曲線 $x = \sin t, y = t \cos t$ ($0 \le t \le \frac{\pi}{2}$) と $x$ 軸で囲まれた部分の面積を求めよ。

解析学積分面積パラメータ表示部分積分
2025/7/20

1. 問題の内容

曲線 x=sint,y=tcostx = \sin t, y = t \cos t (0tπ20 \le t \le \frac{\pi}{2}) と xx 軸で囲まれた部分の面積を求めよ。

2. 解き方の手順

まず、x=sintx = \sin t より dx=costdtdx = \cos t dt である。
面積 SS は、
S=ydx=t=π/2t=0(tcost)(cost)dt=0π/2tcos2tdtS = \int y dx = \int_{t=\pi/2}^{t=0} (t \cos t) (\cos t) dt = - \int_0^{\pi/2} t \cos^2 t dt
ここで、cos2t=1+cos2t2\cos^2 t = \frac{1 + \cos 2t}{2} を用いると、
S=0π/2t(1+cos2t2)dt=120π/2(t+tcos2t)dtS = - \int_0^{\pi/2} t \left(\frac{1 + \cos 2t}{2}\right) dt = - \frac{1}{2} \int_0^{\pi/2} (t + t \cos 2t) dt
S=12[0π/2tdt+0π/2tcos2tdt]S = - \frac{1}{2} \left[ \int_0^{\pi/2} t dt + \int_0^{\pi/2} t \cos 2t dt \right]
部分積分 uvdt=uvuvdt\int u v' dt = uv - \int u' v dt を用いて tcos2tdt\int t \cos 2t dt を計算する。
u=t,v=cos2tu = t, v' = \cos 2t とすると、u=1,v=12sin2tu' = 1, v = \frac{1}{2} \sin 2t となる。
tcos2tdt=t(12sin2t)112sin2tdt=12tsin2t12sin2tdt\int t \cos 2t dt = t \left(\frac{1}{2} \sin 2t \right) - \int 1 \cdot \frac{1}{2} \sin 2t dt = \frac{1}{2} t \sin 2t - \frac{1}{2} \int \sin 2t dt
tcos2tdt=12tsin2t12(12cos2t)=12tsin2t+14cos2t\int t \cos 2t dt = \frac{1}{2} t \sin 2t - \frac{1}{2} \left(-\frac{1}{2} \cos 2t \right) = \frac{1}{2} t \sin 2t + \frac{1}{4} \cos 2t
したがって、
S=12[t220π/2+(12tsin2t+14cos2t)0π/2]S = - \frac{1}{2} \left[ \frac{t^2}{2} \Big|_0^{\pi/2} + \left( \frac{1}{2} t \sin 2t + \frac{1}{4} \cos 2t \right) \Big|_0^{\pi/2} \right]
S=12[(π/2)220+(12π2sinπ+14cosπ)(120sin0+14cos0)]S = - \frac{1}{2} \left[ \frac{(\pi/2)^2}{2} - 0 + \left( \frac{1}{2} \cdot \frac{\pi}{2} \sin \pi + \frac{1}{4} \cos \pi \right) - \left( \frac{1}{2} \cdot 0 \cdot \sin 0 + \frac{1}{4} \cos 0 \right) \right]
S=12[π28+(014)(0+14)]=12[π2812]S = - \frac{1}{2} \left[ \frac{\pi^2}{8} + \left( 0 - \frac{1}{4} \right) - \left( 0 + \frac{1}{4} \right) \right] = - \frac{1}{2} \left[ \frac{\pi^2}{8} - \frac{1}{2} \right]
S=π216+14=14π216=4π216S = - \frac{\pi^2}{16} + \frac{1}{4} = \frac{1}{4} - \frac{\pi^2}{16} = \frac{4 - \pi^2}{16}
面積なので正の値をとる必要があり、積分範囲に注意すると、
S=0π/2ydxdtdt=0π/2(tcost)(cost)dt=0π/2tcos2tdt=π216+14(11)=π21614S = \int_{0}^{\pi/2} y \frac{dx}{dt} dt = \int_{0}^{\pi/2} (t\cos t) (\cos t) dt = \int_0^{\pi/2} t \cos^2 t dt = \frac{\pi^2}{16} + \frac{1}{4}(-1 - 1) = \frac{\pi^2}{16} - \frac{1}{4}
符号が逆になっているので、
x= \sin t \\
dx = \cos t dt
A=t=π/2t=0ydx=π/20tcostcostdt=π/20tcos2tdt=0π/2tcos2tdt=0π/2t(1+cos2t)2dtA = \int_{t=\pi/2}^{t=0} y dx = \int_{\pi/2}^{0} t\cos t \cos t dt= \int_{\pi/2}^{0} t \cos^2 t dt = -\int_{0}^{\pi/2} t\cos^2 t dt = -\int_{0}^{\pi/2} \frac{t(1+\cos 2t)}{2} dt
=120π/2tdt120π/2tcos2tdt=-\frac{1}{2} \int_{0}^{\pi/2} t dt - \frac{1}{2} \int_{0}^{\pi/2} t \cos 2t dt
=12[t22]0π/212[tsin2t2+cos2t4]0π/2=-\frac{1}{2} [ \frac{t^2}{2}]_{0}^{\pi/2} - \frac{1}{2} [ \frac{t sin2t }{2} + \frac{cos2t}{4}]_{0}^{\pi/2}
=π21612[1414]=π216+14=-\frac{\pi^2}{16} - \frac{1}{2}[-\frac{1}{4} -\frac{1}{4}] = -\frac{\pi^2}{16} + \frac{1}{4}

3. 最終的な答え

4π216\frac{4-\pi^2}{16}

「解析学」の関連問題

与えられた広義積分 $\int_{0}^{\infty} \frac{1}{1+x} dx$ を計算し、途中式における積分範囲の上端、下端、および積分の最終結果を求める。具体的には、$\lim_{M ...

広義積分積分極限不定積分定積分
2025/7/20

与えられた定積分を計算し、解答を求めます。

定積分置換積分部分積分積分
2025/7/20

与えられた定積分 $\int_0^\infty \frac{2}{x^2+4}dx$ を、極限の形で表現し、その値を求める問題です。具体的には、$\lim_{M \to \infty} \int_{(...

定積分極限arctan積分計算
2025/7/20

問題は、広義積分 $\int_{0}^{1} \frac{1}{x^2} dx$ の値を求めるものです。積分範囲の下端が0であり、被積分関数$\frac{1}{x^2}$ は $x=0$ で定義されな...

広義積分積分極限発散
2025/7/20

$\int_{-1}^{1} \sqrt{\frac{2}{1+x}} dx = \lim_{\epsilon \to +0} \int_{a}^{b} \sqrt{\frac{2}{1+x}} dx...

広義積分積分置換積分極限
2025/7/20

与えられた広義積分 $\int_{-1}^{0} \frac{1}{\sqrt{1-x^2}} dx$ を、極限を用いて表し、その値を求める問題です。具体的には、積分範囲の下端である $-1$ が特異...

広義積分積分arcsin極限
2025/7/20

以下の定積分の値を求め、途中式にある空欄を埋める問題です。 $\int_{0}^{1} \frac{x}{\sqrt{1-x^2}} dx = \lim_{\epsilon \to +0} \int_...

定積分積分置換積分極限
2025/7/20

広義積分 $\int_0^1 \frac{2}{\sqrt[3]{x}} dx$ を計算し、空欄を埋める問題です。$\epsilon$ を用いて積分の下限を0から$\epsilon$ に変更し、極限を...

広義積分積分極限不定積分
2025/7/20

与えられた積分を計算します。 $\int \frac{1}{(1+x)\sqrt{2+x-x^2}}dx$

積分変数変換根号積分計算
2025/7/20

次の極限を求めます: $\lim_{x \to 1} \left( \frac{1}{x-1} - \frac{1}{\log x} \right)$

極限ロピタルの定理テイラー展開マクローリン展開
2025/7/20