問題は以下の通りです。 [1] 次の不定積分を計算せよ。 (1) $\int \cos^{-1}x \, dx$ (2) $\int \frac{1}{x^2 - 3x - 10} \, dx$ (3) $\int \frac{1}{(x-2)^2(x^2 + 1)} \, dx$ (4) $\int \frac{1 - \cos x}{\sin x} \, dx$ [2] 次の関数を微分せよ。(2)については陰関数 $y = y(x)$ の導関数 $\frac{dy}{dx}$ を $x, y$ の式で表せ。 (1) $y = x \tan^{-1} x - \log \sqrt{1 + x^2}$ (2) $x^3 + 3xy + y^3 = 0$

解析学不定積分微分部分積分部分分数分解陰関数
2025/7/14

1. 問題の内容

問題は以下の通りです。
[1] 次の不定積分を計算せよ。
(1) cos1xdx\int \cos^{-1}x \, dx
(2) 1x23x10dx\int \frac{1}{x^2 - 3x - 10} \, dx
(3) 1(x2)2(x2+1)dx\int \frac{1}{(x-2)^2(x^2 + 1)} \, dx
(4) 1cosxsinxdx\int \frac{1 - \cos x}{\sin x} \, dx
[2] 次の関数を微分せよ。(2)については陰関数 y=y(x)y = y(x) の導関数 dydx\frac{dy}{dx}x,yx, y の式で表せ。
(1) y=xtan1xlog1+x2y = x \tan^{-1} x - \log \sqrt{1 + x^2}
(2) x3+3xy+y3=0x^3 + 3xy + y^3 = 0

2. 解き方の手順

[1] 不定積分の計算
(1) cos1xdx\int \cos^{-1}x \, dx
部分積分を用いる。u=cos1xu = \cos^{-1}x, dv=dxdv = dx とすると、du=11x2dxdu = -\frac{1}{\sqrt{1 - x^2}}dx, v=xv = x となる。
cos1xdx=xcos1xx(11x2)dx=xcos1x+x1x2dx\int \cos^{-1}x \, dx = x\cos^{-1}x - \int x\left(-\frac{1}{\sqrt{1 - x^2}}\right)dx = x\cos^{-1}x + \int \frac{x}{\sqrt{1 - x^2}}dx
ここで、t=1x2t = 1 - x^2 とおくと、dt=2xdxdt = -2xdx より、x1x2dx=121tdt=12(2t)=1x2\int \frac{x}{\sqrt{1 - x^2}}dx = -\frac{1}{2}\int \frac{1}{\sqrt{t}}dt = -\frac{1}{2}(2\sqrt{t}) = -\sqrt{1 - x^2}.
したがって、cos1xdx=xcos1x1x2+C\int \cos^{-1}x \, dx = x\cos^{-1}x - \sqrt{1 - x^2} + C.
(2) 1x23x10dx\int \frac{1}{x^2 - 3x - 10} \, dx
被積分関数を部分分数分解する。x23x10=(x5)(x+2)x^2 - 3x - 10 = (x - 5)(x + 2) より、1x23x10=Ax5+Bx+2\frac{1}{x^2 - 3x - 10} = \frac{A}{x - 5} + \frac{B}{x + 2} とおくと、1=A(x+2)+B(x5)1 = A(x + 2) + B(x - 5).
x=5x = 5 のとき、1=7AA=171 = 7A \Rightarrow A = \frac{1}{7}.
x=2x = -2 のとき、1=7BB=171 = -7B \Rightarrow B = -\frac{1}{7}.
1x23x10dx=171x5dx171x+2dx=17lnx517lnx+2+C=17lnx5x+2+C\int \frac{1}{x^2 - 3x - 10} \, dx = \frac{1}{7}\int \frac{1}{x - 5} \, dx - \frac{1}{7}\int \frac{1}{x + 2} \, dx = \frac{1}{7}\ln|x - 5| - \frac{1}{7}\ln|x + 2| + C = \frac{1}{7}\ln\left|\frac{x - 5}{x + 2}\right| + C.
(3) 1(x2)2(x2+1)dx\int \frac{1}{(x-2)^2(x^2 + 1)} \, dx
被積分関数を部分分数分解する。1(x2)2(x2+1)=Ax2+B(x2)2+Cx+Dx2+1\frac{1}{(x-2)^2(x^2 + 1)} = \frac{A}{x - 2} + \frac{B}{(x - 2)^2} + \frac{Cx + D}{x^2 + 1} とおく。
1=A(x2)(x2+1)+B(x2+1)+(Cx+D)(x2)21 = A(x - 2)(x^2 + 1) + B(x^2 + 1) + (Cx + D)(x - 2)^2
1=A(x32x2+x2)+B(x2+1)+(Cx+D)(x24x+4)1 = A(x^3 - 2x^2 + x - 2) + B(x^2 + 1) + (Cx + D)(x^2 - 4x + 4)
1=(A+C)x3+(2A+B4C+D)x2+(A4D+4C)x+(2A+B+4D)1 = (A + C)x^3 + (-2A + B - 4C + D)x^2 + (A - 4D + 4C)x + (-2A + B + 4D)
A+C=0A + C = 0
2A+B4C+D=0-2A + B - 4C + D = 0
A4D+4C=0A - 4D + 4C = 0
2A+B+4D=1-2A + B + 4D = 1
x=2:1=5B=>B=1/5x = 2: 1 = 5B => B = 1/5
A+C=0=>C=AA + C = 0 => C = -A
2A+1/5+4A+D=0=>2A+D=1/5-2A + 1/5 + 4A + D = 0 => 2A + D = -1/5
A4D4A=0=>3A4D=0=>3A+4D=0A - 4D - 4A = 0 => -3A - 4D = 0 => 3A + 4D = 0
8A+4D=4/58A + 4D = -4/5
5A=4/5=>A=4/255A = -4/5 => A = -4/25
C=4/25C = 4/25
D=1/52(4/25)=5/25+8/25=3/25D = -1/5 - 2(-4/25) = -5/25 + 8/25 = 3/25
1(x2)2(x2+1)dx=4251x2dx+151(x2)2dx+425xx2+1dx+3251x2+1dx\int \frac{1}{(x-2)^2(x^2 + 1)} \, dx = -\frac{4}{25} \int \frac{1}{x-2} dx + \frac{1}{5} \int \frac{1}{(x-2)^2} dx + \frac{4}{25} \int \frac{x}{x^2+1} dx + \frac{3}{25} \int \frac{1}{x^2+1} dx
=425lnx215(x2)+225lnx2+1+325arctanx+C= -\frac{4}{25} \ln |x-2| - \frac{1}{5(x-2)} + \frac{2}{25} \ln |x^2+1| + \frac{3}{25} \arctan x + C
(4) 1cosxsinxdx\int \frac{1 - \cos x}{\sin x} \, dx
1cosxsinxdx=1sinxdxcosxsinxdx=cscxdxcotxdx=lncscx+cotxlnsinx+C=ln1+cosxsinxlnsinx+C=ln1+cosx+C\int \frac{1 - \cos x}{\sin x} \, dx = \int \frac{1}{\sin x}dx - \int \frac{\cos x}{\sin x}dx = \int \csc x \, dx - \int \cot x \, dx = -\ln|\csc x + \cot x| - \ln|\sin x| + C = -\ln\left|\frac{1 + \cos x}{\sin x}\right| - \ln|\sin x| + C = -\ln|1 + \cos x| + C
もしくは、1cosxsinxdx=2sin2(x/2)2sin(x/2)cos(x/2)dx=tan(x/2)dx=2lnsec(x/2)+C=2lncos(x/2)+C=ln1+cosx2+C\int \frac{1-\cos x}{\sin x}dx = \int \frac{2\sin^2(x/2)}{2\sin(x/2)\cos(x/2)}dx = \int \tan(x/2) dx = 2\ln|\sec(x/2)| + C = -2 \ln |\cos(x/2)|+C = -\ln\frac{1+\cos x}{2} + C
[2] 微分
(1) y=xtan1xlog1+x2y = x \tan^{-1} x - \log \sqrt{1 + x^2}
dydx=tan1x+x(11+x2)11+x2(121+x2)(2x)=tan1x+x1+x2x1+x2=tan1x\frac{dy}{dx} = \tan^{-1} x + x\left(\frac{1}{1 + x^2}\right) - \frac{1}{\sqrt{1 + x^2}}\left(\frac{1}{2\sqrt{1 + x^2}}\right)(2x) = \tan^{-1} x + \frac{x}{1 + x^2} - \frac{x}{1 + x^2} = \tan^{-1} x
(2) x3+3xy+y3=0x^3 + 3xy + y^3 = 0
3x2+3y+3xdydx+3y2dydx=03x^2 + 3y + 3x\frac{dy}{dx} + 3y^2\frac{dy}{dx} = 0
x2+y+xdydx+y2dydx=0x^2 + y + x\frac{dy}{dx} + y^2\frac{dy}{dx} = 0
(x+y2)dydx=x2y(x + y^2)\frac{dy}{dx} = -x^2 - y
dydx=x2+yx+y2\frac{dy}{dx} = -\frac{x^2 + y}{x + y^2}

3. 最終的な答え

[1]
(1) xcos1x1x2+Cx\cos^{-1}x - \sqrt{1 - x^2} + C
(2) 17lnx5x+2+C\frac{1}{7}\ln\left|\frac{x - 5}{x + 2}\right| + C
(3) 425lnx215(x2)+225ln(x2+1)+325arctanx+C-\frac{4}{25} \ln |x-2| - \frac{1}{5(x-2)} + \frac{2}{25} \ln (x^2+1) + \frac{3}{25} \arctan x + C
(4) ln1+cosx+C-\ln|1 + \cos x| + C または 2lnsec(x/2)+C2\ln|\sec(x/2)| + C
[2]
(1) dydx=tan1x\frac{dy}{dx} = \tan^{-1} x
(2) dydx=x2+yx+y2\frac{dy}{dx} = -\frac{x^2 + y}{x + y^2}

「解析学」の関連問題

定積分 $\int_{0}^{1} \sqrt{1-x^2} \, dx$ を計算する問題です。

定積分置換積分三角関数積分計算
2025/7/14

$3\sin x + \cos x = 3$ が成り立つとき、$\sin 2x$ の値を求めよ。ただし、$0 < x < \frac{\pi}{2}$ とする。

三角関数加法定理方程式
2025/7/14

関数 $y = \sin^2x \cos x + \sin x \cos^2 x + \sin x \cos x$ ($0 \leq x \leq \pi$)において、$t = \sin x + \c...

三角関数関数の最大・最小微分三角関数の合成
2025/7/14

周期 $2\pi$ の関数 $f(x) = |\sin x|$ $(-\pi \le x < \pi)$, $f(x + 2\pi) = f(x)$ のフーリエ級数を求める。

フーリエ級数三角関数積分
2025/7/14

問題1:周期 $2\pi$ の関数 $f(x) = |\sin x|$ ($-\pi \le x < \pi$),$f(x+2\pi)=f(x)$ のフーリエ級数を求めよ。 問題2:$\epsilon...

フーリエ級数フーリエ変換周期関数偶関数積分
2025/7/14

関数 $y = 4\sin\theta - \cos2\theta + 3$ の最大値と最小値を、定義域 $0 \le \theta < 2\pi$ において求め、そのときの $\theta$ の値を...

三角関数最大値最小値微分sincos
2025/7/14

与えられた関数 $z$ の2階の偏導関数を求める問題です。具体的には、以下の9つの関数に対して、$\frac{\partial^2 z}{\partial x^2}$, $\frac{\partial...

偏微分偏導関数多変数関数
2025/7/14

与えられた関数 $z$ について、2階の偏導関数を求めます。ここでは、問題番号(3)の $z = \sin(ax+by)$ について解きます。

偏微分2階偏導関数三角関数
2025/7/14

微分方程式 $\frac{dA}{dt} = R - kA$ を、初期条件 $t=0$ のとき $A=0$ のもとで解く問題です。

微分方程式積分初期条件解法
2025/7/14

$sin\theta - \sqrt{3}cos\theta$ を $sin(\theta + \alpha)$ の形に変形し、$-\pi \le \theta \le \pi$ における最大値と最小...

三角関数三角関数の合成最大値最小値三角関数のグラフ
2025/7/14