$q$を0でない実数とするとき、2つの2次方程式$x^2 - 3qx - 6q = 0$と$qx^2 - x + 2q = 0$が共通の実数解を持つような$q$の値を求める問題です。

代数学二次方程式共通解連立方程式
2025/7/4

1. 問題の内容

qqを0でない実数とするとき、2つの2次方程式x23qx6q=0x^2 - 3qx - 6q = 0qx2x+2q=0qx^2 - x + 2q = 0が共通の実数解を持つようなqqの値を求める問題です。

2. 解き方の手順

共通の実数解をα\alphaとします。すると、α\alphaは以下の2つの式を満たします。
α23qα6q=0\alpha^2 - 3q\alpha - 6q = 0 (1)
qα2α+2q=0q\alpha^2 - \alpha + 2q = 0 (2)
(2)式をqq倍すると
q2α2qα+2q2=0q^2\alpha^2 - q\alpha + 2q^2 = 0
(1)式にqqを掛けると、qα23q2α6q2=0q\alpha^2 - 3q^2\alpha - 6q^2 = 0
これと(2)式からα2\alpha^2を消去することを考えます。(1)式のqq倍から(2)式を引くと、
qα23q2α6q2(qα2α+2q)=0q\alpha^2 - 3q^2\alpha - 6q^2 - (q\alpha^2 - \alpha + 2q) = 0
3q2α+α6q22q=0-3q^2\alpha + \alpha - 6q^2 - 2q = 0
α(13q2)=6q2+2q\alpha (1 - 3q^2) = 6q^2 + 2q
α=6q2+2q13q2\alpha = \frac{6q^2 + 2q}{1 - 3q^2} (3)
(1)式に(3)を代入します。
(6q2+2q13q2)23q(6q2+2q13q2)6q=0(\frac{6q^2 + 2q}{1 - 3q^2})^2 - 3q(\frac{6q^2 + 2q}{1 - 3q^2}) - 6q = 0
q0q \neq 0なので、qで割ると
(6q+2)2(13q2)236q2+2q13q26=0\frac{(6q+2)^2}{(1-3q^2)^2} - 3\frac{6q^2 + 2q}{1 - 3q^2} - 6 = 0
ここで、共通解を求める別の方法を考えます。
(1)式をqq倍すると、qα23q2α6q2=0q\alpha^2 - 3q^2 \alpha - 6q^2 = 0
(2)式を3qq倍すると、3q2α23qα+6q2=03q^2 \alpha^2 - 3q\alpha + 6q^2 = 0
(1)と(2)からα2\alpha^2を消去する別の方法を考えます。
(1) - (2) ×α\times \alpha を計算
α23qα6q(qα2α+2q)α=0\alpha^2 - 3q\alpha - 6q - (q\alpha^2 - \alpha + 2q)\alpha=0
α23qα6qqα3+α22qα=0\alpha^2 - 3q\alpha - 6q - q\alpha^3 + \alpha^2 - 2q\alpha = 0
qα3+2α2(3q+2q)α6q=0-q\alpha^3 + 2\alpha^2 - (3q+2q)\alpha - 6q = 0
qα3+2α25qα6q=0-q\alpha^3 + 2\alpha^2 - 5q\alpha - 6q = 0
(1)式より α2=3qα+6q\alpha^2 = 3q\alpha+6qだから、
qα(3qα+6q)+2(3qα+6q)5qα6q=0-q\alpha(3q\alpha + 6q) + 2(3q\alpha + 6q) - 5q\alpha - 6q = 0
3q2α26q2α+6qα+12q5qα6q=0-3q^2\alpha^2 - 6q^2\alpha + 6q\alpha + 12q - 5q\alpha - 6q = 0
3q2(3qα+6q)6q2α+qα+6q=0-3q^2(3q\alpha + 6q) - 6q^2\alpha + q\alpha + 6q = 0
9q3α18q36q2α+qα+6q=0-9q^3\alpha - 18q^3 - 6q^2\alpha + q\alpha + 6q = 0
α(9q36q2+q)=18q36q\alpha(-9q^3 - 6q^2 + q) = 18q^3 - 6q
αq(9q26q+1)=6q(3q21)\alpha q(-9q^2 - 6q + 1) = 6q(3q^2 - 1)
α=6(3q21)9q26q+1\alpha = \frac{6(3q^2 - 1)}{-9q^2 - 6q + 1}
(1)式に代入して、
(6(3q21)9q26q+1)23q6(3q21)9q26q+16q=0(\frac{6(3q^2 - 1)}{-9q^2 - 6q + 1})^2 - 3q \frac{6(3q^2 - 1)}{-9q^2 - 6q + 1} - 6q = 0
整理すると、q=1/3q = 1/3
(1)式と(2)式を連立して解く
(1)式をqq倍すると、qx23q2x6q2=0q x^2 - 3q^2 x - 6q^2 = 0
(2)式から(1)式を引くと、
(qx2x+2q)(x23qx6q)=0(q x^2 - x + 2q) - (x^2 - 3q x - 6q) = 0
(q1)x2+(3q1)x+8q=0(q-1)x^2 + (3q-1)x + 8q = 0
q=1q=1 の場合、2x+8=02x+8=0, x=4x = -4
(1) x23x6=0x^2-3x-6 = 0 , 16+126=22016+12-6 = 22 \neq 0
q1q \neq 1 の場合
x23qx6q=0x^2 - 3qx - 6q = 0 (1)
qx2x+2q=0qx^2 - x + 2q = 0 (2)
(1) - q*(2)
(1q2)x2+(q3q2)x8q2=0(1-q^2) x^2 + (q - 3q^2) x - 8q^2 = 0
もし α=2\alpha= 2 なら
46q6q=0,12q=4,q=1/34 - 6q - 6q = 0, 12q = 4, q=1/3
4/32+2/3=6/32=22=04/3 - 2 + 2/3 = 6/3 - 2 = 2-2=0

3. 最終的な答え

q=13q = \frac{1}{3}