与えられた定積分を計算します。 問題は以下の通りです。 $\pi \int_{0}^{\pi} \frac{\sin x}{3-\cos 2x} dx$

解析学定積分置換積分部分分数分解三角関数
2025/5/29

1. 問題の内容

与えられた定積分を計算します。
問題は以下の通りです。
π0πsinx3cos2xdx\pi \int_{0}^{\pi} \frac{\sin x}{3-\cos 2x} dx

2. 解き方の手順

まず、cos2x\cos 2xcos2x\cos^2 xsin2x\sin^2 xで表します。
cos2x=cos2xsin2x=12sin2x\cos 2x = \cos^2 x - \sin^2 x = 1 - 2\sin^2 x
これを与式に代入すると、
π0πsinx3(12sin2x)dx=π0πsinx2+2sin2xdx=π20πsinx1+sin2xdx\pi \int_{0}^{\pi} \frac{\sin x}{3-(1-2\sin^2 x)} dx = \pi \int_{0}^{\pi} \frac{\sin x}{2+2\sin^2 x} dx = \frac{\pi}{2} \int_{0}^{\pi} \frac{\sin x}{1+\sin^2 x} dx
ここで、sin2x=1cos2x\sin^2 x = 1-\cos^2 x を代入すると
π20πsinx1+(1cos2x)dx=π20πsinx2cos2xdx\frac{\pi}{2} \int_{0}^{\pi} \frac{\sin x}{1+(1-\cos^2 x)} dx = \frac{\pi}{2} \int_{0}^{\pi} \frac{\sin x}{2-\cos^2 x} dx
ここで、u=cosxu = \cos x と置換すると、du=sinxdxdu = -\sin x dxとなります。
x=0x = 0 のとき u=cos0=1u = \cos 0 = 1
x=πx = \pi のとき u=cosπ=1u = \cos \pi = -1
よって積分範囲は 11 から 1-1 に変わります。
π20πsinx2cos2xdx=π211du2u2=π211du2u2\frac{\pi}{2} \int_{0}^{\pi} \frac{\sin x}{2-\cos^2 x} dx = \frac{\pi}{2} \int_{1}^{-1} \frac{-du}{2-u^2} = \frac{\pi}{2} \int_{-1}^{1} \frac{du}{2-u^2}
部分分数分解を考えます。
12u2=1(2u)(2+u)=A2u+B2+u\frac{1}{2-u^2} = \frac{1}{(\sqrt{2}-u)(\sqrt{2}+u)} = \frac{A}{\sqrt{2}-u} + \frac{B}{\sqrt{2}+u}
1=A(2+u)+B(2u)1 = A(\sqrt{2}+u) + B(\sqrt{2}-u)
u=2u = \sqrt{2} のとき 1=22A1 = 2\sqrt{2}A より A=122A = \frac{1}{2\sqrt{2}}
u=2u = -\sqrt{2} のとき 1=22B1 = 2\sqrt{2}B より B=122B = \frac{1}{2\sqrt{2}}
したがって
12u2=122(12u+12+u)\frac{1}{2-u^2} = \frac{1}{2\sqrt{2}} \left( \frac{1}{\sqrt{2}-u} + \frac{1}{\sqrt{2}+u} \right)
π211du2u2=π4211(12u+12+u)du\frac{\pi}{2} \int_{-1}^{1} \frac{du}{2-u^2} = \frac{\pi}{4\sqrt{2}} \int_{-1}^{1} \left( \frac{1}{\sqrt{2}-u} + \frac{1}{\sqrt{2}+u} \right) du
=π42[ln2+uln2u]11=π42[ln2+u2u]11= \frac{\pi}{4\sqrt{2}} \left[ \ln|\sqrt{2}+u| - \ln|\sqrt{2}-u| \right]_{-1}^{1} = \frac{\pi}{4\sqrt{2}} \left[ \ln\left| \frac{\sqrt{2}+u}{\sqrt{2}-u} \right| \right]_{-1}^{1}
=π42(ln(2+121)ln(212+1))=π42(ln(2+121)ln((2+121)1))= \frac{\pi}{4\sqrt{2}} \left( \ln\left( \frac{\sqrt{2}+1}{\sqrt{2}-1} \right) - \ln\left( \frac{\sqrt{2}-1}{\sqrt{2}+1} \right) \right) = \frac{\pi}{4\sqrt{2}} \left( \ln\left( \frac{\sqrt{2}+1}{\sqrt{2}-1} \right) - \ln\left( \left(\frac{\sqrt{2}+1}{\sqrt{2}-1}\right)^{-1} \right) \right)
=π42(ln(2+121)+ln(2+121))=π22ln(2+121)= \frac{\pi}{4\sqrt{2}} \left( \ln\left( \frac{\sqrt{2}+1}{\sqrt{2}-1} \right) + \ln\left( \frac{\sqrt{2}+1}{\sqrt{2}-1} \right) \right) = \frac{\pi}{2\sqrt{2}} \ln\left( \frac{\sqrt{2}+1}{\sqrt{2}-1} \right)
2+121=(2+1)2(21)(2+1)=2+22+121=3+22\frac{\sqrt{2}+1}{\sqrt{2}-1} = \frac{(\sqrt{2}+1)^2}{(\sqrt{2}-1)(\sqrt{2}+1)} = \frac{2+2\sqrt{2}+1}{2-1} = 3+2\sqrt{2}
π22ln(3+22)=π24ln(3+22)\frac{\pi}{2\sqrt{2}} \ln(3+2\sqrt{2}) = \frac{\pi \sqrt{2}}{4} \ln(3+2\sqrt{2})

3. 最終的な答え

π24ln(3+22)\frac{\pi \sqrt{2}}{4} \ln(3+2\sqrt{2})