実数 $a$ に対して、定積分 $f(a) = \int_0^1 e^x |x-a| dx$ を考える。 (1) 定積分 $\int_0^1 e^x (x-a) dx$ を求めよ。 (2) $f(a)$ を求めよ。 (3) $f(a)$ を最小にする $a$ の値を求めよ。

解析学定積分絶対値最小値部分積分指数関数
2025/7/30

1. 問題の内容

実数 aa に対して、定積分 f(a)=01exxadxf(a) = \int_0^1 e^x |x-a| dx を考える。
(1) 定積分 01ex(xa)dx\int_0^1 e^x (x-a) dx を求めよ。
(2) f(a)f(a) を求めよ。
(3) f(a)f(a) を最小にする aa の値を求めよ。

2. 解き方の手順

(1) 01ex(xa)dx\int_0^1 e^x (x-a) dx を計算する。部分積分を用いる。
exxdx=xexexdx=xexex+C\int e^x x dx = xe^x - \int e^x dx = xe^x - e^x + C
exadx=aex+C\int e^x a dx = ae^x + C
よって、
01ex(xa)dx=01xexdx01aexdx=[xexex]01[aex]01=(ee)(01)(aea)=1a(e1)\int_0^1 e^x (x-a) dx = \int_0^1 xe^x dx - \int_0^1 ae^x dx = [xe^x - e^x]_0^1 - [ae^x]_0^1 = (e - e) - (0 - 1) - (ae - a) = 1 - a(e-1)
(2) f(a)=01exxadxf(a) = \int_0^1 e^x |x-a| dx を計算する。
aa の値によって積分区間を分割する。
(i) a0a \le 0 のとき, xa0x-a \ge 0 なので xa=xa|x-a| = x-a.
f(a)=01ex(xa)dx=1a(e1)f(a) = \int_0^1 e^x (x-a) dx = 1 - a(e-1) (∵(1))
(ii) 0<a<10 < a < 1 のとき,
f(a)=0aex(ax)dx+a1ex(xa)dxf(a) = \int_0^a e^x (a-x) dx + \int_a^1 e^x (x-a) dx
0aex(ax)dx=0aaexdx0axexdx=[aex]0a[xexex]0a=aeaa(aeaea(01))=aeaaaea+ea1=eaa1\int_0^a e^x (a-x) dx = \int_0^a ae^x dx - \int_0^a xe^x dx = [ae^x]_0^a - [xe^x - e^x]_0^a = ae^a - a - (ae^a - e^a - (0-1)) = ae^a - a - ae^a + e^a - 1 = e^a - a - 1
a1ex(xa)dx=a1xexdxa1aexdx=[xexex]a1[aex]a1=(ee)(aeaea)(aeaea)=aea+eaae+aea=eaae\int_a^1 e^x (x-a) dx = \int_a^1 xe^x dx - \int_a^1 ae^x dx = [xe^x - e^x]_a^1 - [ae^x]_a^1 = (e-e) - (ae^a - e^a) - (ae - ae^a) = -ae^a + e^a - ae + ae^a = e^a - ae
f(a)=eaa1+eaae=2eaaae1=2eaa(1+e)1f(a) = e^a - a - 1 + e^a - ae = 2e^a - a - ae - 1 = 2e^a - a(1+e) - 1
(iii) a1a \ge 1 のとき, xa0x-a \le 0 なので xa=ax|x-a| = a-x.
f(a)=01ex(ax)dx=01aexdx01xexdx=[aex]01[xexex]01=aea(ee(01))=a(e1)1f(a) = \int_0^1 e^x (a-x) dx = \int_0^1 ae^x dx - \int_0^1 xe^x dx = [ae^x]_0^1 - [xe^x - e^x]_0^1 = ae - a - (e - e - (0-1)) = a(e-1) - 1
まとめると,
f(a)={1a(e1)(a0)2eaa(1+e)1(0<a<1)a(e1)1(a1)f(a) = \begin{cases} 1 - a(e-1) & (a \le 0) \\ 2e^a - a(1+e) - 1 & (0 < a < 1) \\ a(e-1) - 1 & (a \ge 1) \end{cases}
(3) f(a)f(a) を最小にする aa の値を求める。
(i) a0a \le 0 のとき, f(a)=(e1)<0f'(a) = -(e-1) < 0. よって f(a)f(a) は減少関数。
(ii) 0<a<10 < a < 1 のとき, f(a)=2ea(1+e)f'(a) = 2e^a - (1+e). f(a)=0f'(a) = 0 となる aa を求めると,
2ea=1+e2e^a = 1+e, ea=1+e2e^a = \frac{1+e}{2}, a=log(1+e2)a = \log(\frac{1+e}{2}).
f(a)=2ea>0f''(a) = 2e^a > 0 なので, a=log(1+e2)a = \log(\frac{1+e}{2})f(a)f(a) は極小値を取る。
ここで, 1+e2<e\frac{1+e}{2} < e より log(1+e2)<1\log(\frac{1+e}{2}) < 1. また, 1+e2>1\frac{1+e}{2} > 1 より log(1+e2)>0\log(\frac{1+e}{2}) > 0.
よって 0<log(1+e2)<10 < \log(\frac{1+e}{2}) < 1.
(iii) a1a \ge 1 のとき, f(a)=e1>0f'(a) = e-1 > 0. よって f(a)f(a) は増加関数。
a=0a=0 のとき, f(0)=1f(0) = 1. a=1a=1 のとき, f(1)=e2f(1) = e-2.
a=log(1+e2)a = \log(\frac{1+e}{2}) のとき, f(a)=2(1+e2)log(1+e2)(1+e)1=1+e(1+e)log(1+e2)1=(1+e)(1log(1+e2))f(a) = 2(\frac{1+e}{2}) - \log(\frac{1+e}{2})(1+e) - 1 = 1+e - (1+e)\log(\frac{1+e}{2}) - 1 = (1+e)(1-\log(\frac{1+e}{2})).
e20.718e-2 \approx 0.718, (1+e)(1log(1+e2))(3.718)(1log(1.859))3.718(10.621)3.718(0.379)1.41(1+e)(1-\log(\frac{1+e}{2})) \approx (3.718)(1-\log(1.859)) \approx 3.718(1-0.621) \approx 3.718(0.379) \approx 1.41
f(0)=1f(0) = 1.
f(a)=2ea(1+e)=0f'(a) = 2e^a - (1+e) = 0 となる aa を求めれば良い。
a=log((1+e)/2)a = log((1+e)/2) のとき、f(a)=2(1+e)/2(1+e)log((1+e)/2)1=e+1(1+e)log((1+e)/2)1=e(1+e)log((1+e)/2)f(a) = 2(1+e)/2 - (1+e) log((1+e)/2) - 1 = e + 1 - (1+e) log((1+e)/2) - 1 = e - (1+e) log((1+e)/2).
a=log((1+e)/2)log(1.859)0.621a = log((1+e)/2) \approx log(1.859) \approx 0.621.

3. 最終的な答え

a=log(1+e2)a = \log(\frac{1+e}{2})