数列の和 $S_n = 1 + 2 \cdot \frac{1}{3} + 3 \cdot (\frac{1}{3})^2 + 4 \cdot (\frac{1}{3})^3 + \dots + n \cdot (\frac{1}{3})^{n-1}$ を $n$ の式で表す問題です。

解析学級数数列等比数列
2025/5/9

1. 問題の内容

数列の和 Sn=1+213+3(13)2+4(13)3++n(13)n1S_n = 1 + 2 \cdot \frac{1}{3} + 3 \cdot (\frac{1}{3})^2 + 4 \cdot (\frac{1}{3})^3 + \dots + n \cdot (\frac{1}{3})^{n-1}nn の式で表す問題です。

2. 解き方の手順

SnS_n は、各項が k(13)k1k (\frac{1}{3})^{k-1} の形である数列の和です。このような数列の和を求めるには、公比 13\frac{1}{3} を掛けてから元の式から引くという手法が有効です。
まず、SnS_n を書き下します。
Sn=1+213+3(13)2+4(13)3++n(13)n1S_n = 1 + 2 \cdot \frac{1}{3} + 3 \cdot (\frac{1}{3})^2 + 4 \cdot (\frac{1}{3})^3 + \dots + n \cdot (\frac{1}{3})^{n-1}
次に、SnS_n13\frac{1}{3} を掛けた 13Sn\frac{1}{3}S_n を書き下します。
13Sn=13+2(13)2+3(13)3++(n1)(13)n1+n(13)n\frac{1}{3}S_n = \frac{1}{3} + 2 \cdot (\frac{1}{3})^2 + 3 \cdot (\frac{1}{3})^3 + \dots + (n-1) \cdot (\frac{1}{3})^{n-1} + n \cdot (\frac{1}{3})^n
SnS_n から 13Sn\frac{1}{3}S_n を引きます。
Sn13Sn=(1+213+3(13)2+4(13)3++n(13)n1)(13+2(13)2+3(13)3++(n1)(13)n1+n(13)n)S_n - \frac{1}{3}S_n = (1 + 2 \cdot \frac{1}{3} + 3 \cdot (\frac{1}{3})^2 + 4 \cdot (\frac{1}{3})^3 + \dots + n \cdot (\frac{1}{3})^{n-1}) - (\frac{1}{3} + 2 \cdot (\frac{1}{3})^2 + 3 \cdot (\frac{1}{3})^3 + \dots + (n-1) \cdot (\frac{1}{3})^{n-1} + n \cdot (\frac{1}{3})^n)
23Sn=1+13+(13)2+(13)3++(13)n1n(13)n\frac{2}{3}S_n = 1 + \frac{1}{3} + (\frac{1}{3})^2 + (\frac{1}{3})^3 + \dots + (\frac{1}{3})^{n-1} - n \cdot (\frac{1}{3})^n
右辺の 1+13+(13)2+(13)3++(13)n11 + \frac{1}{3} + (\frac{1}{3})^2 + (\frac{1}{3})^3 + \dots + (\frac{1}{3})^{n-1} は初項 11, 公比 13\frac{1}{3}, 項数 nn の等比数列の和なので、
1+13+(13)2+(13)3++(13)n1=1(13)n113=1(13)n23=32(1(13)n)1 + \frac{1}{3} + (\frac{1}{3})^2 + (\frac{1}{3})^3 + \dots + (\frac{1}{3})^{n-1} = \frac{1 - (\frac{1}{3})^n}{1 - \frac{1}{3}} = \frac{1 - (\frac{1}{3})^n}{\frac{2}{3}} = \frac{3}{2}(1 - (\frac{1}{3})^n)
したがって、
23Sn=32(1(13)n)n(13)n\frac{2}{3}S_n = \frac{3}{2}(1 - (\frac{1}{3})^n) - n \cdot (\frac{1}{3})^n
Sn=3232(1(13)n)32n(13)nS_n = \frac{3}{2} \cdot \frac{3}{2}(1 - (\frac{1}{3})^n) - \frac{3}{2} n \cdot (\frac{1}{3})^n
Sn=9494(13)n32n(13)n=94(94+6n4)(13)n=949+6n4(13)n=943(3+2n)4(13)nS_n = \frac{9}{4} - \frac{9}{4} (\frac{1}{3})^n - \frac{3}{2} n (\frac{1}{3})^n = \frac{9}{4} - (\frac{9}{4} + \frac{6n}{4}) (\frac{1}{3})^n = \frac{9}{4} - \frac{9+6n}{4} (\frac{1}{3})^n = \frac{9}{4} - \frac{3(3+2n)}{4} (\frac{1}{3})^n
Sn=943+2n43n1S_n = \frac{9}{4} - \frac{3+2n}{4 \cdot 3^{n-1}}

3. 最終的な答え

Sn=943+2n43n1S_n = \frac{9}{4} - \frac{3+2n}{4 \cdot 3^{n-1}}
または、Sn=93n132n43n1S_n = \frac{9 \cdot 3^{n-1} - 3 - 2n}{4 \cdot 3^{n-1}}