関数 $f(x,y)$ と $g(x,y)$ が与えられています。ここで、 $f(x, y) = \begin{cases} \frac{x}{y}\arctan(\frac{y}{x}) - \frac{y}{x}\arctan(\frac{x}{y}), & xy \neq 0 \\ 0, & xy = 0 \end{cases}$ $g(x, y) = xyf(x, y), (x, y) \in \mathbb{R}^2$ (1) $a \neq 0$ のとき、$\lim_{x\to 0} f(x, a)$ および $\lim_{y\to 0} f(a, y)$ を求める。 (2) $\frac{\partial^2 g}{\partial x \partial y}(0, 0)$ および $\frac{\partial^2 g}{\partial y \partial x}(0, 0)$ を求める。

解析学極限偏微分多変数関数arctan
2025/7/5

1. 問題の内容

関数 f(x,y)f(x,y)g(x,y)g(x,y) が与えられています。ここで、
$f(x, y) = \begin{cases}
\frac{x}{y}\arctan(\frac{y}{x}) - \frac{y}{x}\arctan(\frac{x}{y}), & xy \neq 0 \\
0, & xy = 0
\end{cases}$
g(x,y)=xyf(x,y),(x,y)R2g(x, y) = xyf(x, y), (x, y) \in \mathbb{R}^2
(1) a0a \neq 0 のとき、limx0f(x,a)\lim_{x\to 0} f(x, a) および limy0f(a,y)\lim_{y\to 0} f(a, y) を求める。
(2) 2gxy(0,0)\frac{\partial^2 g}{\partial x \partial y}(0, 0) および 2gyx(0,0)\frac{\partial^2 g}{\partial y \partial x}(0, 0) を求める。

2. 解き方の手順

(1) 極限の計算
- limx0f(x,a)\lim_{x \to 0} f(x, a) を求める。a0a \neq 0 なので、x0x \neq 0 のとき xa0xa \neq 0
f(x,a)=xaarctan(ax)axarctan(xa)f(x, a) = \frac{x}{a}\arctan(\frac{a}{x}) - \frac{a}{x}\arctan(\frac{x}{a})
limx0f(x,a)=limx0[xaarctan(ax)axarctan(xa)]\lim_{x \to 0} f(x, a) = \lim_{x \to 0} [\frac{x}{a}\arctan(\frac{a}{x}) - \frac{a}{x}\arctan(\frac{x}{a})]
limx0xaarctan(ax)=0aarctan(±)=0(±π2)=0\lim_{x \to 0} \frac{x}{a}\arctan(\frac{a}{x}) = \frac{0}{a}\arctan(\pm\infty) = 0 \cdot (\pm\frac{\pi}{2}) = 0
limx0axarctan(xa)=limx0ax(xa13(xa)3+)=alimx01x(xa)=1\lim_{x \to 0} \frac{a}{x}\arctan(\frac{x}{a}) = \lim_{x \to 0} \frac{a}{x}(\frac{x}{a} - \frac{1}{3}(\frac{x}{a})^3 + \cdots) = a \lim_{x \to 0} \frac{1}{x}(\frac{x}{a}) = 1
よって、limx0f(x,a)=01=1\lim_{x \to 0} f(x, a) = 0 - 1 = -1
- limy0f(a,y)\lim_{y \to 0} f(a, y) を求める。a0a \neq 0 なので、y0y \neq 0 のとき ay0ay \neq 0
f(a,y)=ayarctan(ya)yaarctan(ay)f(a, y) = \frac{a}{y}\arctan(\frac{y}{a}) - \frac{y}{a}\arctan(\frac{a}{y})
limy0f(a,y)=limy0[ayarctan(ya)yaarctan(ay)]\lim_{y \to 0} f(a, y) = \lim_{y \to 0} [\frac{a}{y}\arctan(\frac{y}{a}) - \frac{y}{a}\arctan(\frac{a}{y})]
limy0ayarctan(ya)=alimy01y(ya13(ya)3+)=alimy01y(ya)=1\lim_{y \to 0} \frac{a}{y}\arctan(\frac{y}{a}) = a \lim_{y \to 0} \frac{1}{y}(\frac{y}{a} - \frac{1}{3}(\frac{y}{a})^3 + \cdots) = a \lim_{y \to 0} \frac{1}{y}(\frac{y}{a}) = 1
limy0yaarctan(ay)=0aarctan(±)=0(±π2)=0\lim_{y \to 0} \frac{y}{a}\arctan(\frac{a}{y}) = \frac{0}{a}\arctan(\pm\infty) = 0 \cdot (\pm\frac{\pi}{2}) = 0
よって、limy0f(a,y)=10=1\lim_{y \to 0} f(a, y) = 1 - 0 = 1
(2) 偏微分の計算
g(x,y)=xyf(x,y)g(x, y) = xyf(x, y)
g(x,y)=xy[xyarctan(yx)yxarctan(xy)]=x2arctan(yx)y2arctan(xy)g(x,y) = xy [\frac{x}{y}\arctan(\frac{y}{x}) - \frac{y}{x}\arctan(\frac{x}{y})] = x^2\arctan(\frac{y}{x}) - y^2\arctan(\frac{x}{y}) (ただし、xy0xy\neq 0)
g(x,y)=0g(x,y) = 0 (xy=0xy=0のとき)
gy=x211+(yx)21x2yarctan(xy)y211+(xy)2(xy2)=x3x2+y22yarctan(xy)+xy2x2+y2\frac{\partial g}{\partial y} = x^2 \frac{1}{1+(\frac{y}{x})^2} \cdot \frac{1}{x} - 2y\arctan(\frac{x}{y}) - y^2 \frac{1}{1+(\frac{x}{y})^2} (-\frac{x}{y^2}) = \frac{x^3}{x^2+y^2} - 2y\arctan(\frac{x}{y}) + \frac{x y^2}{x^2+y^2}
gy(0,0)=limh0g(0,h)g(0,0)h=limh000h=0\frac{\partial g}{\partial y}(0,0) = \lim_{h \to 0} \frac{g(0, h) - g(0, 0)}{h} = \lim_{h \to 0} \frac{0 - 0}{h} = 0
gx=2xarctan(yx)+x211+(yx)2(yx2)y211+(xy)21y=2xarctan(yx)x2yx2+y2y3x2+y2\frac{\partial g}{\partial x} = 2x \arctan(\frac{y}{x}) + x^2 \frac{1}{1+(\frac{y}{x})^2} (-\frac{y}{x^2}) - y^2 \frac{1}{1+(\frac{x}{y})^2} \frac{1}{y} = 2x\arctan(\frac{y}{x}) - \frac{x^2y}{x^2+y^2} - \frac{y^3}{x^2+y^2}
gx(0,0)=limh0g(h,0)g(0,0)h=limh000h=0\frac{\partial g}{\partial x}(0,0) = \lim_{h \to 0} \frac{g(h, 0) - g(0, 0)}{h} = \lim_{h \to 0} \frac{0 - 0}{h} = 0
2gxy(0,0)=limh0gy(h,0)gy(0,0)h=limh0h3h2+02(0)arctan(h0)+h0h2+00h=limh0h0+00h=1\frac{\partial^2 g}{\partial x \partial y}(0, 0) = \lim_{h \to 0} \frac{\frac{\partial g}{\partial y}(h, 0) - \frac{\partial g}{\partial y}(0, 0)}{h} = \lim_{h \to 0} \frac{\frac{h^3}{h^2+0} - 2(0)\arctan(\frac{h}{0}) + \frac{h \cdot 0}{h^2+0} - 0}{h} = \lim_{h \to 0} \frac{h-0+0-0}{h} = 1
2gyx(0,0)=limh0gx(0,h)gx(0,0)h=limh02(0)arctan(h0)0h0+h2h30+h20h=limh000h0h=1\frac{\partial^2 g}{\partial y \partial x}(0, 0) = \lim_{h \to 0} \frac{\frac{\partial g}{\partial x}(0, h) - \frac{\partial g}{\partial x}(0, 0)}{h} = \lim_{h \to 0} \frac{2(0)\arctan(\frac{h}{0}) - \frac{0 \cdot h}{0+h^2} - \frac{h^3}{0+h^2} - 0}{h} = \lim_{h \to 0} \frac{0 - 0 - h - 0}{h} = -1

3. 最終的な答え

(1) limx0f(x,a)=1\lim_{x\to 0} f(x, a) = -1
limy0f(a,y)=1\lim_{y\to 0} f(a, y) = 1
(2) 2gxy(0,0)=1\frac{\partial^2 g}{\partial x \partial y}(0, 0) = 1
2gyx(0,0)=1\frac{\partial^2 g}{\partial y \partial x}(0, 0) = -1

「解析学」の関連問題

方程式 $\frac{x^2}{4} - \frac{y^2}{9} = 1$ で定められる $x$ の関数 $y$ について、$\frac{dy}{dx}$ と $\frac{d^2y}{dx^2}...

微分陰関数微分二階微分双曲線
2025/7/5

与えられた級数 $S = 1 + 4x + 7x^2 + 10x^3 + \dots + (3n-2)x^{n-1}$ の和を求めよ。

級数等差数列等比数列
2025/7/5

$E = \{(x, y) : (x, y) \in \mathbb{R}^2, x^2 + y^2 \le 1\}$とする。$f: E \rightarrow \mathbb{R}$ を $E$ 上...

連続関数最大値最小値中間値の定理多変数関数
2025/7/5

$f: \mathbb{R}^2 \rightarrow \mathbb{R}$, $g: \mathbb{R}^2 \rightarrow \mathbb{R}$ が $\mathbb{R}^2$ ...

偏微分連鎖律調和関数複素解析
2025/7/5

与えられた関数 $f(x, y) = \frac{1}{3}x^3 - x^2 + y - \frac{1}{5}y^5$ に対して、以下の問題を解きます。 (1) $f(x, y)$ の偏導関数 $...

偏微分偏導関数臨界点ヘッセ行列極大値極小値鞍点
2025/7/5

(1) $0 \le x < 2\pi$ のとき、方程式 $\sqrt{3} \sin x + \cos x = \sqrt{2}$ を解け。 (2) $0 \le x < 2\pi$ のとき、不等式...

三角関数三角関数の合成方程式不等式
2025/7/5

与えられた関数の導関数を求め、空欄を埋める問題です。具体的には、以下の5つの問題があります。 1. $\{-e^{-2x}\}'$

導関数微分合成関数対数微分
2025/7/5

$\{-e^{-2x}\}' = \boxed{(1)} e^{-2x}$ の $\boxed{(1)}$ を求める問題。

微分合成関数の微分対数微分法
2025/7/5

与えられた関数の導関数を計算し、空欄を埋める問題です。各問題は微分を実行した結果が示されており、空欄には具体的な数値や式が入るべきです。

微分導関数商の微分対数関数指数関数
2025/7/5

関数 $f(x) = \sqrt{x} + \sqrt{1-x}$ の極値を求める問題です。空欄を埋めて、導関数 $f'(x)$ を求め、微分係数が0となる $x$ の値を求め、増減表を作成して極値を...

関数の極値導関数増減表平方根微分
2025/7/5