問題は2つあります。 (3) $xu - yv = 0$ と $yu + xv = 1$ から、$\frac{\partial u}{\partial x}$と$\frac{\partial v}{\partial x}$を求めなさい。 (4) $x = e^u \cos v$, $y = e^u \sin v$, $z = uv$から、$\frac{\partial z}{\partial x}$と$\frac{\partial z}{\partial y}$を求めなさい。

解析学偏微分連立方程式合成関数
2025/7/16

1. 問題の内容

問題は2つあります。
(3) xuyv=0xu - yv = 0yu+xv=1yu + xv = 1 から、ux\frac{\partial u}{\partial x}vx\frac{\partial v}{\partial x}を求めなさい。
(4) x=eucosvx = e^u \cos v, y=eusinvy = e^u \sin v, z=uvz = uvから、zx\frac{\partial z}{\partial x}zy\frac{\partial z}{\partial y}を求めなさい。

2. 解き方の手順

(3)
まず、f(x,y,u,v)=xuyv=0f(x, y, u, v) = xu - yv = 0g(x,y,u,v)=yu+xv=1g(x, y, u, v) = yu + xv = 1 を考えます。
これらの式をxxで偏微分すると、
fx+fuux+fvvx=0\frac{\partial f}{\partial x} + \frac{\partial f}{\partial u} \frac{\partial u}{\partial x} + \frac{\partial f}{\partial v} \frac{\partial v}{\partial x} = 0
gx+guux+gvvx=0\frac{\partial g}{\partial x} + \frac{\partial g}{\partial u} \frac{\partial u}{\partial x} + \frac{\partial g}{\partial v} \frac{\partial v}{\partial x} = 0
となります。
それぞれ計算すると、
u+xuxyvx=0u + x \frac{\partial u}{\partial x} - y \frac{\partial v}{\partial x} = 0
v+yux+xvx=0v + y \frac{\partial u}{\partial x} + x \frac{\partial v}{\partial x} = 0
これらの式をux\frac{\partial u}{\partial x}vx\frac{\partial v}{\partial x}について解きます。
ux\frac{\partial u}{\partial x}vx\frac{\partial v}{\partial x}の連立一次方程式を行列で表現すると、
(xyyx)(uxvx)=(uv)\begin{pmatrix} x & -y \\ y & x \end{pmatrix} \begin{pmatrix} \frac{\partial u}{\partial x} \\ \frac{\partial v}{\partial x} \end{pmatrix} = \begin{pmatrix} -u \\ -v \end{pmatrix}
したがって、
(uxvx)=(xyyx)1(uv)=1x2+y2(xyyx)(uv)=1x2+y2(xuyvyuxv)\begin{pmatrix} \frac{\partial u}{\partial x} \\ \frac{\partial v}{\partial x} \end{pmatrix} = \begin{pmatrix} x & -y \\ y & x \end{pmatrix}^{-1} \begin{pmatrix} -u \\ -v \end{pmatrix} = \frac{1}{x^2+y^2} \begin{pmatrix} x & y \\ -y & x \end{pmatrix} \begin{pmatrix} -u \\ -v \end{pmatrix} = \frac{1}{x^2+y^2} \begin{pmatrix} -xu - yv \\ yu - xv \end{pmatrix}
元の式よりxuyv=0xu - yv = 0, yu+xv=1yu + xv = 1 なので、yu=1xvyu = 1 - xv。よって、
(uxvx)=1x2+y2(01)\begin{pmatrix} \frac{\partial u}{\partial x} \\ \frac{\partial v}{\partial x} \end{pmatrix} = \frac{1}{x^2+y^2} \begin{pmatrix} 0 \\ -1 \end{pmatrix}
したがって、
ux=0\frac{\partial u}{\partial x} = 0
vx=1x2+y2\frac{\partial v}{\partial x} = -\frac{1}{x^2+y^2}
(4)
まず、x=eucosvx = e^u \cos v, y=eusinvy = e^u \sin v, z=uvz = uvである。
合成関数の微分より、
zx=zuux+zvvx=vux+uvx\frac{\partial z}{\partial x} = \frac{\partial z}{\partial u} \frac{\partial u}{\partial x} + \frac{\partial z}{\partial v} \frac{\partial v}{\partial x} = v \frac{\partial u}{\partial x} + u \frac{\partial v}{\partial x}
zy=zuuy+zvvy=vuy+uvy\frac{\partial z}{\partial y} = \frac{\partial z}{\partial u} \frac{\partial u}{\partial y} + \frac{\partial z}{\partial v} \frac{\partial v}{\partial y} = v \frac{\partial u}{\partial y} + u \frac{\partial v}{\partial y}
x=eucosvx = e^u \cos vy=eusinvy = e^u \sin v より、
xx=1=eucosvuxeusinvvx\frac{\partial x}{\partial x} = 1 = e^u \cos v \frac{\partial u}{\partial x} - e^u \sin v \frac{\partial v}{\partial x}
yx=0=eusinvux+eucosvvx\frac{\partial y}{\partial x} = 0 = e^u \sin v \frac{\partial u}{\partial x} + e^u \cos v \frac{\partial v}{\partial x}
連立方程式を解くと、
ux=cosveu\frac{\partial u}{\partial x} = \frac{\cos v}{e^u}
vx=sinveu\frac{\partial v}{\partial x} = -\frac{\sin v}{e^u}
したがって、
zx=vcosveuusinveu=vcosvusinveu\frac{\partial z}{\partial x} = v \frac{\cos v}{e^u} - u \frac{\sin v}{e^u} = \frac{v \cos v - u \sin v}{e^u}
x=eucosvx = e^u \cos vy=eusinvy = e^u \sin v より、
xy=0=eucosvuyeusinvvy\frac{\partial x}{\partial y} = 0 = e^u \cos v \frac{\partial u}{\partial y} - e^u \sin v \frac{\partial v}{\partial y}
yy=1=eusinvuy+eucosvvy\frac{\partial y}{\partial y} = 1 = e^u \sin v \frac{\partial u}{\partial y} + e^u \cos v \frac{\partial v}{\partial y}
連立方程式を解くと、
uy=sinveu\frac{\partial u}{\partial y} = \frac{\sin v}{e^u}
vy=cosveu\frac{\partial v}{\partial y} = \frac{\cos v}{e^u}
したがって、
zy=vsinveu+ucosveu=vsinv+ucosveu\frac{\partial z}{\partial y} = v \frac{\sin v}{e^u} + u \frac{\cos v}{e^u} = \frac{v \sin v + u \cos v}{e^u}

3. 最終的な答え

(3)
ux=0\frac{\partial u}{\partial x} = 0
vx=1x2+y2\frac{\partial v}{\partial x} = -\frac{1}{x^2+y^2}
(4)
zx=vcosvusinveu\frac{\partial z}{\partial x} = \frac{v \cos v - u \sin v}{e^u}
zy=vsinv+ucosveu\frac{\partial z}{\partial y} = \frac{v \sin v + u \cos v}{e^u}

「解析学」の関連問題

与えられた5つの不定積分を求める問題です。 (1) $\int (-2) dx$ (2) $\int 4x dx$ (3) $\int 7x^2 dx$ (4) $\int (-3x^2 + 2x) ...

積分不定積分公式
2025/7/16

次の2つの問題について、放物線上の与えられた点における接線の方程式を求めます。 (1) $y = -3x^2$ , 点 $(1, -3)$ (2) $y = 2x^2 + 5x$ , 点 $(-2, ...

微分接線放物線導関数
2025/7/16

与えられた関数 $f(x, y)$ の極値を求めます。特に、(1) $f(x, y) = xy(x^2 + y^2 - 1)$ と (3) $f(x, y) = e^{-(x^2 + y^2)}(ax...

多変数関数極値偏微分ヘッセ行列
2025/7/16

放物線 $y = x^2 + 2x$ 上の点 $(1, 3)$ における接線の傾きを求める問題です。

微分接線導関数放物線
2025/7/16

関数 $f(x) = x^3 + 5x - 6$ が与えられたとき、(1) $f'(-1)$ と (2) $f'(0)$ を求めよ。

微分導関数関数の微分多項式
2025/7/16

次の4つの関数の不定積分を求める問題です。 (1) $xe^x$ (2) $x \sin x$ (3) $\tan^{-1} x$ (4) $\log(x^2+1)$

不定積分部分積分積分
2025/7/16

次の2つの関数を微分します。 (1) $y = (x - 5)^2$ (2) $y = x(2x^2 - x + 7)$

微分関数の微分合成関数の微分多項式の微分
2025/7/16

与えられた4つの関数をそれぞれ微分する問題です。 (1) $y = 5x^2$ (2) $y = 2x^3 - 3$ (3) $y = x^2 - 7x + 4$ (4) $y = \frac{2}{...

微分導関数多項式
2025/7/16

関数 $f(x) = x^2 + 5$ の導関数を定義に従って求める問題です。

導関数微分極限関数の微分
2025/7/16

$f_x = 3x^2y + y^3 - y$ $f_y = x^3 + 3xy^2 - x$

多変数関数の極値偏導関数ヘッセ行列ラグランジュの未定乗数法
2025/7/16