix}
グラムシュミットの正規直交化を行う
u1=v2=(110)u_1 = v_2 = \begin{pmatrix} 1 \\ -1 \\ 0 \end{pmatrix}
u2=v3v3u1u12u1=(101)12(110)=(1/21/21)u_2 = v_3 - \frac{v_3 \cdot u_1}{||u_1||^2} u_1 = \begin{pmatrix} 1 \\ 0 \\ -1 \end{pmatrix} - \frac{1}{2}\begin{pmatrix} 1 \\ -1 \\ 0 \end{pmatrix} = \begin{pmatrix} 1/2 \\ 1/2 \\ -1 \end{pmatrix}
u2=(112)u_2 = \begin{pmatrix} 1 \\ 1 \\ -2 \end{pmatrix}
正規化を行う。
v1=13(111)v_1 = \frac{1}{\sqrt{3}}\begin{pmatrix} 1 \\ 1 \\ 1 \end{pmatrix}
v2=12(110)v_2 = \frac{1}{\sqrt{2}}\begin{pmatrix} 1 \\ -1 \\ 0 \end{pmatrix}
v3=16(112)v_3 = \frac{1}{\sqrt{6}}\begin{pmatrix} 1 \\ 1 \\ -2 \end{pmatrix}
したがって、P=(1/31/21/61/31/21/61/302/6)P = \begin{pmatrix} 1/\sqrt{3} & 1/\sqrt{2} & 1/\sqrt{6} \\ 1/\sqrt{3} & -1/\sqrt{2} & 1/\sqrt{6} \\ 1/\sqrt{3} & 0 & -2/\sqrt{6} \end{pmatrix}
D=(400010001)D = \begin{pmatrix} 4 & 0 & 0 \\ 0 & 1 & 0 \\ 0 & 0 & 1 \end{pmatrix}
##

3. 最終的な答え

各問題の答えは以下の通りです。

1. 固有値: $\lambda_1 = 0, \lambda_2 = 4, \lambda_3 = -1$

固有ベクトル: v1=(311),v2=(311),v3=(031)v_1 = \begin{pmatrix} 3 \\ 1 \\ -1 \end{pmatrix}, v_2 = \begin{pmatrix} 3 \\ 1 \\ 1 \end{pmatrix}, v_3 = \begin{pmatrix} 0 \\ 3 \\ 1 \end{pmatrix}

2. 対角化可能。

P=(201212112)P = \begin{pmatrix} 2 & 0 & 1 \\ 2 & 1 & -2 \\ 1 & 1 & -2 \end{pmatrix}, D=(600020001)D = \begin{pmatrix} 6 & 0 & 0 \\ 0 & 2 & 0 \\ 0 & 0 & 1 \end{pmatrix}

3. $A^n = \frac{1}{3}\begin{pmatrix} 5^n+2^{n+1} & 5^n - 2^n \\ 2*5^n - 2^{n+1} & 2*5^n + 2^n \end{pmatrix}$

4. $P = \begin{pmatrix} 1/\sqrt{3} & 1/\sqrt{2} & 1/\sqrt{6} \\ 1/\sqrt{3} & -1/\sqrt{2} & 1/\sqrt{6} \\ 1/\sqrt{3} & 0 & -2/\sqrt{6} \end{pmatrix}$

D=(400010001)D = \begin{pmatrix} 4 & 0 & 0 \\ 0 & 1 & 0 \\ 0 & 0 & 1 \end{pmatrix}

「代数学」の関連問題