不等式 $-\sqrt{3} \sin \theta + \cos \theta \leq \sqrt{3}$ を解く問題です。

解析学三角関数三角関数の合成不等式解の範囲
2025/7/1

1. 問題の内容

不等式 3sinθ+cosθ3-\sqrt{3} \sin \theta + \cos \theta \leq \sqrt{3} を解く問題です。

2. 解き方の手順

まず、三角関数の合成を行います。
3sinθ+cosθ-\sqrt{3} \sin \theta + \cos \thetarsin(θ+α)r \sin(\theta + \alpha) の形に変形します。
r=(3)2+12=3+1=4=2r = \sqrt{(-\sqrt{3})^2 + 1^2} = \sqrt{3 + 1} = \sqrt{4} = 2 です。
cosα=32\cos \alpha = -\frac{\sqrt{3}}{2}, sinα=12\sin \alpha = \frac{1}{2} となる α\alphaα=5π6\alpha = \frac{5\pi}{6} です。
したがって、3sinθ+cosθ=2sin(θ+5π6)-\sqrt{3} \sin \theta + \cos \theta = 2 \sin\left(\theta + \frac{5\pi}{6}\right) となります。
与えられた不等式は 2sin(θ+5π6)32 \sin\left(\theta + \frac{5\pi}{6}\right) \leq \sqrt{3} と書き換えられます。
両辺を2で割ると、sin(θ+5π6)32\sin\left(\theta + \frac{5\pi}{6}\right) \leq \frac{\sqrt{3}}{2} となります。
θ+5π6=t\theta + \frac{5\pi}{6} = t とおくと、sint32\sin t \leq \frac{\sqrt{3}}{2} となります。
0θ<2π0 \leq \theta < 2\pi のとき、5π6t<2π+5π6\frac{5\pi}{6} \leq t < 2\pi + \frac{5\pi}{6} です。
sint=32\sin t = \frac{\sqrt{3}}{2} となる ttt=π3,2π3t = \frac{\pi}{3}, \frac{2\pi}{3} です。
sint32\sin t \leq \frac{\sqrt{3}}{2} を満たす tt の範囲は、2π3t7π3\frac{2\pi}{3} \leq t \leq \frac{7\pi}{3} です。
したがって、2π3θ+5π67π3\frac{2\pi}{3} \leq \theta + \frac{5\pi}{6} \leq \frac{7\pi}{3} となります。
2π35π6θ7π35π6\frac{2\pi}{3} - \frac{5\pi}{6} \leq \theta \leq \frac{7\pi}{3} - \frac{5\pi}{6}
4π5π6θ14π5π6\frac{4\pi - 5\pi}{6} \leq \theta \leq \frac{14\pi - 5\pi}{6}
π6θ9π6=3π2-\frac{\pi}{6} \leq \theta \leq \frac{9\pi}{6} = \frac{3\pi}{2}
0θ<2π0 \leq \theta < 2\pi なので、θ\theta の範囲は 0θ3π20 \leq \theta \leq \frac{3\pi}{2}11π6θ<2π\frac{11\pi}{6} \leq \theta < 2\pi を合わせた範囲になります。
11π6\frac{11\pi}{6} は、2ππ62\pi - \frac{\pi}{6} なので、最終的な答えは、θ\thetaπ6θ3π2-\frac{\pi}{6} \leq \theta \leq \frac{3\pi}{2} の範囲と 11π6θ<2π\frac{11 \pi}{6} \leq \theta < 2 \pi であるため、2π3θ+5π62π+π3\frac{2\pi}{3} \leq \theta + \frac{5\pi}{6} \leq 2\pi + \frac{\pi}{3}
θ+5π68π3\theta + \frac{5\pi}{6} \leq \frac{8\pi}{3}
よって、2π35π6θ8π35π6\frac{2\pi}{3} - \frac{5\pi}{6} \leq \theta \leq \frac{8\pi}{3} - \frac{5\pi}{6}
π6θ11π6\frac{-\pi}{6} \leq \theta \leq \frac{11\pi}{6}.
ゆえに、0θ3π20 \leq \theta \leq \frac{3\pi}{2} または 11π6θ<2π\frac{11\pi}{6} \leq \theta < 2\pi となります。
2π3θ+5π67π3\frac{2\pi}{3} \leq \theta+\frac{5\pi}{6} \leq \frac{7\pi}{3} より、2π35π6θ7π35π6\frac{2\pi}{3} - \frac{5\pi}{6} \leq \theta \leq \frac{7\pi}{3} - \frac{5\pi}{6}
π6θ9π6=3π2-\frac{\pi}{6} \leq \theta \leq \frac{9\pi}{6} = \frac{3\pi}{2}
条件 0θ<2π0 \leq \theta < 2\pi より、0θ3π20 \leq \theta \leq \frac{3\pi}{2}

3. 最終的な答え

0θ3π20 \leq \theta \leq \frac{3\pi}{2}