(1) 重積分 ∬ D 1 log ( x y ) d x d y \iint_{D_1} \log(xy) \, dxdy ∬ D 1 log ( x y ) d x d y を計算します。 積分領域は 1 ≤ y ≤ x ≤ e 1 \le y \le x \le e 1 ≤ y ≤ x ≤ e なので、積分範囲は 1 ≤ y ≤ e 1 \le y \le e 1 ≤ y ≤ e と y ≤ x ≤ e y \le x \le e y ≤ x ≤ e となります。 log ( x y ) = log x + log y \log(xy) = \log x + \log y log ( x y ) = log x + log y であることを利用します。 \int_{y}^{e} (\log x + \log y) \, dx = [x\log x - x + x\log y]_{y}^{e} = (e \log e - e + e \log y) - (y \log y - y + y \log y) = e(1-1+\log y) - (2y\log y - y) = e\log y - 2y\log y + y
\int_{1}^{e} (e\log y - 2y\log y + y) \, dy = e\int_{1}^{e} \log y \, dy - 2\int_{1}^{e} y\log y \, dy + \int_{1}^{e} y \, dy
∫ 1 e log y d y = [ y log y − y ] 1 e = ( e log e − e ) − ( 1 log 1 − 1 ) = e − e − 0 + 1 = 1 \int_{1}^{e} \log y \, dy = [y\log y - y]_{1}^{e} = (e\log e - e) - (1\log 1 - 1) = e - e - 0 + 1 = 1 ∫ 1 e log y d y = [ y log y − y ] 1 e = ( e log e − e ) − ( 1 log 1 − 1 ) = e − e − 0 + 1 = 1 ∫ 1 e y log y d y = [ 1 2 y 2 log y − 1 4 y 2 ] 1 e = ( 1 2 e 2 log e − 1 4 e 2 ) − ( 1 2 ( 1 ) 2 log 1 − 1 4 ( 1 ) 2 ) = 1 2 e 2 − 1 4 e 2 + 1 4 = 1 4 e 2 + 1 4 \int_{1}^{e} y\log y \, dy = [\frac{1}{2}y^2\log y - \frac{1}{4}y^2]_{1}^{e} = (\frac{1}{2}e^2\log e - \frac{1}{4}e^2) - (\frac{1}{2}(1)^2\log 1 - \frac{1}{4}(1)^2) = \frac{1}{2}e^2 - \frac{1}{4}e^2 + \frac{1}{4} = \frac{1}{4}e^2 + \frac{1}{4} ∫ 1 e y log y d y = [ 2 1 y 2 log y − 4 1 y 2 ] 1 e = ( 2 1 e 2 log e − 4 1 e 2 ) − ( 2 1 ( 1 ) 2 log 1 − 4 1 ( 1 ) 2 ) = 2 1 e 2 − 4 1 e 2 + 4 1 = 4 1 e 2 + 4 1 ∫ 1 e y d y = [ 1 2 y 2 ] 1 e = 1 2 e 2 − 1 2 \int_{1}^{e} y \, dy = [\frac{1}{2}y^2]_{1}^{e} = \frac{1}{2}e^2 - \frac{1}{2} ∫ 1 e y d y = [ 2 1 y 2 ] 1 e = 2 1 e 2 − 2 1 したがって、
e(1) - 2(\frac{1}{4}e^2 + \frac{1}{4}) + \frac{1}{2}e^2 - \frac{1}{2} = e - \frac{1}{2}e^2 - \frac{1}{2} + \frac{1}{2}e^2 - \frac{1}{2} = e - 1
(2) 重積分 ∬ D 2 sin 2 ( x 2 + y 2 ) d x d y \iint_{D_2} \sin^2(x^2 + y^2) \, dxdy ∬ D 2 sin 2 ( x 2 + y 2 ) d x d y を計算します。 積分領域は π ≤ x 2 + y 2 ≤ 2 π , x ≥ 0 , y ≤ 0 \pi \le x^2 + y^2 \le 2\pi, x \ge 0, y \le 0 π ≤ x 2 + y 2 ≤ 2 π , x ≥ 0 , y ≤ 0 です。 極座標変換 x = r cos θ , y = r sin θ x = r\cos\theta, y = r\sin\theta x = r cos θ , y = r sin θ を行います。 x 2 + y 2 = r 2 x^2 + y^2 = r^2 x 2 + y 2 = r 2 であるので、 π ≤ r 2 ≤ 2 π \pi \le r^2 \le 2\pi π ≤ r 2 ≤ 2 π となり、 π ≤ r ≤ 2 π \sqrt{\pi} \le r \le \sqrt{2\pi} π ≤ r ≤ 2 π となります。 x ≥ 0 , y ≤ 0 x \ge 0, y \le 0 x ≥ 0 , y ≤ 0 なので、 3 π 2 ≤ θ ≤ 2 π \frac{3\pi}{2} \le \theta \le 2\pi 2 3 π ≤ θ ≤ 2 π となります。 積分は
\int_{\frac{3\pi}{2}}^{2\pi} \int_{\sqrt{\pi}}^{\sqrt{2\pi}} \sin^2(r^2) \, r \, dr \, d\theta
sin 2 ( r 2 ) = 1 − cos ( 2 r 2 ) 2 \sin^2(r^2) = \frac{1 - \cos(2r^2)}{2} sin 2 ( r 2 ) = 2 1 − c o s ( 2 r 2 ) であるので、 \int_{\frac{3\pi}{2}}^{2\pi} \int_{\sqrt{\pi}}^{\sqrt{2\pi}} \frac{1 - \cos(2r^2)}{2} \, r \, dr \, d\theta = \int_{\frac{3\pi}{2}}^{2\pi} d\theta \cdot \int_{\sqrt{\pi}}^{\sqrt{2\pi}} \frac{1 - \cos(2r^2)}{2} \, r \, dr
∫ 3 π 2 2 π d θ = [ θ ] 3 π 2 2 π = 2 π − 3 π 2 = π 2 \int_{\frac{3\pi}{2}}^{2\pi} d\theta = [ \theta ]_{\frac{3\pi}{2}}^{2\pi} = 2\pi - \frac{3\pi}{2} = \frac{\pi}{2} ∫ 2 3 π 2 π d θ = [ θ ] 2 3 π 2 π = 2 π − 2 3 π = 2 π u = r 2 u = r^2 u = r 2 とおくと d u = 2 r d r du = 2r dr d u = 2 r d r となり、 ∫ π 2 π 1 − cos ( 2 r 2 ) 2 r d r = 1 4 ∫ π 2 π ( 1 − cos ( 2 u ) ) d u = 1 4 [ u − 1 2 sin ( 2 u ) ] π 2 π = 1 4 [ ( 2 π − 1 2 sin ( 4 π ) ) − ( π − 1 2 sin ( 2 π ) ) ] = 1 4 ( 2 π − π ) = π 4 \int_{\sqrt{\pi}}^{\sqrt{2\pi}} \frac{1 - \cos(2r^2)}{2} \, r \, dr = \frac{1}{4} \int_{\pi}^{2\pi} (1 - \cos(2u)) \, du = \frac{1}{4} [u - \frac{1}{2}\sin(2u)]_{\pi}^{2\pi} = \frac{1}{4} [(2\pi - \frac{1}{2}\sin(4\pi)) - (\pi - \frac{1}{2}\sin(2\pi))] = \frac{1}{4} (2\pi - \pi) = \frac{\pi}{4} ∫ π 2 π 2 1 − c o s ( 2 r 2 ) r d r = 4 1 ∫ π 2 π ( 1 − cos ( 2 u )) d u = 4 1 [ u − 2 1 sin ( 2 u ) ] π 2 π = 4 1 [( 2 π − 2 1 sin ( 4 π )) − ( π − 2 1 sin ( 2 π ))] = 4 1 ( 2 π − π ) = 4 π したがって、
π 2 ⋅ π 4 = π 2 8 \frac{\pi}{2} \cdot \frac{\pi}{4} = \frac{\pi^2}{8} 2 π ⋅ 4 π = 8 π 2