空間内の5点 $A(a, 0, 0)$, $B(0, a, 0)$, $C(-a, 0, 0)$, $D(0, -a, 0)$, $E(0, 0, 2a)$ を頂点とする正四角錐を考える。3辺 $EB$, $EC$, $ED$ 上に $\overrightarrow{EF} = t\overrightarrow{EB}$, $\overrightarrow{EG} = s\overrightarrow{EC}$, $\overrightarrow{EH} = t\overrightarrow{ED}$ となる3点 $F$, $G$, $H$ をとる。ただし、$0 < s \leq 1$, $0 < t \leq 1$ とする。線分 $AG$ と線分 $FH$ は交点 $I$ をもつとする。 (1) $I$ の座標を $a$ と $t$ で表せ。 (2) $t$ を $s$ で表せ。 (3) $\overrightarrow{BI} \perp \overrightarrow{DI}$ のとき、$s$ の値を求めよ。 (4) $\overrightarrow{BI} \perp \overrightarrow{DI}$ とする。$\angle BGD = \theta$ とするとき、$\cos \theta$ の値を求めよ。

幾何学空間図形正四角錐ベクトル内積座標
2025/8/8

1. 問題の内容

空間内の5点 A(a,0,0)A(a, 0, 0), B(0,a,0)B(0, a, 0), C(a,0,0)C(-a, 0, 0), D(0,a,0)D(0, -a, 0), E(0,0,2a)E(0, 0, 2a) を頂点とする正四角錐を考える。3辺 EBEB, ECEC, EDED 上に EF=tEB\overrightarrow{EF} = t\overrightarrow{EB}, EG=sEC\overrightarrow{EG} = s\overrightarrow{EC}, EH=tED\overrightarrow{EH} = t\overrightarrow{ED} となる3点 FF, GG, HH をとる。ただし、0<s10 < s \leq 1, 0<t10 < t \leq 1 とする。線分 AGAG と線分 FHFH は交点 II をもつとする。
(1) II の座標を aatt で表せ。
(2) ttss で表せ。
(3) BIDI\overrightarrow{BI} \perp \overrightarrow{DI} のとき、ss の値を求めよ。
(4) BIDI\overrightarrow{BI} \perp \overrightarrow{DI} とする。BGD=θ\angle BGD = \theta とするとき、cosθ\cos \theta の値を求めよ。

2. 解き方の手順

(1)
まず、点 F,G,HF, G, H の座標を求める。
EF=tEB\overrightarrow{EF} = t \overrightarrow{EB} より、
OFOE=t(OBOE)\overrightarrow{OF} - \overrightarrow{OE} = t (\overrightarrow{OB} - \overrightarrow{OE})
OF=OE+tOBtOE=tOB+(1t)OE\overrightarrow{OF} = \overrightarrow{OE} + t \overrightarrow{OB} - t \overrightarrow{OE} = t \overrightarrow{OB} + (1-t) \overrightarrow{OE}
F(0,at,2a(1t))F(0, at, 2a(1-t))
EG=sEC\overrightarrow{EG} = s \overrightarrow{EC} より、
OGOE=s(OCOE)\overrightarrow{OG} - \overrightarrow{OE} = s (\overrightarrow{OC} - \overrightarrow{OE})
OG=OE+sOCsOE=sOC+(1s)OE\overrightarrow{OG} = \overrightarrow{OE} + s \overrightarrow{OC} - s \overrightarrow{OE} = s \overrightarrow{OC} + (1-s) \overrightarrow{OE}
G(as,0,2a(1s))G(-as, 0, 2a(1-s))
EH=tED\overrightarrow{EH} = t \overrightarrow{ED} より、
OHOE=t(ODOE)\overrightarrow{OH} - \overrightarrow{OE} = t (\overrightarrow{OD} - \overrightarrow{OE})
OH=OE+tODtOE=tOD+(1t)OE\overrightarrow{OH} = \overrightarrow{OE} + t \overrightarrow{OD} - t \overrightarrow{OE} = t \overrightarrow{OD} + (1-t) \overrightarrow{OE}
H(0,at,2a(1t))H(0, -at, 2a(1-t))
次に、線分 AGAG 上の点を PP とすると、実数 kk を用いて
OP=(1k)OA+kOG=(1k)(a00)+k(as02a(1s))=(a(1kks)02ak(1s))\overrightarrow{OP} = (1-k)\overrightarrow{OA} + k \overrightarrow{OG} = (1-k) \begin{pmatrix} a \\ 0 \\ 0 \end{pmatrix} + k \begin{pmatrix} -as \\ 0 \\ 2a(1-s) \end{pmatrix} = \begin{pmatrix} a(1-k-ks) \\ 0 \\ 2ak(1-s) \end{pmatrix}
線分 FHFH 上の点を QQ とすると、実数 ll を用いて
OQ=(1l)OF+lOH=(1l)(0at2a(1t))+l(0at2a(1t))=(0at(12l)2a(1t))\overrightarrow{OQ} = (1-l)\overrightarrow{OF} + l \overrightarrow{OH} = (1-l) \begin{pmatrix} 0 \\ at \\ 2a(1-t) \end{pmatrix} + l \begin{pmatrix} 0 \\ -at \\ 2a(1-t) \end{pmatrix} = \begin{pmatrix} 0 \\ at(1-2l) \\ 2a(1-t) \end{pmatrix}
IIAGAGFHFH の交点なので、OI=OP=OQ\overrightarrow{OI} = \overrightarrow{OP} = \overrightarrow{OQ} となる。よって、
a(1kks)=0a(1-k-ks) = 0
0=at(12l)0 = at(1-2l)
2ak(1s)=2a(1t)2ak(1-s) = 2a(1-t)
a0,t0a \neq 0, t \neq 0 より、
1kks=01 - k - ks = 0
12l=01 - 2l = 0
k(1s)=1tk(1-s) = 1 - t
l=12l = \frac{1}{2}
k=1t1sk = \frac{1-t}{1-s}
11t1ss1t1s=01 - \frac{1-t}{1-s} - s \frac{1-t}{1-s} = 0
(1s)(1t)s(1t)=0(1-s) - (1-t) - s(1-t) = 0
1s1+ts+st=01-s - 1 + t - s + st = 0
t2s+st=0t - 2s + st = 0
t=2s1+st = \frac{2s}{1+s}
II の座標は (002a(1t))\begin{pmatrix} 0 \\ 0 \\ 2a(1-t) \end{pmatrix} である。
t=2s1+st = \frac{2s}{1+s} より、
I(0,0,2a(12s1+s))=(0,0,2a(1s)1+s)I(0, 0, 2a (1 - \frac{2s}{1+s})) = (0, 0, \frac{2a(1-s)}{1+s})
(2)
(1)より t=2s1+st = \frac{2s}{1+s}
(3)
BI=(0a2a(1s)1+s)\overrightarrow{BI} = \begin{pmatrix} 0 \\ -a \\ \frac{2a(1-s)}{1+s} \end{pmatrix}, DI=(0a2a(1s)1+s)\overrightarrow{DI} = \begin{pmatrix} 0 \\ a \\ \frac{2a(1-s)}{1+s} \end{pmatrix}
BIDI=a2+4a2(1s)2(1+s)2=0\overrightarrow{BI} \cdot \overrightarrow{DI} = -a^2 + \frac{4a^2(1-s)^2}{(1+s)^2} = 0
1+4(1s)2(1+s)2=0-1 + \frac{4(1-s)^2}{(1+s)^2} = 0
4(1s)2=(1+s)24(1-s)^2 = (1+s)^2
2(1s)=±(1+s)2(1-s) = \pm (1+s)
22s=1+s2 - 2s = 1 + s または 22s=1s2 - 2s = -1 - s
1=3s1 = 3s または 3=s3 = s
s=13s = \frac{1}{3} または s=3s = 3
0<s10 < s \leq 1 より、 s=13s = \frac{1}{3}
(4)
s=13s = \frac{1}{3} のとき、t=2/34/3=12t = \frac{2/3}{4/3} = \frac{1}{2}
G(a3,0,4a3),B(0,a,0),D(0,a,0)G(-\frac{a}{3}, 0, \frac{4a}{3}), B(0, a, 0), D(0, -a, 0)
BG=(a/3a4a/3)\overrightarrow{BG} = \begin{pmatrix} -a/3 \\ -a \\ 4a/3 \end{pmatrix}, DG=(a/3a4a/3)\overrightarrow{DG} = \begin{pmatrix} -a/3 \\ a \\ 4a/3 \end{pmatrix}
BGDG=a29a2+16a29=8a29\overrightarrow{BG} \cdot \overrightarrow{DG} = \frac{a^2}{9} - a^2 + \frac{16a^2}{9} = \frac{8a^2}{9}
BG=a29+a2+16a29=26a29=263a|\overrightarrow{BG}| = \sqrt{\frac{a^2}{9} + a^2 + \frac{16a^2}{9}} = \sqrt{\frac{26a^2}{9}} = \frac{\sqrt{26}}{3} a
DG=a29+a2+16a29=26a29=263a|\overrightarrow{DG}| = \sqrt{\frac{a^2}{9} + a^2 + \frac{16a^2}{9}} = \sqrt{\frac{26a^2}{9}} = \frac{\sqrt{26}}{3} a
cosθ=BGDGBGDG=8a2926a29=826=413\cos \theta = \frac{\overrightarrow{BG} \cdot \overrightarrow{DG}}{|\overrightarrow{BG}| |\overrightarrow{DG}|} = \frac{\frac{8a^2}{9}}{\frac{26a^2}{9}} = \frac{8}{26} = \frac{4}{13}

3. 最終的な答え

(1) I(0,0,2a(1s)1+s)I(0, 0, \frac{2a(1-s)}{1+s})
(2) t=2s1+st = \frac{2s}{1+s}
(3) s=13s = \frac{1}{3}
(4) cosθ=413\cos \theta = \frac{4}{13}

「幾何学」の関連問題

直線 $l: y = -3x + 9$ と直線 $m: y = x - 7$ がある。直線 $l$ と $y$ 軸の交点を $A$、直線 $m$ と $y$ 軸の交点を $B$、直線 $l$ と直線 ...

座標平面直線交点三角形の面積
2025/8/8

三角形ABCにおいて、$AB = AC = 2$, $\angle BAC = 30^\circ$である。辺AB上に$\angle BCD = 45^\circ$となる点Dを、辺AC上に$\angle...

三角形面積正弦定理余弦定理三角関数
2025/8/8

直線 $l: y = -2x + 4$ と直線 $m: y = x - 5$ が与えられており、直線 $l$ と $y$ 軸の交点を $A$、直線 $m$ と $y$ 軸の交点を $B$、直線 $l$...

座標直線三角形面積
2025/8/8

直線 $l: y = -x + 7$ と直線 $m: y = 2x + 1$ が与えられている。直線 $l$ と $x$ 軸の交点を A、直線 $m$ と $x$ 軸の交点を B、直線 $l$ と $...

座標平面直線交点三角形の面積
2025/8/8

三角形ABCにおいて、$AB = 4$, $BC = 2\sqrt{5}$, $\angle ABC = 90^\circ$である。 (1) 円Oが直線ACに接するとき、三角形ABCの内心が直線AO上...

幾何三角形三平方の定理内心内接円相似
2025/8/8

直線 $l: x + 2y + 9 = 0$ と直線 $m: -x + y + 6 = 0$ があり、直線 $l$ と $x$ 軸の交点を A, 直線 $m$ と $x$ 軸の交点を B, 直線 $l...

座標平面直線交点三角形の面積
2025/8/8

直線 $l: y = -x + 6$ と直線 $m: y = x + 2$ がある。直線 $l$ と x軸の交点をA、直線 $m$ と y軸との交点をB、直線 $l$ と直線 $m$ の交点をCとする...

座標平面直線交点三角形の面積
2025/8/8

直線 $l: y = -2x + 6$ と直線 $m: y = x - 6$ がある。直線 $l$ と $y$ 軸の交点を A、直線 $m$ と $y$ 軸の交点を B、直線 $l$ と直線 $m$ ...

座標平面直線交点三角形面積
2025/8/8

直線 $l: y = -2x + 4$ と直線 $m: y = x - 5$ がある。直線 $l$ と $y$ 軸の交点を A、直線 $m$ と $y$ 軸の交点を B、直線 $l$ と直線 $m$ ...

平面図形座標平面直線の交点三角形の面積
2025/8/8

直線 $l: y = -x + 7$ と直線 $m: y = 2x + 1$ があり、直線 $l$ と $x$ 軸の交点を A、直線 $m$ と $x$ 軸の交点を B、直線 $l$ と直線 $m$ ...

座標平面直線交点三角形面積
2025/8/8