四角形OABCは、辺OAを下底、辺CBを上底とし、$\angle AOC$と$\angle OAB$が等しい等脚台形である。$a = |\overrightarrow{OA}|$, $c = |\overrightarrow{OC}|$, $m = \overrightarrow{OA} \cdot \overrightarrow{OC}$とおく。 (1) $m < \frac{a^2}{2}$が成り立つことを示す。 (2) 等脚台形OABCの面積Sをa, c, mを用いて表す。 (3) 対角線OBとACの交点をDとするとき、$\overrightarrow{OD}$を$\overrightarrow{OA}$, $\overrightarrow{OC}$を用いて表す。

幾何学ベクトル等脚台形面積内積余弦定理
2025/8/14

1. 問題の内容

四角形OABCは、辺OAを下底、辺CBを上底とし、AOC\angle AOCOAB\angle OABが等しい等脚台形である。a=OAa = |\overrightarrow{OA}|, c=OCc = |\overrightarrow{OC}|, m=OAOCm = \overrightarrow{OA} \cdot \overrightarrow{OC}とおく。
(1) m<a22m < \frac{a^2}{2}が成り立つことを示す。
(2) 等脚台形OABCの面積Sをa, c, mを用いて表す。
(3) 対角線OBとACの交点をDとするとき、OD\overrightarrow{OD}OA\overrightarrow{OA}, OC\overrightarrow{OC}を用いて表す。

2. 解き方の手順

(1)
OA=a\overrightarrow{OA} = \vec{a}, OC=c\overrightarrow{OC} = \vec{c}とおく。
AOC=θ\angle AOC = \thetaとおくと、m=OAOC=OAOCcosθ=accosθm = \overrightarrow{OA} \cdot \overrightarrow{OC} = |\overrightarrow{OA}||\overrightarrow{OC}|\cos{\theta} = ac\cos{\theta}となる。
OAB=θ\angle OAB = \thetaでもある。
θ>π2\theta > \frac{\pi}{2}のとき、cosθ<0\cos{\theta} < 0より、m<0<a22m < 0 < \frac{a^2}{2}となるので、m<a22m < \frac{a^2}{2}が成立する。
0<θ<π20 < \theta < \frac{\pi}{2}のとき、OAC\triangle OACにおいて余弦定理より
AC2=OA2+OC22OAOCcosθ=a2+c22mAC^2 = OA^2 + OC^2 - 2OA \cdot OC \cos{\theta} = a^2 + c^2 - 2m
同様にOAB\triangle OABにおいて余弦定理より
OB2=OA2+AB22OAABcosθOB^2 = OA^2 + AB^2 - 2OA \cdot AB \cos{\theta}
等脚台形なので、AC=OBAC = OB、またAB=OCAB = OCであるので、
AC2=OB2AC^2 = OB^2より、a2+c22m=a2+c22accosθa^2 + c^2 - 2m = a^2 + c^2 - 2ac\cos{\theta}
a2+c22m=a2+c22ma^2 + c^2 - 2m = a^2 + c^2 - 2m
OA=a,OC=cOA=a, OC=c
OA>OCOA>OCより、a>ca > c
OAB=AOC=θ\angle OAB = \angle AOC = \thetaより, a>ca>cより、m=accosθ<a2cosθm=ac\cos{\theta} < a^2\cos{\theta}
CB=OBOC\overrightarrow{CB} = \overrightarrow{OB} - \overrightarrow{OC}
CB=kOA\overrightarrow{CB} = k \overrightarrow{OA}, k>0k>0より
OB=kOA+OC\overrightarrow{OB} = k\overrightarrow{OA} + \overrightarrow{OC}
AOC=θ,m=OAOCcosθ=accosθ\angle AOC = \theta, m = |\overrightarrow{OA}||\overrightarrow{OC}|\cos\theta = ac\cos\theta
OAB=θ\angle OAB = \theta
仮定よりa>ca>c
CB=tOA\overrightarrow{CB} = t \overrightarrow{OA}とおく
OB=OC+CB=OC+tOA\overrightarrow{OB} = \overrightarrow{OC} + \overrightarrow{CB} = \overrightarrow{OC} + t \overrightarrow{OA}
OB2=OC+tOA2=c2+2tOCOA+t2a2=c2+2tm+t2a2OB^2 = |\overrightarrow{OC} + t \overrightarrow{OA}|^2 = c^2 + 2t\overrightarrow{OC} \cdot \overrightarrow{OA} + t^2a^2 = c^2 + 2tm + t^2a^2
OB=ACOB = ACより
AC2=OCOA2=a2+c22mAC^2 = |\overrightarrow{OC} - \overrightarrow{OA}|^2 = a^2 + c^2 - 2m
c2+2tm+t2a2=a2+c22mc^2 + 2tm + t^2a^2 = a^2 + c^2 - 2m
2tm+t2a2=a22m2tm + t^2a^2 = a^2 - 2m
a22m>0a^2 - 2m > 0, m<a22m< \frac{a^2}{2}
(2)
S=12OAOCsinθ+12OACBsinθ=12acsinθ+12a(ac)sinθS = \frac{1}{2}|\overrightarrow{OA}||\overrightarrow{OC}|\sin{\theta} + \frac{1}{2}|\overrightarrow{OA}||\overrightarrow{CB}|\sin{\theta} = \frac{1}{2}ac\sin{\theta} + \frac{1}{2}a(a-c)\sin{\theta}
S=12(a2c2)1cos2θS = \frac{1}{2}(a^2-c^2)\sqrt{1-\cos^2\theta}
cosθ=mac\cos\theta = \frac{m}{ac}
S=12a2c2m2(ac)S = \frac{1}{2}\sqrt{a^2c^2 - m^2} (a-c)
S=a+c2a2c2m2/aS = \frac{a+c}{2}\sqrt{a^2c^2-m^2}/a
(3)
OD=xOB\overrightarrow{OD} = x\overrightarrow{OB}かつOD=OA+yAC\overrightarrow{OD} = \overrightarrow{OA} + y\overrightarrow{AC}
OB=OC+tOA\overrightarrow{OB} = \overrightarrow{OC} + t\overrightarrow{OA}なので、
x(OC+tOA)=OA+y(OCOA)x(\overrightarrow{OC} + t\overrightarrow{OA}) = \overrightarrow{OA} + y(\overrightarrow{OC} - \overrightarrow{OA})
xtOA+xOC=(1y)OA+yOCxt\overrightarrow{OA} + x\overrightarrow{OC} = (1-y)\overrightarrow{OA} + y\overrightarrow{OC}
xt=1yxt=1-y
x=yx=y
xt+x=1xt+x=1
x=11+tx = \frac{1}{1+t}
t=a22m2m+a2tt = \frac{a^2-2m}{2m+a^2t}

3. 最終的な答え

(1) m<a22m < \frac{a^2}{2}
(2) S=a+c2a2c2m2S = \frac{a+c}{2}\sqrt{a^2c^2-m^2}
(3) OD=2ma2OC+a22ma2OA\overrightarrow{OD} = \frac{2m}{a^2}\overrightarrow{OC} + \frac{a^2 - 2m}{a^2}\overrightarrow{OA}

「幾何学」の関連問題

2点A(2, -5), B(2, 7)がある。直線 $y = ax - 1$ が線分AB(両端も含む)と共有点を持つとき、$a$ の値の範囲を求めよ。

座標平面直線線分共有点不等式
2025/8/14

3辺の長さが $x$, 6, 8 である三角形が存在するための $x$ の値の範囲を求めます。

三角形三角形の成立条件不等式
2025/8/14

長さが $x$, 6, 8 の線分を3辺とする三角形が存在するような $x$ の値の範囲を求める問題です。

三角形辺の長さ不等式三角形の成立条件
2025/8/14

円周上に点A, B, C, Dがあり、点Cにおける円の接線と直線ABの交点をPとする。角Pが$64^\circ$、角ABCが$110^\circ$であるとき、角ADC($x$)と角BAC($y$)を求...

接線接弦定理円周角の定理角度
2025/8/14

四角形OABCは辺OAを下底、辺CBを上底とする等脚台形であり、$\angle AOC = \angle OAB$である。$a=|\overrightarrow{OA}|$, $c=|\overrig...

ベクトル等脚台形面積内積
2025/8/14

大問3は、三角比、正弦定理・余弦定理、三角形の計量、円と接線に関する問題です。 (1) $0^\circ \leq \theta \leq 180^\circ$で、$\cos\theta = -\fr...

三角比正弦定理余弦定理三角形の計量円と接線メネラウスの定理チェバの定理
2025/8/14

原点Oから指定された方向に指定された距離だけ移動した点の座標を求める問題です。

座標ベクトル平面
2025/8/14

三角形ABCの面積Sを求める問題です。 (1) $a=6$, $b=8$, $C=30^\circ$ (2) $b=\sqrt{2}$, $c=5$, $A=135^\circ$

三角形面積三角関数
2025/8/14

三角形ABCにおいて、$b=3$, $c=5$, $A=120^\circ$ であるとき、辺BCの長さ$a$を求めよ。

三角形余弦定理辺の長さ
2025/8/14

三角形 ABC において、$b=10$, $A=60^\circ$, $B=45^\circ$ であるとき、辺 BC の長さ $a$ を求める問題です。

三角形正弦定理辺の長さ三角比
2025/8/14