数列 $\{a_n\}$ が $a_1 = s$ および漸化式 $(n+2)a_{n+1} = na_n + 2$ ($n=1, 2, 3, \dots$) で定められている。 (1) $a_n$ を $n$ と $s$ を用いて表す。 (2) ある正の整数 $m$ に対して $\sum_{n=1}^m a_n = 0$ が成り立つとき、$s$ を $m$ を用いて表す。

代数学数列漸化式部分分数分解シグマ
2025/7/8

1. 問題の内容

数列 {an}\{a_n\}a1=sa_1 = s および漸化式 (n+2)an+1=nan+2(n+2)a_{n+1} = na_n + 2 (n=1,2,3,n=1, 2, 3, \dots) で定められている。
(1) ana_nnnss を用いて表す。
(2) ある正の整数 mm に対して n=1man=0\sum_{n=1}^m a_n = 0 が成り立つとき、ssmm を用いて表す。

2. 解き方の手順

(1) 漸化式 (n+2)an+1=nan+2(n+2)a_{n+1} = na_n + 2 を変形する。両辺を n(n+1)(n+2)n(n+1)(n+2) で割ると、
an+1(n+1)(n+2)=ann(n+1)+2n(n+1)(n+2)\frac{a_{n+1}}{(n+1)(n+2)} = \frac{a_n}{n(n+1)} + \frac{2}{n(n+1)(n+2)}
ここで、bn=ann(n+1)b_n = \frac{a_n}{n(n+1)} とおくと、
bn+1=bn+2n(n+1)(n+2)b_{n+1} = b_n + \frac{2}{n(n+1)(n+2)}
さらに、cn=1n(n+1)(n+2)c_n = \frac{1}{n(n+1)(n+2)} について部分分数分解を考える。
1n(n+1)(n+2)=An+Bn+1+Cn+2\frac{1}{n(n+1)(n+2)} = \frac{A}{n} + \frac{B}{n+1} + \frac{C}{n+2}
1=A(n+1)(n+2)+Bn(n+2)+Cn(n+1)1 = A(n+1)(n+2) + Bn(n+2) + Cn(n+1)
n=0n=0 のとき、1=2A1 = 2A より A=12A = \frac{1}{2}
n=1n=-1 のとき、1=B1 = -B より B=1B = -1
n=2n=-2 のとき、1=2C1 = 2C より C=12C = \frac{1}{2}
よって、
1n(n+1)(n+2)=12n1n+1+12(n+2)=(n+1)(n+2)2n(n+2)+n(n+1)2n(n+1)(n+2)=n2+3n+22n24n+n2+n2n(n+1)(n+2)=22n(n+1)(n+2)=1n(n+1)(n+2)\frac{1}{n(n+1)(n+2)} = \frac{1}{2n} - \frac{1}{n+1} + \frac{1}{2(n+2)} = \frac{(n+1)(n+2) - 2n(n+2) + n(n+1)}{2n(n+1)(n+2)} = \frac{n^2+3n+2 - 2n^2-4n + n^2+n}{2n(n+1)(n+2)} = \frac{2}{2n(n+1)(n+2)} = \frac{1}{n(n+1)(n+2)}.
ここで部分分数分解
1n(n+1)(n+2)=12(1n(n+1)1(n+1)(n+2))\frac{1}{n(n+1)(n+2)} = \frac{1}{2}\left(\frac{1}{n(n+1)} - \frac{1}{(n+1)(n+2)}\right)
を用いる。
すると、bn+1=bn+1n(n+1)1(n+1)(n+2)b_{n+1} = b_n + \frac{1}{n(n+1)} - \frac{1}{(n+1)(n+2)}
bn+1bn=1n(n+1)1(n+1)(n+2)b_{n+1} - b_n = \frac{1}{n(n+1)} - \frac{1}{(n+1)(n+2)}
したがって、
bn=b1+k=1n1(1k(k+1)1(k+1)(k+2))=b1+1121n(n+1)b_n = b_1 + \sum_{k=1}^{n-1} \left(\frac{1}{k(k+1)} - \frac{1}{(k+1)(k+2)}\right) = b_1 + \frac{1}{1 \cdot 2} - \frac{1}{n(n+1)}
b1=a112=s2b_1 = \frac{a_1}{1 \cdot 2} = \frac{s}{2} であるから、
bn=s2+121n(n+1)=s+121n(n+1)b_n = \frac{s}{2} + \frac{1}{2} - \frac{1}{n(n+1)} = \frac{s+1}{2} - \frac{1}{n(n+1)}
an=n(n+1)bn=n(n+1)(s+121n(n+1))a_n = n(n+1)b_n = n(n+1)\left(\frac{s+1}{2} - \frac{1}{n(n+1)}\right)
an=n(n+1)(s+1)21a_n = \frac{n(n+1)(s+1)}{2} - 1
(2) n=1man=0\sum_{n=1}^m a_n = 0 より、
n=1m(n(n+1)(s+1)21)=0\sum_{n=1}^m \left(\frac{n(n+1)(s+1)}{2} - 1\right) = 0
s+12n=1mn(n+1)n=1m1=0\frac{s+1}{2} \sum_{n=1}^m n(n+1) - \sum_{n=1}^m 1 = 0
s+12n=1m(n2+n)m=0\frac{s+1}{2} \sum_{n=1}^m (n^2+n) - m = 0
s+12(m(m+1)(2m+1)6+m(m+1)2)m=0\frac{s+1}{2} \left(\frac{m(m+1)(2m+1)}{6} + \frac{m(m+1)}{2}\right) - m = 0
s+12(m(m+1)(2m+1)+3m(m+1)6)=m\frac{s+1}{2} \left(\frac{m(m+1)(2m+1) + 3m(m+1)}{6}\right) = m
s+12m(m+1)(2m+4)6=m\frac{s+1}{2} \frac{m(m+1)(2m+4)}{6} = m
s+12m(m+1)2(m+2)6=m\frac{s+1}{2} \frac{m(m+1)2(m+2)}{6} = m
s+16m(m+1)(m+2)=m\frac{s+1}{6} m(m+1)(m+2) = m
m>0m > 0 より、
s+16(m+1)(m+2)=1\frac{s+1}{6}(m+1)(m+2) = 1
s+1=6(m+1)(m+2)s+1 = \frac{6}{(m+1)(m+2)}
s=6(m+1)(m+2)1=6(m+1)(m+2)(m+1)(m+2)=6(m2+3m+2)(m+1)(m+2)=4m23m(m+1)(m+2)=(m2+3m4)(m+1)(m+2)=(m+4)(m1)(m+1)(m+2)s = \frac{6}{(m+1)(m+2)} - 1 = \frac{6-(m+1)(m+2)}{(m+1)(m+2)} = \frac{6-(m^2+3m+2)}{(m+1)(m+2)} = \frac{4-m^2-3m}{(m+1)(m+2)} = \frac{-(m^2+3m-4)}{(m+1)(m+2)} = \frac{-(m+4)(m-1)}{(m+1)(m+2)}

3. 最終的な答え

(1) an=n(n+1)(s+1)21a_n = \frac{n(n+1)(s+1)}{2} - 1
(2) s=(m+4)(m1)(m+1)(m+2)s = \frac{-(m+4)(m-1)}{(m+1)(m+2)}