次の2つの問題について、指定された点における2階偏導関数を求めます。 (1) $yz + zx + xy = 1$ について、点$(x, y) = (3, 1)$ での$\frac{\partial^2 z}{\partial x^2}$と$\frac{\partial^2 z}{\partial x \partial y}$を求める。 (2) $z^x = y^z$ について、点$(x, y) = (5, 1)$ での$\frac{\partial^2 z}{\partial y^2}$と$\frac{\partial^2 z}{\partial x \partial y}$を求める。

解析学偏微分偏導関数陰関数2階偏導関数
2025/7/16

1. 問題の内容

次の2つの問題について、指定された点における2階偏導関数を求めます。
(1) yz+zx+xy=1yz + zx + xy = 1 について、点(x,y)=(3,1)(x, y) = (3, 1) での2zx2\frac{\partial^2 z}{\partial x^2}2zxy\frac{\partial^2 z}{\partial x \partial y}を求める。
(2) zx=yzz^x = y^z について、点(x,y)=(5,1)(x, y) = (5, 1) での2zy2\frac{\partial^2 z}{\partial y^2}2zxy\frac{\partial^2 z}{\partial x \partial y}を求める。

2. 解き方の手順

(1) yz+zx+xy=1yz + zx + xy = 1の場合
まず、zzxxyyの関数とみなし、与えられた方程式をxxyyで偏微分します。
xxで偏微分:
yzx+z+xzx+y=0y\frac{\partial z}{\partial x} + z + x\frac{\partial z}{\partial x} + y = 0
zx=z+yx+y\frac{\partial z}{\partial x} = -\frac{z + y}{x + y}
yyで偏微分:
z+yzy+xzy+x=0z + y\frac{\partial z}{\partial y} + x\frac{\partial z}{\partial y} + x = 0
zy=z+xx+y\frac{\partial z}{\partial y} = -\frac{z + x}{x + y}
(x,y)=(3,1)(x, y) = (3, 1)において、zzの値を求めます。
1z+3z+31=11*z + 3*z + 3*1 = 1より4z=24z = -2だからz=12z = -\frac{1}{2}
従って、zx(3,1)=12+13+1=18\frac{\partial z}{\partial x}(3, 1) = -\frac{-\frac{1}{2} + 1}{3 + 1} = -\frac{1}{8}
zy(3,1)=12+33+1=58\frac{\partial z}{\partial y}(3, 1) = -\frac{-\frac{1}{2} + 3}{3 + 1} = -\frac{5}{8}
次に、zx\frac{\partial z}{\partial x}xxで偏微分して2zx2\frac{\partial^2 z}{\partial x^2}を求めます。
2zx2=x(z+yx+y)=zx(x+y)(z+y)(x+y)2=zx(x+y)(z+y)(x+y)2\frac{\partial^2 z}{\partial x^2} = \frac{\partial}{\partial x}\left(-\frac{z + y}{x + y}\right) = -\frac{\frac{\partial z}{\partial x}(x+y) - (z+y)}{(x+y)^2} = -\frac{\frac{\partial z}{\partial x}(x+y) - (z+y)}{(x+y)^2}
2zx2(3,1)=184(12+1)42=121216=116\frac{\partial^2 z}{\partial x^2}(3, 1) = -\frac{-\frac{1}{8} * 4 - (-\frac{1}{2} + 1)}{4^2} = -\frac{-\frac{1}{2} - \frac{1}{2}}{16} = \frac{1}{16}
次に、zx\frac{\partial z}{\partial x}yyで偏微分して2zxy\frac{\partial^2 z}{\partial x \partial y}を求めます。
2zxy=y(z+yx+y)=(zy+1)(x+y)(z+y)(x+y)2\frac{\partial^2 z}{\partial x \partial y} = \frac{\partial}{\partial y}\left(-\frac{z + y}{x + y}\right) = -\frac{(\frac{\partial z}{\partial y} + 1)(x+y) - (z+y)}{(x+y)^2}
2zxy(3,1)=(58+1)(3+1)(12+1)42=3841216=321216=116\frac{\partial^2 z}{\partial x \partial y}(3, 1) = -\frac{(-\frac{5}{8} + 1)(3+1) - (-\frac{1}{2}+1)}{4^2} = -\frac{\frac{3}{8}*4 - \frac{1}{2}}{16} = -\frac{\frac{3}{2} - \frac{1}{2}}{16} = -\frac{1}{16}
(2) zx=yzz^x = y^zの場合
まず、両辺の自然対数をとります。
xln(z)=zln(y)x \ln(z) = z \ln(y)
xxで偏微分:
ln(z)+x1zzx=ln(y)zx\ln(z) + x \frac{1}{z} \frac{\partial z}{\partial x} = \ln(y) \frac{\partial z}{\partial x}
zx=ln(z)ln(y)xz\frac{\partial z}{\partial x} = \frac{\ln(z)}{\ln(y) - \frac{x}{z}}
yyで偏微分:
x1zzy=z1y+ln(y)zyx \frac{1}{z} \frac{\partial z}{\partial y} = z \frac{1}{y} + \ln(y) \frac{\partial z}{\partial y}
zy=z/yxzln(y)\frac{\partial z}{\partial y} = \frac{z/y}{\frac{x}{z} - \ln(y)}
(x,y)=(5,1)(x, y) = (5, 1)において、zzの値を求めます。
z5=1z=1z^5 = 1^z = 1より、z=1z = 1
従って、zx(5,1)=ln(1)ln(1)51=005=0\frac{\partial z}{\partial x}(5, 1) = \frac{\ln(1)}{\ln(1) - \frac{5}{1}} = \frac{0}{0 - 5} = 0
zy(5,1)=1/151ln(1)=150=15\frac{\partial z}{\partial y}(5, 1) = \frac{1/1}{\frac{5}{1} - \ln(1)} = \frac{1}{5 - 0} = \frac{1}{5}
次に、zy\frac{\partial z}{\partial y}yyで偏微分して2zy2\frac{\partial^2 z}{\partial y^2}を求めます。
zy=z/yxzln(y)\frac{\partial z}{\partial y} = \frac{z/y}{\frac{x}{z} - \ln(y)}
y(zy)=(1yzyzy2)(xzln(y))(xz2zy+1y)zy(xzln(y))2\frac{\partial}{\partial y}(\frac{\partial z}{\partial y}) = \frac{(\frac{1}{y}\frac{\partial z}{\partial y} - \frac{z}{y^2})(\frac{x}{z} - \ln(y)) - (\frac{x}{z^2}\frac{\partial z}{\partial y} + \frac{1}{y}) \frac{z}{y}}{(\frac{x}{z} - \ln(y))^2}
2zy2(5,1)=(1151)5(0+1)152=455125=4125=525=15\frac{\partial^2 z}{\partial y^2}(5, 1) = \frac{(1*\frac{1}{5} - 1)*5 - (0 + 1)*1}{5^2} = \frac{-\frac{4}{5}*5 - 1}{25} = \frac{-4 - 1}{25} = -\frac{5}{25} = -\frac{1}{5}
次に、zx\frac{\partial z}{\partial x}yyで偏微分して2zxy\frac{\partial^2 z}{\partial x \partial y}を求めます。
zx=ln(z)ln(y)xz\frac{\partial z}{\partial x} = \frac{\ln(z)}{\ln(y) - \frac{x}{z}}
y(zx)=1zzy(ln(y)xz)ln(z)(1y+xz2zy)(ln(y)xz)2\frac{\partial}{\partial y}(\frac{\partial z}{\partial x}) = \frac{\frac{1}{z} \frac{\partial z}{\partial y} (\ln(y) - \frac{x}{z}) - \ln(z) (\frac{1}{y} + \frac{x}{z^2}\frac{\partial z}{\partial y})}{(\ln(y) - \frac{x}{z})^2}
2zxy(5,1)=1115(05)0(05)2=15525=125=125\frac{\partial^2 z}{\partial x \partial y}(5, 1) = \frac{\frac{1}{1}*\frac{1}{5} (0 - 5) - 0}{(0-5)^2} = \frac{-\frac{1}{5}*5}{25} = \frac{-1}{25} = -\frac{1}{25}

3. 最終的な答え

(1) yz+zx+xy=1yz + zx + xy = 1の場合
2zx2(3,1)=116\frac{\partial^2 z}{\partial x^2}(3, 1) = \frac{1}{16}
2zxy(3,1)=116\frac{\partial^2 z}{\partial x \partial y}(3, 1) = -\frac{1}{16}
(2) zx=yzz^x = y^zの場合
2zy2(5,1)=15\frac{\partial^2 z}{\partial y^2}(5, 1) = -\frac{1}{5}
2zxy(5,1)=125\frac{\partial^2 z}{\partial x \partial y}(5, 1) = -\frac{1}{25}

「解析学」の関連問題

定積分 $\int_0^2 (3t^2 + t - 4) dt$ を計算する問題です。

定積分積分不定積分
2025/7/16

与えられた積分を計算します。積分は、 $\int_{1}^{\infty} \frac{dx}{x^2 + x + 1}$ です。

積分定積分置換積分三角関数
2025/7/16

与えられた関数 $f(x)$ の導関数を定義に従って求める問題です。関数は2つ与えられています。 (1) $f(x) = -2x + 3$ (2) $f(x) = x^2 - 4x + 1$

導関数微分極限関数の微分
2025/7/16

与えられた関数 $f(x)$ について、指定された $x$ の値における微分係数を、定義に従って求めます。

微分係数極限関数の微分
2025/7/16

$u = \theta + \log r$, $x = r^2 \cos \theta$, $y = r \sin \theta$ が与えられている。 (1) $(r, \theta) = (1, \...

偏微分ヤコビアン合成関数の微分
2025/7/16

関数 $y = x^2 - 4x$ のグラフ上の点 $(1, -3)$ と $(-2, 12)$ における接線の傾きを求めよ。

微分接線導関数グラフ
2025/7/16

与えられた3つの極限値を求める問題です。 (1) $\lim_{x \to 2} (3x+2)$ (2) $\lim_{h \to 0} (5-4h+h^2)$ (3) $\lim_{h \to 0}...

極限関数の極限lim
2025/7/16

与えられた関数について、指定された区間における平均変化率を求める問題です。具体的には、以下の3つの関数について計算します。 (1) $f(x) = -3x + 1$, $x=0$ から $x=3$ ま...

平均変化率関数微分
2025/7/16

与えられた6つの関数を微分せよ。 (1) $y = x + \log x$ (2) $y = (x + 2) \log x$ (3) $y = \log \sqrt{x^2 + 1}$ (4) $y ...

微分対数関数合成関数積の微分商の微分
2025/7/16

3次方程式 $x^3 - 4x + a = 0$ の解 $\alpha, \beta, \gamma$ がすべて実数となるような実数 $a$ の値の範囲を求め、そのときの $|\alpha| + |\...

三次方程式解の範囲極値絶対値
2025/7/16