与えられた問題は4つの小問から構成されています。 (1) $z = f(ax + by)$ (a, b は定数)のとき、$b \frac{\partial z}{\partial x} = a \frac{\partial z}{\partial y}$ を証明する。 (2) $u = e^{x^2 + y^2 + z^2}$, $z = x^2 \sin y$ のとき、$\frac{\partial u}{\partial x}$ と $\frac{\partial u}{\partial y}$ を x, y で表す。 (3) $z = uv + \sin t$, $u = e^t$, $v = \cos t$ のとき、$\frac{dz}{dt}$ を t で表す。 (4) 関数 $f(x, y) = x^2 + y^2 = 1$ で定まる陰関数の導関数 $\frac{dy}{dx}$ を求める。

解析学偏微分連鎖律陰関数合成関数
2025/7/4

1. 問題の内容

与えられた問題は4つの小問から構成されています。
(1) z=f(ax+by)z = f(ax + by) (a, b は定数)のとき、bzx=azyb \frac{\partial z}{\partial x} = a \frac{\partial z}{\partial y} を証明する。
(2) u=ex2+y2+z2u = e^{x^2 + y^2 + z^2}, z=x2sinyz = x^2 \sin y のとき、ux\frac{\partial u}{\partial x}uy\frac{\partial u}{\partial y} を x, y で表す。
(3) z=uv+sintz = uv + \sin t, u=etu = e^t, v=costv = \cos t のとき、dzdt\frac{dz}{dt} を t で表す。
(4) 関数 f(x,y)=x2+y2=1f(x, y) = x^2 + y^2 = 1 で定まる陰関数の導関数 dydx\frac{dy}{dx} を求める。

2. 解き方の手順

(1)
z=f(ax+by)z = f(ax + by) とおく。
s=ax+bys = ax + by とおくと、z=f(s)z = f(s) となる。
連鎖律より、
zx=dfdssx=dfdsa\frac{\partial z}{\partial x} = \frac{df}{ds} \frac{\partial s}{\partial x} = \frac{df}{ds} a
zy=dfdssy=dfdsb\frac{\partial z}{\partial y} = \frac{df}{ds} \frac{\partial s}{\partial y} = \frac{df}{ds} b
したがって、
bzx=b(dfdsa)=abdfdsb \frac{\partial z}{\partial x} = b (\frac{df}{ds} a) = ab \frac{df}{ds}
azy=a(dfdsb)=abdfdsa \frac{\partial z}{\partial y} = a (\frac{df}{ds} b) = ab \frac{df}{ds}
よって、bzx=azyb \frac{\partial z}{\partial x} = a \frac{\partial z}{\partial y} が成り立つ。
(2)
u=ex2+y2+z2u = e^{x^2 + y^2 + z^2}, z=x2sinyz = x^2 \sin y
ux=ex2+y2+z2x(x2+y2+z2)=ex2+y2+z2(2x+2zzx)\frac{\partial u}{\partial x} = e^{x^2 + y^2 + z^2} \frac{\partial}{\partial x} (x^2 + y^2 + z^2) = e^{x^2 + y^2 + z^2} (2x + 2z \frac{\partial z}{\partial x})
zx=2xsiny\frac{\partial z}{\partial x} = 2x \sin y なので、
ux=ex2+y2+(x2siny)2(2x+2x2siny(2xsiny))=2xex2+y2+x4sin2y(1+2x2sin2y)\frac{\partial u}{\partial x} = e^{x^2 + y^2 + (x^2 \sin y)^2} (2x + 2 x^2 \sin y (2x \sin y)) = 2x e^{x^2 + y^2 + x^4 \sin^2 y} (1 + 2 x^2 \sin^2 y)
uy=ex2+y2+z2y(x2+y2+z2)=ex2+y2+z2(2y+2zzy)\frac{\partial u}{\partial y} = e^{x^2 + y^2 + z^2} \frac{\partial}{\partial y} (x^2 + y^2 + z^2) = e^{x^2 + y^2 + z^2} (2y + 2z \frac{\partial z}{\partial y})
zy=x2cosy\frac{\partial z}{\partial y} = x^2 \cos y なので、
uy=ex2+y2+(x2siny)2(2y+2x2siny(x2cosy))=2ex2+y2+x4sin2y(y+x4sinycosy)\frac{\partial u}{\partial y} = e^{x^2 + y^2 + (x^2 \sin y)^2} (2y + 2 x^2 \sin y (x^2 \cos y)) = 2 e^{x^2 + y^2 + x^4 \sin^2 y} (y + x^4 \sin y \cos y)
(3)
z=uv+sintz = uv + \sin t, u=etu = e^t, v=costv = \cos t
dzdt=dudtv+udvdt+cost\frac{dz}{dt} = \frac{du}{dt} v + u \frac{dv}{dt} + \cos t
dudt=et\frac{du}{dt} = e^t, dvdt=sint\frac{dv}{dt} = -\sin t なので、
dzdt=etcost+et(sint)+cost=et(costsint)+cost\frac{dz}{dt} = e^t \cos t + e^t (-\sin t) + \cos t = e^t (\cos t - \sin t) + \cos t
(4)
x2+y2=1x^2 + y^2 = 1
両辺を x で微分すると、
2x+2ydydx=02x + 2y \frac{dy}{dx} = 0
dydx=2x2y=xy\frac{dy}{dx} = -\frac{2x}{2y} = -\frac{x}{y}

3. 最終的な答え

(1) bzx=azyb \frac{\partial z}{\partial x} = a \frac{\partial z}{\partial y}
(2) ux=2xex2+y2+x4sin2y(1+2x2sin2y)\frac{\partial u}{\partial x} = 2x e^{x^2 + y^2 + x^4 \sin^2 y} (1 + 2 x^2 \sin^2 y)
uy=2ex2+y2+x4sin2y(y+x4sinycosy)\frac{\partial u}{\partial y} = 2 e^{x^2 + y^2 + x^4 \sin^2 y} (y + x^4 \sin y \cos y)
(3) dzdt=et(costsint)+cost\frac{dz}{dt} = e^t (\cos t - \sin t) + \cos t
(4) dydx=xy\frac{dy}{dx} = -\frac{x}{y}

「解析学」の関連問題

関数 $f(x) = \pi - |x|$ ($-\pi \leq x \leq \pi$) をフーリエ級数展開せよ。ただし、$f(x)$ は周期 $2\pi$ の周期関数である。

フーリエ級数周期関数積分三角関数
2025/7/4

与えられた5つの関数の極限を求める問題です。 (1) $\lim_{x \to 2} \frac{2\sqrt{x}-1-x}{x^2 - 4x + 4}$ (2) $\lim_{x \to \inf...

極限ロピタルの定理テイラー展開
2025/7/4

与えられた極限の計算問題を解きます。 (11) $\lim_{x\to 0} \frac{x^3+2x^2}{2x^4-3x^2}$ (12) $\lim_{x\to \infty} \frac{2x...

極限関数の極限三角関数対数関数
2025/7/4

2つの不定積分を求める問題です。 問題1: $\int \frac{1}{4 + x^2} dx$ を求め、$A \tan^{-1}(\frac{x}{B}) + C$ の形で答える。 問題2: $\...

積分不定積分置換積分tan関数指数関数
2025/7/4

$\int \cos 2x dx = \frac{1}{2} \sin 2x + C$

積分不定積分三角関数指数関数対数関数置換積分
2025/7/4

## 1. 問題の内容

不定積分積分置換積分
2025/7/4

1つ目の問題は、積分を含む微分に関する問題で、以下の式における(ア)と(イ)に当てはまる数値を求める問題です。 $\frac{d}{dx} \left( \int_{x}^{2x} \cos^2 t ...

積分微分不定積分三角関数定積分微分積分
2025/7/4

(1) $S = 1\cdot1 + 2\cdot4 + 3\cdot4^2 + \dots + n\cdot4^{n-1}$ (2) $S = 1 + \frac{2}{3} + \frac{3}{...

級数数列の和等比数列
2025/7/4

$\int \frac{1}{(3x+2)^3}dx$ を計算し、与えられた形式 $-\frac{\boxed{ア}}{\boxed{イ}(\boxed{ウ}x+\boxed{エ})^{\boxed{...

積分置換積分定積分
2025/7/4

次の不定積分を求め、空欄を埋める問題です。 $\int \frac{1}{\sqrt[3]{x+1}} dx = \frac{\boxed{ア}}{\boxed{イ}} (x + \boxed{ウ})...

積分不定積分置換積分
2025/7/4