## 問題の回答

解析学導関数微分合成関数積の微分対数微分法接線
2025/6/15
## 問題の回答
###

1. 問題の内容

与えられた関数の導関数を求める問題です。ここでは、問題1の(1)から(12)の関数と、問題2の(1)の関数について、導関数を計算します。
###

2. 解き方の手順

#### 問題1
**(1) y=(x2+1)5(x32)3y = (x^2 + 1)^5(x^3 - 2)^3**
積の微分法を用います。(uv)=uv+uv(uv)' = u'v + uv'
u=(x2+1)5u = (x^2 + 1)^5, v=(x32)3v = (x^3 - 2)^3 とすると、
u=5(x2+1)4(2x)=10x(x2+1)4u' = 5(x^2 + 1)^4(2x) = 10x(x^2 + 1)^4
v=3(x32)2(3x2)=9x2(x32)2v' = 3(x^3 - 2)^2(3x^2) = 9x^2(x^3 - 2)^2
よって、
y=uv+uv=10x(x2+1)4(x32)3+(x2+1)5(9x2)(x32)2y' = u'v + uv' = 10x(x^2 + 1)^4(x^3 - 2)^3 + (x^2 + 1)^5(9x^2)(x^3 - 2)^2
y=x(x2+1)4(x32)2[10(x32)+9x(x2+1)]=x(x2+1)4(x32)2(19x3+9x20)y' = x(x^2+1)^4 (x^3-2)^2 [10(x^3-2) + 9x(x^2+1)] = x(x^2+1)^4(x^3-2)^2(19x^3 + 9x -20)
**(2) y=log(logx)y = \log(\log x)**
合成関数の微分法を用います。ddxlog(f(x))=f(x)f(x)\frac{d}{dx} \log(f(x)) = \frac{f'(x)}{f(x)}
y=1xlogx=1xlogxy' = \frac{\frac{1}{x}}{\log x} = \frac{1}{x \log x}
**(3) y=2xy = 2^x**
axa^x の微分公式: (ax)=axloga(a^x)' = a^x \log a を用います。
y=2xlog2y' = 2^x \log 2
**(4) y=x3(x2+1)3/2y = x^3(x^2 + 1)^{3/2}**
積の微分法と合成関数の微分法を用います。
y=3x2(x2+1)3/2+x332(x2+1)1/2(2x)=3x2(x2+1)3/2+3x4(x2+1)1/2y' = 3x^2(x^2 + 1)^{3/2} + x^3 \cdot \frac{3}{2}(x^2 + 1)^{1/2}(2x) = 3x^2(x^2 + 1)^{3/2} + 3x^4(x^2 + 1)^{1/2}
y=3x2(x2+1)1/2(x2+1+x2)=3x2(x2+1)1/2(2x2+1)y' = 3x^2(x^2 + 1)^{1/2}(x^2 + 1 + x^2) = 3x^2(x^2 + 1)^{1/2}(2x^2 + 1)
**(5) y=exxy = e^{x^x}**
y=ef(x)y = e^{f(x)} のとき、y=ef(x)f(x)y' = e^{f(x)}f'(x)
まず、z=xxz=x^x を考える。両辺の自然対数をとると、logz=xlogx\log z = x\log x.
両辺をxxで微分すると 1zdzdx=logx+x1x=logx+1\frac{1}{z} \frac{dz}{dx} = \log x + x \cdot \frac{1}{x} = \log x + 1.
dzdx=z(logx+1)=xx(logx+1)\frac{dz}{dx} = z (\log x + 1) = x^x (\log x + 1).
y=exxxx(logx+1)y' = e^{x^x} x^x (\log x + 1)
**(6) y=(sinx)cosxy = (\sin x)^{\cos x}**
両辺の自然対数をとると、logy=cosxlog(sinx)\log y = \cos x \log(\sin x).
両辺をxxで微分すると、1yy=sinxlog(sinx)+cosxcosxsinx=sinxlog(sinx)+cos2xsinx\frac{1}{y} y' = -\sin x \log(\sin x) + \cos x \frac{\cos x}{\sin x} = -\sin x \log(\sin x) + \frac{\cos^2 x}{\sin x}.
y=(sinx)cosx(sinxlog(sinx)+cos2xsinx)y' = (\sin x)^{\cos x} \left( -\sin x \log(\sin x) + \frac{\cos^2 x}{\sin x} \right)
**(7) y=arctan(1x21+x2)y = \arctan \left( \frac{1 - x^2}{1 + x^2} \right)**
arctanx\arctan x の微分は 11+x2\frac{1}{1+x^2}. 合成関数の微分を用いる。
y=11+(1x21+x2)2(2x)(1+x2)(1x2)(2x)(1+x2)2=11+(1x2)2(1+x2)22x2x32x+2x3(1+x2)2y' = \frac{1}{1 + (\frac{1-x^2}{1+x^2})^2} \cdot \frac{(-2x)(1+x^2) - (1-x^2)(2x)}{(1+x^2)^2} = \frac{1}{1 + \frac{(1-x^2)^2}{(1+x^2)^2}} \cdot \frac{-2x - 2x^3 - 2x + 2x^3}{(1+x^2)^2}
y=(1+x2)2(1+x2)2+(1x2)24x(1+x2)2=4x(1+2x2+x4)+(12x2+x4)=4x2+2x4=2x1+x4y' = \frac{(1+x^2)^2}{(1+x^2)^2 + (1-x^2)^2} \cdot \frac{-4x}{(1+x^2)^2} = \frac{-4x}{(1+2x^2+x^4) + (1-2x^2+x^4)} = \frac{-4x}{2 + 2x^4} = \frac{-2x}{1+x^4}
**(8) y=1+2logxy = \sqrt{1+2\log x}**
合成関数の微分を用いる。
y=121+2logx2x=1x1+2logxy' = \frac{1}{2\sqrt{1+2\log x}} \cdot \frac{2}{x} = \frac{1}{x\sqrt{1+2\log x}}
**(9) y=arcsin(x1+x2)y = \arcsin \left( \frac{x}{\sqrt{1+x^2}} \right)**
arcsinx\arcsin x の微分は 11x2\frac{1}{\sqrt{1-x^2}}. 合成関数の微分を用いる。
y=11(x1+x2)21+x2x2x21+x21+x2=11x21+x21+x2x21+x21+x2y' = \frac{1}{\sqrt{1 - (\frac{x}{\sqrt{1+x^2}})^2}} \cdot \frac{\sqrt{1+x^2} - x \cdot \frac{2x}{2\sqrt{1+x^2}}}{1+x^2} = \frac{1}{\sqrt{1 - \frac{x^2}{1+x^2}}} \cdot \frac{\sqrt{1+x^2} - \frac{x^2}{\sqrt{1+x^2}}}{1+x^2}
=11+x2x21+x21+x2x21+x21+x2=1+x2111+x2(1+x2)=11+x2= \frac{1}{\sqrt{\frac{1+x^2-x^2}{1+x^2}}} \cdot \frac{\frac{1+x^2-x^2}{\sqrt{1+x^2}}}{1+x^2} = \frac{\sqrt{1+x^2}}{1} \cdot \frac{1}{\sqrt{1+x^2}(1+x^2)} = \frac{1}{1+x^2}
**(10) y=2arccosx+12y = 2\arccos \sqrt{\frac{x+1}{2}}**
arccosx\arccos x の微分は 11x2-\frac{1}{\sqrt{1-x^2}}. 合成関数の微分を用いる。
y=2(11x+12)12x+12=11x+12x+12=12x12x+12=11x2x+12=11x24=21x2y' = 2 \cdot \left(-\frac{1}{\sqrt{1 - \frac{x+1}{2}}}\right) \cdot \frac{1}{2\sqrt{\frac{x+1}{2}}} = -\frac{1}{\sqrt{1-\frac{x+1}{2}}\sqrt{\frac{x+1}{2}}} = -\frac{1}{\sqrt{\frac{2-x-1}{2}}\sqrt{\frac{x+1}{2}}} = -\frac{1}{\sqrt{\frac{1-x}{2}}\sqrt{\frac{x+1}{2}}} = -\frac{1}{\sqrt{\frac{1-x^2}{4}}} = -\frac{2}{\sqrt{1-x^2}}
**(11) y=(x1)(x2)(x3)(x4)y = \sqrt{\frac{(x-1)(x-2)}{(x-3)(x-4)}}**
対数微分法を用いる。
logy=12(log(x1)+log(x2)log(x3)log(x4))\log y = \frac{1}{2} (\log(x-1) + \log(x-2) - \log(x-3) - \log(x-4))
yy=12(1x1+1x21x31x4)\frac{y'}{y} = \frac{1}{2} (\frac{1}{x-1} + \frac{1}{x-2} - \frac{1}{x-3} - \frac{1}{x-4})
y=12(x1)(x2)(x3)(x4)(1x1+1x21x31x4)y' = \frac{1}{2} \sqrt{\frac{(x-1)(x-2)}{(x-3)(x-4)}} (\frac{1}{x-1} + \frac{1}{x-2} - \frac{1}{x-3} - \frac{1}{x-4})
**(12) y=xa2x2+a2arcsinxay = x\sqrt{a^2 - x^2} + a^2 \arcsin \frac{x}{a}**
y=a2x2+x2x2a2x2+a211x2a21a=a2x2x2a2x2+a1x2a2=a2x2x2a2x2+aa2x2a=a2x2x2a2x2+a2a2x2=a2x2x2+a2a2x2=2(a2x2)a2x2=2a2x2y' = \sqrt{a^2 - x^2} + x \frac{-2x}{2\sqrt{a^2 - x^2}} + a^2 \frac{1}{\sqrt{1 - \frac{x^2}{a^2}}} \frac{1}{a} = \sqrt{a^2 - x^2} - \frac{x^2}{\sqrt{a^2 - x^2}} + \frac{a}{\sqrt{1 - \frac{x^2}{a^2}}} = \sqrt{a^2 - x^2} - \frac{x^2}{\sqrt{a^2 - x^2}} + \frac{a}{\frac{\sqrt{a^2 - x^2}}{a}} = \sqrt{a^2 - x^2} - \frac{x^2}{\sqrt{a^2 - x^2}} + \frac{a^2}{\sqrt{a^2 - x^2}} = \frac{a^2 - x^2 - x^2 + a^2}{\sqrt{a^2 - x^2}} = \frac{2(a^2-x^2)}{\sqrt{a^2 - x^2}} = 2\sqrt{a^2 - x^2}
#### 問題2
**(1) y=xlogxy = x \log x (x=1x=1 における接線)**
まず導関数を求めます。
y=logx+x1x=logx+1y' = \log x + x \cdot \frac{1}{x} = \log x + 1
次に、x=1x = 1 における yy' の値を求めます。
y(1)=log1+1=0+1=1y'(1) = \log 1 + 1 = 0 + 1 = 1
x=1x = 1 における yy の値を求めます。
y(1)=1log1=10=0y(1) = 1 \cdot \log 1 = 1 \cdot 0 = 0
よって、x=1x = 1 における接線の方程式は、
y0=1(x1)y - 0 = 1(x - 1)
y=x1y = x - 1
**(2) y=arctanx22y = \arctan\frac{x^2}{2} (x=2x = \sqrt{2} における接線)**
y=11+(x22)22x2=11+x44x=x4+x44=4x4+x4y' = \frac{1}{1+\left(\frac{x^2}{2}\right)^2}\cdot \frac{2x}{2}=\frac{1}{1+\frac{x^4}{4}}\cdot x = \frac{x}{\frac{4+x^4}{4}} = \frac{4x}{4+x^4}
y(2)=424+4=22y'(\sqrt{2}) = \frac{4\sqrt{2}}{4+4} = \frac{\sqrt{2}}{2}.
y(2)=arctan22=arctan1=π4y(\sqrt{2}) = \arctan\frac{2}{2} = \arctan 1 = \frac{\pi}{4}
接線は yπ4=22(x2)y-\frac{\pi}{4} = \frac{\sqrt{2}}{2} (x-\sqrt{2})
y=22x1+π4y = \frac{\sqrt{2}}{2}x -1 + \frac{\pi}{4}
###

3. 最終的な答え

#### 問題1
(1) y=x(x2+1)4(x32)2(19x3+9x20)y' = x(x^2+1)^4(x^3-2)^2(19x^3 + 9x -20)
(2) y=1xlogxy' = \frac{1}{x \log x}
(3) y=2xlog2y' = 2^x \log 2
(4) y=3x2(x2+1)1/2(2x2+1)y' = 3x^2(x^2 + 1)^{1/2}(2x^2 + 1)
(5) y=exxxx(logx+1)y' = e^{x^x} x^x (\log x + 1)
(6) y=(sinx)cosx(sinxlog(sinx)+cos2xsinx)y' = (\sin x)^{\cos x} \left( -\sin x \log(\sin x) + \frac{\cos^2 x}{\sin x} \right)
(7) y=2x1+x4y' = \frac{-2x}{1+x^4}
(8) y=1x1+2logxy' = \frac{1}{x\sqrt{1+2\log x}}
(9) y=11+x2y' = \frac{1}{1+x^2}
(10) y=21x2y' = -\frac{2}{\sqrt{1-x^2}}
(11) y=12(x1)(x2)(x3)(x4)(1x1+1x21x31x4)y' = \frac{1}{2} \sqrt{\frac{(x-1)(x-2)}{(x-3)(x-4)}} (\frac{1}{x-1} + \frac{1}{x-2} - \frac{1}{x-3} - \frac{1}{x-4})
(12) y=2a2x2y' = 2\sqrt{a^2 - x^2}
#### 問題2
(1) y=x1y = x - 1
(2) y=22x1+π4y = \frac{\sqrt{2}}{2}x -1 + \frac{\pi}{4}

「解析学」の関連問題

与えられた6つの積分問題を解く。 (1) $\int xe^{x^2} dx$ (2) $\int \frac{\log x}{x} dx$ (3) $\int e^{e^x + x} dx$ (4)...

積分置換積分
2025/6/16

与えられた三角関数の式を簡略化し、指定された形式で表現する問題です。左側の式は$2\sqrt{3}\sin(\theta + \frac{\pi}{6}) - 4\sin\theta$ で、右側の式は...

三角関数加法定理三角関数の合成数式変形
2025/6/16

問題3は、極限 $\lim_{x \to 2} \frac{1}{x-2} \int_2^x \sqrt{t^2 + 4} dt$ を求める問題です。 問題4は、関数 $F(x) = \int_a^x...

極限ロピタルの定理微積分学の基本定理積分微分
2025/6/16

与えられた4つの関数について、増減と極値を調べてグラフを描く問題です。 (1) $y = x^3 - 3x - 2$ (2) $y = x^3 - 3x^2 + 8$ (3) $y = -x^4 + ...

微分増減極値グラフ
2025/6/16

与えられた三角関数の式を、$\sin \theta$ と $\cos \theta$ を用いて分解(展開)し、式を完成させる問題です。具体的には、以下の式を完成させます。 $\sqrt{2} \sin...

三角関数加法定理三角関数の合成三角関数の展開
2025/6/16

与えられた式を簡略化します。式は $sin(\theta + \frac{4}{3}\pi) + \frac{1}{\sqrt{2}}cos(\theta + \frac{\pi}{4})$ です。

三角関数加法定理三角関数の合成
2025/6/16

以下の5つの定積分の値を求める問題です。 (1) $\int_{0}^{1} \frac{dx}{x+1}$ (2) $\int_{0}^{1} \frac{dx}{3+x^2}$ (3) $\int...

定積分積分置換積分三角関数指数関数
2025/6/16

与えられた10個の不定積分を計算します。 (1) $\int \frac{1-x}{x^3} dx$ (2) $\int \frac{(1+\sqrt{x})^2}{x} dx$ (3) $\int ...

積分不定積分置換積分三角関数双曲線関数
2025/6/16

$\lim_{x\to 0} \frac{\arctan x}{x}$ を計算する問題です。

極限ロピタルの定理arctan微分
2025/6/16

与えられた5つの定積分の値を求める問題です。 (1) $\int_{0}^{2} (x^4 + x^3 + x^2 + x + 1) dx$ (2) $\int_{1}^{4} \frac{1}{x^...

定積分積分積分計算
2025/6/16