## 1. 問題の内容

解析学積分不定積分部分積分三角関数置換部分分数分解三角関数双曲線関数置換
2025/7/13
##

1. 問題の内容

与えられた10個の積分を解く問題です。
(1) xsin(3x)dx\int x \sin(3x) dx
(2) arctan(x)dx\int \arctan(x) dx
(3) xlog(x)dx\int x \log(x) dx
(4) exsin(2x)dx\int e^x \sin(2x) dx
(5) 1x2dx\int \sqrt{1 - x^2} dx
(6) 1x23x10dx\int \frac{1}{x^2 - 3x - 10} dx
(7) 1x23x+4dx\int \frac{1}{x^2 - 3x + 4} dx
(8) 1x34x2+5xdx\int \frac{1}{x^3 - 4x^2 + 5x} dx
(9) 1sin(x)dx\int \frac{1}{\sin(x)} dx
(10) 1+x2dx\int \sqrt{1 + x^2} dx
##

2. 解き方の手順

以下にそれぞれの積分を解く手順を示します。
**(1) xsin(3x)dx\int x \sin(3x) dx**
* 部分積分法を用います。u=xu = x, dv=sin(3x)dxdv = \sin(3x) dx とすると、du=dxdu = dx, v=13cos(3x)v = -\frac{1}{3} \cos(3x) です。
* 部分積分の公式 udv=uvvdu\int u dv = uv - \int v du より、
xsin(3x)dx=13xcos(3x)13cos(3x)dx=13xcos(3x)+13cos(3x)dx\int x \sin(3x) dx = -\frac{1}{3}x \cos(3x) - \int -\frac{1}{3} \cos(3x) dx = -\frac{1}{3}x \cos(3x) + \frac{1}{3} \int \cos(3x) dx
xsin(3x)dx=13xcos(3x)+19sin(3x)+C\int x \sin(3x) dx = -\frac{1}{3}x \cos(3x) + \frac{1}{9} \sin(3x) + C
**(2) arctan(x)dx\int \arctan(x) dx**
* 部分積分法を用います。u=arctan(x)u = \arctan(x), dv=dxdv = dx とすると、du=11+x2dxdu = \frac{1}{1+x^2} dx, v=xv = x です。
* 部分積分の公式 udv=uvvdu\int u dv = uv - \int v du より、
arctan(x)dx=xarctan(x)x1+x2dx\int \arctan(x) dx = x \arctan(x) - \int \frac{x}{1+x^2} dx
* x1+x2dx\int \frac{x}{1+x^2} dx は、t=1+x2t = 1+x^2 とおくと、dt=2xdxdt = 2x dx なので、12dtt=12log1+x2+C=12log(1+x2)+C\frac{1}{2} \int \frac{dt}{t} = \frac{1}{2} \log|1+x^2| + C = \frac{1}{2} \log(1+x^2) + C となります。
* したがって、
arctan(x)dx=xarctan(x)12log(1+x2)+C\int \arctan(x) dx = x \arctan(x) - \frac{1}{2} \log(1+x^2) + C
**(3) xlog(x)dx\int x \log(x) dx**
* 部分積分法を用います。u=log(x)u = \log(x), dv=xdxdv = x dx とすると、du=1xdxdu = \frac{1}{x} dx, v=12x2v = \frac{1}{2}x^2 です。
* 部分積分の公式 udv=uvvdu\int u dv = uv - \int v du より、
xlog(x)dx=12x2log(x)12x21xdx=12x2log(x)12xdx\int x \log(x) dx = \frac{1}{2}x^2 \log(x) - \int \frac{1}{2}x^2 \cdot \frac{1}{x} dx = \frac{1}{2}x^2 \log(x) - \frac{1}{2} \int x dx
xlog(x)dx=12x2log(x)14x2+C\int x \log(x) dx = \frac{1}{2}x^2 \log(x) - \frac{1}{4}x^2 + C
**(4) exsin(2x)dx\int e^x \sin(2x) dx**
* 部分積分法を2回用います。u=sin(2x)u = \sin(2x), dv=exdxdv = e^x dx とすると、du=2cos(2x)dxdu = 2 \cos(2x) dx, v=exv = e^x です。
exsin(2x)dx=exsin(2x)2excos(2x)dx\int e^x \sin(2x) dx = e^x \sin(2x) - \int 2 e^x \cos(2x) dx
* 次に、u=cos(2x)u = \cos(2x), dv=exdxdv = e^x dx とすると、du=2sin(2x)dxdu = -2 \sin(2x) dx, v=exv = e^x です。
exsin(2x)dx=exsin(2x)2(excos(2x)2exsin(2x)dx)\int e^x \sin(2x) dx = e^x \sin(2x) - 2(e^x \cos(2x) - \int -2 e^x \sin(2x) dx)
exsin(2x)dx=exsin(2x)2excos(2x)4exsin(2x)dx\int e^x \sin(2x) dx = e^x \sin(2x) - 2e^x \cos(2x) - 4 \int e^x \sin(2x) dx
* 移項して、
5exsin(2x)dx=exsin(2x)2excos(2x)5 \int e^x \sin(2x) dx = e^x \sin(2x) - 2e^x \cos(2x)
exsin(2x)dx=15ex(sin(2x)2cos(2x))+C\int e^x \sin(2x) dx = \frac{1}{5} e^x (\sin(2x) - 2 \cos(2x)) + C
**(5) 1x2dx\int \sqrt{1 - x^2} dx**
* 三角関数置換を用います。x=sin(θ)x = \sin(\theta) とすると、dx=cos(θ)dθdx = \cos(\theta) d\theta です。
1x2dx=1sin2(θ)cos(θ)dθ=cos2(θ)dθ\int \sqrt{1 - x^2} dx = \int \sqrt{1 - \sin^2(\theta)} \cos(\theta) d\theta = \int \cos^2(\theta) d\theta
* cos2(θ)=1+cos(2θ)2\cos^2(\theta) = \frac{1 + \cos(2\theta)}{2} より、
cos2(θ)dθ=1+cos(2θ)2dθ=12θ+14sin(2θ)+C\int \cos^2(\theta) d\theta = \int \frac{1 + \cos(2\theta)}{2} d\theta = \frac{1}{2} \theta + \frac{1}{4} \sin(2\theta) + C
* sin(2θ)=2sin(θ)cos(θ)\sin(2\theta) = 2 \sin(\theta) \cos(\theta) より、
12θ+14sin(2θ)=12θ+12sin(θ)cos(θ)=12arcsin(x)+12x1x2\frac{1}{2} \theta + \frac{1}{4} \sin(2\theta) = \frac{1}{2} \theta + \frac{1}{2} \sin(\theta) \cos(\theta) = \frac{1}{2} \arcsin(x) + \frac{1}{2} x \sqrt{1 - x^2}
1x2dx=12arcsin(x)+12x1x2+C\int \sqrt{1 - x^2} dx = \frac{1}{2} \arcsin(x) + \frac{1}{2} x \sqrt{1 - x^2} + C
**(6) 1x23x10dx\int \frac{1}{x^2 - 3x - 10} dx**
* 部分分数分解を行います。x23x10=(x5)(x+2)x^2 - 3x - 10 = (x - 5)(x + 2) なので、
1x23x10=Ax5+Bx+2\frac{1}{x^2 - 3x - 10} = \frac{A}{x - 5} + \frac{B}{x + 2}
1=A(x+2)+B(x5)1 = A(x + 2) + B(x - 5)
x=5x = 5 のとき、1=7A1 = 7A より A=17A = \frac{1}{7}
x=2x = -2 のとき、1=7B1 = -7B より B=17B = -\frac{1}{7}
1x23x10dx=171x5dx171x+2dx\int \frac{1}{x^2 - 3x - 10} dx = \frac{1}{7} \int \frac{1}{x - 5} dx - \frac{1}{7} \int \frac{1}{x + 2} dx
1x23x10dx=17logx517logx+2+C=17logx5x+2+C\int \frac{1}{x^2 - 3x - 10} dx = \frac{1}{7} \log|x - 5| - \frac{1}{7} \log|x + 2| + C = \frac{1}{7} \log \left| \frac{x - 5}{x + 2} \right| + C
**(7) 1x23x+4dx\int \frac{1}{x^2 - 3x + 4} dx**
* 平方完成します。x23x+4=(x32)2+74x^2 - 3x + 4 = (x - \frac{3}{2})^2 + \frac{7}{4}
1x23x+4dx=1(x32)2+74dx\int \frac{1}{x^2 - 3x + 4} dx = \int \frac{1}{(x - \frac{3}{2})^2 + \frac{7}{4}} dx
* u=x32u = x - \frac{3}{2} とすると、du=dxdu = dx なので、
1u2+74dx=1u2+(72)2du=27arctan(2u7)+C=27arctan(2x37)+C\int \frac{1}{u^2 + \frac{7}{4}} dx = \int \frac{1}{u^2 + (\frac{\sqrt{7}}{2})^2} du = \frac{2}{\sqrt{7}} \arctan \left( \frac{2u}{\sqrt{7}} \right) + C = \frac{2}{\sqrt{7}} \arctan \left( \frac{2x - 3}{\sqrt{7}} \right) + C
**(8) 1x34x2+5xdx\int \frac{1}{x^3 - 4x^2 + 5x} dx**
* x34x2+5x=x(x24x+5)x^3 - 4x^2 + 5x = x(x^2 - 4x + 5) なので、
1x34x2+5x=1x(x24x+5)=Ax+Bx+Cx24x+5\frac{1}{x^3 - 4x^2 + 5x} = \frac{1}{x(x^2 - 4x + 5)} = \frac{A}{x} + \frac{Bx + C}{x^2 - 4x + 5}
1=A(x24x+5)+(Bx+C)x1 = A(x^2 - 4x + 5) + (Bx + C)x
1=(A+B)x2+(4A+C)x+5A1 = (A+B)x^2 + (-4A+C)x + 5A
A+B=0A+B = 0, 4A+C=0-4A+C = 0, 5A=15A = 1
A=15A = \frac{1}{5}, B=15B = -\frac{1}{5}, C=45C = \frac{4}{5}
1x34x2+5xdx=151xdx+15x+45x24x+5dx=15logx15x4x24x+5dx\int \frac{1}{x^3 - 4x^2 + 5x} dx = \frac{1}{5} \int \frac{1}{x} dx + \int \frac{-\frac{1}{5}x + \frac{4}{5}}{x^2 - 4x + 5} dx = \frac{1}{5} \log|x| - \frac{1}{5} \int \frac{x - 4}{x^2 - 4x + 5} dx
* t=x24x+5t = x^2 - 4x + 5 とすると、dt=(2x4)dxdt = (2x - 4) dx より、12dt=(x2)dx\frac{1}{2} dt = (x-2) dx なので、
x4x24x+5dx=x22x24x+5dx=12logx24x+521(x2)2+1dx\int \frac{x-4}{x^2 - 4x + 5} dx = \int \frac{x-2-2}{x^2 - 4x + 5} dx = \frac{1}{2} \log|x^2 - 4x + 5| - 2 \int \frac{1}{(x-2)^2 + 1} dx
x4x24x+5dx=12logx24x+52arctan(x2)\int \frac{x-4}{x^2 - 4x + 5} dx = \frac{1}{2} \log|x^2 - 4x + 5| - 2 \arctan(x-2)
1x34x2+5xdx=15logx110logx24x+5+25arctan(x2)+C\int \frac{1}{x^3 - 4x^2 + 5x} dx = \frac{1}{5} \log|x| - \frac{1}{10} \log|x^2 - 4x + 5| + \frac{2}{5} \arctan(x-2) + C
**(9) 1sin(x)dx\int \frac{1}{\sin(x)} dx**
csc(x)dx=1sin(x)dx=sin(x)sin2(x)dx=sin(x)1cos2(x)dx\int \csc(x) dx = \int \frac{1}{\sin(x)} dx = \int \frac{\sin(x)}{\sin^2(x)} dx = \int \frac{\sin(x)}{1 - \cos^2(x)} dx
* u=cos(x)u = \cos(x) とすると、du=sin(x)dxdu = -\sin(x) dx なので、
sin(x)1cos2(x)dx=11u2du=1(1u)(1+u)du=12(11u+11+u)du\int \frac{\sin(x)}{1 - \cos^2(x)} dx = - \int \frac{1}{1 - u^2} du = - \int \frac{1}{(1 - u)(1 + u)} du = -\frac{1}{2} \int \left( \frac{1}{1 - u} + \frac{1}{1 + u} \right) du
=12(log1u+log1+u)+C=12log1u1+u+C=12log1cos(x)1+cos(x)+C= -\frac{1}{2} (-\log|1 - u| + \log|1 + u|) + C = \frac{1}{2} \log \left| \frac{1 - u}{1 + u} \right| + C = \frac{1}{2} \log \left| \frac{1 - \cos(x)}{1 + \cos(x)} \right| + C
=12log2sin2(x/2)2cos2(x/2)+C=logtan(x/2)+C= \frac{1}{2} \log \left| \frac{2 \sin^2(x/2)}{2 \cos^2(x/2)} \right| + C = \log \left| \tan(x/2) \right| + C
**(10) 1+x2dx\int \sqrt{1 + x^2} dx**
* 双曲線関数置換を用いる。x=sinh(u)x = \sinh(u) とすると、dx=cosh(u)dudx = \cosh(u) du
1+x2dx=1+sinh2(u)cosh(u)du=cosh2(u)du\int \sqrt{1 + x^2} dx = \int \sqrt{1 + \sinh^2(u)} \cosh(u) du = \int \cosh^2(u) du
* cosh2(u)=1+cosh(2u)2\cosh^2(u) = \frac{1 + \cosh(2u)}{2} より、
cosh2(u)du=1+cosh(2u)2du=12u+14sinh(2u)+C\int \cosh^2(u) du = \int \frac{1 + \cosh(2u)}{2} du = \frac{1}{2} u + \frac{1}{4} \sinh(2u) + C
* sinh(2u)=2sinh(u)cosh(u)\sinh(2u) = 2 \sinh(u) \cosh(u) より、
12u+14sinh(2u)=12u+12sinh(u)cosh(u)=12arcsinh(x)+12x1+x2\frac{1}{2} u + \frac{1}{4} \sinh(2u) = \frac{1}{2} u + \frac{1}{2} \sinh(u) \cosh(u) = \frac{1}{2} \operatorname{arcsinh}(x) + \frac{1}{2} x \sqrt{1 + x^2}
1+x2dx=12arcsinh(x)+12x1+x2+C\int \sqrt{1 + x^2} dx = \frac{1}{2} \operatorname{arcsinh}(x) + \frac{1}{2} x \sqrt{1 + x^2} + C
arcsinh(x)=log(x+x2+1)\operatorname{arcsinh}(x) = \log(x + \sqrt{x^2 + 1})なので、
1+x2dx=12log(x+x2+1)+12x1+x2+C\int \sqrt{1 + x^2} dx = \frac{1}{2} \log(x + \sqrt{x^2 + 1}) + \frac{1}{2} x \sqrt{1 + x^2} + C
##

3. 最終的な答え

(1) xsin(3x)dx=13xcos(3x)+19sin(3x)+C\int x \sin(3x) dx = -\frac{1}{3}x \cos(3x) + \frac{1}{9} \sin(3x) + C
(2) arctan(x)dx=xarctan(x)12log(1+x2)+C\int \arctan(x) dx = x \arctan(x) - \frac{1}{2} \log(1+x^2) + C
(3) xlog(x)dx=12x2log(x)14x2+C\int x \log(x) dx = \frac{1}{2}x^2 \log(x) - \frac{1}{4}x^2 + C
(4) exsin(2x)dx=15ex(sin(2x)2cos(2x))+C\int e^x \sin(2x) dx = \frac{1}{5} e^x (\sin(2x) - 2 \cos(2x)) + C
(5) 1x2dx=12arcsin(x)+12x1x2+C\int \sqrt{1 - x^2} dx = \frac{1}{2} \arcsin(x) + \frac{1}{2} x \sqrt{1 - x^2} + C
(6) 1x23x10dx=17logx5x+2+C\int \frac{1}{x^2 - 3x - 10} dx = \frac{1}{7} \log \left| \frac{x - 5}{x + 2} \right| + C
(7) 1x23x+4dx=27arctan(2x37)+C\int \frac{1}{x^2 - 3x + 4} dx = \frac{2}{\sqrt{7}} \arctan \left( \frac{2x - 3}{\sqrt{7}} \right) + C
(8) 1x34x2+5xdx=15logx110logx24x+5+25arctan(x2)+C\int \frac{1}{x^3 - 4x^2 + 5x} dx = \frac{1}{5} \log|x| - \frac{1}{10} \log|x^2 - 4x + 5| + \frac{2}{5} \arctan(x-2) + C
(9) 1sin(x)dx=logtan(x/2)+C\int \frac{1}{\sin(x)} dx = \log \left| \tan(x/2) \right| + C
(10) 1+x2dx=12log(x+x2+1)+12x1+x2+C\int \sqrt{1 + x^2} dx = \frac{1}{2} \log(x + \sqrt{x^2 + 1}) + \frac{1}{2} x \sqrt{1 + x^2} + C

「解析学」の関連問題

(2) 関数 $f(x, y) = x^y$ の点 $(1, 2)$ における勾配 $\nabla f(1, 2)$ を求めます。 (3) 関数 $f(x, y) = x^2 + 3xy + 2y^2...

偏微分勾配方向微分ベクトル
2025/7/13

$\lim_{x \to +0} \log x^{2x}$ を計算します。

極限対数関数ロピタルの定理
2025/7/13

(1) 関数 $f(x) = x^{\frac{1}{x}}$ ($x > 0$) の極値を求める。 (2) $e^3 > 3^e$ であることを証明する。

極値対数微分不等式関数の最大値
2025/7/13

次の極限を求めます。 $\lim_{x \to 0} \frac{2x^2 + \cos 2x - 1}{x^4}$

極限ロピタルの定理微分三角関数
2025/7/13

$\lim_{x \to \frac{\pi}{2}} \frac{(2x - \pi)^2}{\sin x - 1}$を計算します。

極限テイラー展開三角関数
2025/7/13

次の極限を求めます。 $\lim_{x\to 1} \frac{\log x}{x-1}$ ただし、$\log x$ は自然対数とします。

極限ロピタルの定理自然対数微分
2025/7/13

方程式 $(x^2 + 2x - 2)e^{-x} + a = 0$ の異なる実数解の個数を求める問題です。ただし、$a$ は定数であり、$\lim_{x \to \infty} \frac{x^2}...

微分関数の増減実数解の個数指数関数
2025/7/13

与えられた3つの関数 $f(x, y)$ について、原点 $(0, 0)$ における方向ベクトル $\vec{l} = (\cos\theta, \sin\theta)$ 方向の微分係数 $\frac...

偏微分方向微分極限多変数関数
2025/7/13

与えられた極限を計算します。 $\lim_{x\to 1} \frac{-x^3+2x^2-x}{2x^3-x^2-4x+3}$

極限因数分解不定形多項式
2025/7/13

次の極限を求めます。 $\lim_{x \to 0} \frac{x \cos x}{x - \sin 2x}$

極限ロピタルの定理微分
2025/7/13