連立1次方程式 $\begin{pmatrix} 1 & 2 & 5 \\ 1 & -2 & -3 \\ -2 & -1 & -6 \end{pmatrix} \begin{pmatrix} x \\ y \\ z \end{pmatrix} = \begin{pmatrix} 4 \\ 0 \\ -7 \end{pmatrix}$ が与えられています。 * 係数行列 $A$ の行列式を計算する。 * クラメルの公式を用いて、連立1次方程式の解を求める。 * $A$ の余因子行列と逆行列を求める。 * $A^{-1}$ を用いて連立1次方程式の解を求める。

代数学連立一次方程式行列式逆行列微分極値定積分置換積分部分積分
2025/4/14
##

1. 問題の内容

与えられた問題は、以下の3つの主要な部分に分かれています。

1. **連立1次方程式**:

連立1次方程式 (125123216)(xyz)=(407)\begin{pmatrix} 1 & 2 & 5 \\ 1 & -2 & -3 \\ -2 & -1 & -6 \end{pmatrix} \begin{pmatrix} x \\ y \\ z \end{pmatrix} = \begin{pmatrix} 4 \\ 0 \\ -7 \end{pmatrix} が与えられています。
* 係数行列 AA の行列式を計算する。
* クラメルの公式を用いて、連立1次方程式の解を求める。
* AA の余因子行列と逆行列を求める。
* A1A^{-1} を用いて連立1次方程式の解を求める。

2. **関数**:

関数 y=x42x2+1y = x^4 - 2x^2 + 1 について、以下の問いに答えます。
* yy の極大値と、極大値をとる xx の値をすべて求める。
* yy の極小値と、極小値をとる xx の値をすべて求める。
* yy の増減を調べて増減表を作成する。

3. **定積分**:

以下の定積分の値を求めます。
* 131(5x)2dx\int_{1}^{3} \frac{1}{(5-x)^2} dx (置換積分法を使用)
* 1ex3logxdx\int_{1}^{e} x^3 \log x dx (部分積分法を使用)
##

2. 解き方の手順

###

1. 連立1次方程式

**(1) 行列式 A|A| の計算**
行列 A=(125123216)A = \begin{pmatrix} 1 & 2 & 5 \\ 1 & -2 & -3 \\ -2 & -1 & -6 \end{pmatrix} の行列式を余因子展開を用いて計算します。
1行目で展開すると、
A=1231621326+51221|A| = 1 \cdot \begin{vmatrix} -2 & -3 \\ -1 & -6 \end{vmatrix} - 2 \cdot \begin{vmatrix} 1 & -3 \\ -2 & -6 \end{vmatrix} + 5 \cdot \begin{vmatrix} 1 & -2 \\ -2 & -1 \end{vmatrix}
=1((2)(6)(3)(1))2((1)(6)(3)(2))+5((1)(1)(2)(2))= 1 \cdot ((-2)(-6) - (-3)(-1)) - 2 \cdot ((1)(-6) - (-3)(-2)) + 5 \cdot ((1)(-1) - (-2)(-2))
=1(123)2(66)+5(14)= 1 \cdot (12 - 3) - 2 \cdot (-6 - 6) + 5 \cdot (-1 - 4)
=92(12)+5(5)= 9 - 2 \cdot (-12) + 5 \cdot (-5)
=9+2425=8= 9 + 24 - 25 = 8
**(2) クラメルの公式による解**
連立1次方程式 A(xyz)=(407)A \begin{pmatrix} x \\ y \\ z \end{pmatrix} = \begin{pmatrix} 4 \\ 0 \\ -7 \end{pmatrix} の解は、クラメルの公式により以下のように求められます。
x=AxA,y=AyA,z=AzAx = \frac{|A_x|}{|A|}, \quad y = \frac{|A_y|}{|A|}, \quad z = \frac{|A_z|}{|A|}
ここで、AxA_x, AyA_y, AzA_z は、それぞれ AA の第1列、第2列、第3列を (407)\begin{pmatrix} 4 \\ 0 \\ -7 \end{pmatrix} で置き換えた行列です。
Ax=(425023716)A_x = \begin{pmatrix} 4 & 2 & 5 \\ 0 & -2 & -3 \\ -7 & -1 & -6 \end{pmatrix}
Ay=(145103276)A_y = \begin{pmatrix} 1 & 4 & 5 \\ 1 & 0 & -3 \\ -2 & -7 & -6 \end{pmatrix}
Az=(124120217)A_z = \begin{pmatrix} 1 & 2 & 4 \\ 1 & -2 & 0 \\ -2 & -1 & -7 \end{pmatrix}
行列式を計算します。
Ax=4231620376+50271=4(123)2(021)+5(014)=36+4270=8|A_x| = 4 \cdot \begin{vmatrix} -2 & -3 \\ -1 & -6 \end{vmatrix} - 2 \cdot \begin{vmatrix} 0 & -3 \\ -7 & -6 \end{vmatrix} + 5 \cdot \begin{vmatrix} 0 & -2 \\ -7 & -1 \end{vmatrix} = 4(12-3) - 2(0-21) + 5(0-14) = 36+42-70 = 8
Ay=1037641326+51027=(021)4(66)+5(70)=21+4835=8|A_y| = 1 \cdot \begin{vmatrix} 0 & -3 \\ -7 & -6 \end{vmatrix} - 4 \cdot \begin{vmatrix} 1 & -3 \\ -2 & -6 \end{vmatrix} + 5 \cdot \begin{vmatrix} 1 & 0 \\ -2 & -7 \end{vmatrix} = (0-21) - 4(-6-6) + 5(-7-0) = -21 + 48 -35 = -8
Az=1201721027+41221=(140)2(70)+4(14)=14+1420=8|A_z| = 1 \cdot \begin{vmatrix} -2 & 0 \\ -1 & -7 \end{vmatrix} - 2 \cdot \begin{vmatrix} 1 & 0 \\ -2 & -7 \end{vmatrix} + 4 \cdot \begin{vmatrix} 1 & -2 \\ -2 & -1 \end{vmatrix} = (14-0) - 2(-7-0) + 4(-1-4) = 14+14-20 = 8
よって、x=88=1x = \frac{8}{8} = 1, y=88=1y = \frac{-8}{8} = -1, z=88=1z = \frac{8}{8} = 1
**(3) 余因子行列と逆行列**
AA の余因子行列 CC は、以下のように計算されます。
C=(C11C12C13C21C22C23C31C32C33)C = \begin{pmatrix} C_{11} & C_{12} & C_{13} \\ C_{21} & C_{22} & C_{23} \\ C_{31} & C_{32} & C_{33} \end{pmatrix}
ここで、CijC_{ij}AA(i,j)(i, j) 成分の余因子です。
C11=2316=9C_{11} = \begin{vmatrix} -2 & -3 \\ -1 & -6 \end{vmatrix} = 9, C12=1326=12C_{12} = -\begin{vmatrix} 1 & -3 \\ -2 & -6 \end{vmatrix} = 12, C13=1221=5C_{13} = \begin{vmatrix} 1 & -2 \\ -2 & -1 \end{vmatrix} = -5
C21=2516=7C_{21} = -\begin{vmatrix} 2 & 5 \\ -1 & -6 \end{vmatrix} = 7, C22=1526=4C_{22} = \begin{vmatrix} 1 & 5 \\ -2 & -6 \end{vmatrix} = 4, C23=1221=3C_{23} = -\begin{vmatrix} 1 & 2 \\ -2 & -1 \end{vmatrix} = -3
C31=2523=4C_{31} = \begin{vmatrix} 2 & 5 \\ -2 & -3 \end{vmatrix} = 4, C32=1513=8C_{32} = -\begin{vmatrix} 1 & 5 \\ 1 & -3 \end{vmatrix} = 8, C33=1212=4C_{33} = \begin{vmatrix} 1 & 2 \\ 1 & -2 \end{vmatrix} = -4
よって、C=(9125743484)C = \begin{pmatrix} 9 & 12 & -5 \\ 7 & 4 & -3 \\ 4 & 8 & -4 \end{pmatrix}
AA の逆行列 A1A^{-1} は、A1=1ACTA^{-1} = \frac{1}{|A|} C^T で与えられます。
A1=18(9741248534)A^{-1} = \frac{1}{8} \begin{pmatrix} 9 & 7 & 4 \\ 12 & 4 & 8 \\ -5 & -3 & -4 \end{pmatrix}
**(4) A1A^{-1} を用いた解**
(xyz)=A1(407)=18(9741248534)(407)\begin{pmatrix} x \\ y \\ z \end{pmatrix} = A^{-1} \begin{pmatrix} 4 \\ 0 \\ -7 \end{pmatrix} = \frac{1}{8} \begin{pmatrix} 9 & 7 & 4 \\ 12 & 4 & 8 \\ -5 & -3 & -4 \end{pmatrix} \begin{pmatrix} 4 \\ 0 \\ -7 \end{pmatrix}
=18(36+02848+05620+0+28)=18(888)=(111)= \frac{1}{8} \begin{pmatrix} 36 + 0 - 28 \\ 48 + 0 - 56 \\ -20 + 0 + 28 \end{pmatrix} = \frac{1}{8} \begin{pmatrix} 8 \\ -8 \\ 8 \end{pmatrix} = \begin{pmatrix} 1 \\ -1 \\ 1 \end{pmatrix}
よって、x=1x = 1, y=1y = -1, z=1z = 1
###

2. 関数 $y = x^4 - 2x^2 + 1$

**(1) 極大値**
y=4x34x=4x(x21)=4x(x1)(x+1)y' = 4x^3 - 4x = 4x(x^2 - 1) = 4x(x-1)(x+1)
y=0y' = 0 となる xxx=1,0,1x = -1, 0, 1
y=12x24y'' = 12x^2 - 4
* x=1x = -1 のとき y(1)=12(1)24=8>0y''(-1) = 12(-1)^2 - 4 = 8 > 0 なので極小値
* x=0x = 0 のとき y(0)=12(0)24=4<0y''(0) = 12(0)^2 - 4 = -4 < 0 なので極大値
* x=1x = 1 のとき y(1)=12(1)24=8>0y''(1) = 12(1)^2 - 4 = 8 > 0 なので極小値
極大値は y(0)=042(0)2+1=1y(0) = 0^4 - 2(0)^2 + 1 = 1. x=0x = 0 で極大値 11 をとる。
**(2) 極小値**
x=1x = -1 のとき、極小値 y(1)=(1)42(1)2+1=12+1=0y(-1) = (-1)^4 - 2(-1)^2 + 1 = 1 - 2 + 1 = 0
x=1x = 1 のとき、極小値 y(1)=(1)42(1)2+1=12+1=0y(1) = (1)^4 - 2(1)^2 + 1 = 1 - 2 + 1 = 0
x=1x = -1x=1x = 1 で極小値 00 をとる。
**(3) 増減表**
| x | ... | -1 | ... | 0 | ... | 1 | ... |
| :--- | :--- | :--- | :-- | :--- | :-- | :--- | :-- |
| y' | - | 0 | + | 0 | - | 0 | + |
| y | ↓ | 0 | ↑ | 1 | ↓ | 0 | ↑ |
###

3. 定積分

**(1) 131(5x)2dx\int_{1}^{3} \frac{1}{(5-x)^2} dx (置換積分)**
u=5xu = 5 - x とおくと、du=dxdu = -dx, dx=dudx = -du
x=1x = 1 のとき u=51=4u = 5 - 1 = 4
x=3x = 3 のとき u=53=2u = 5 - 3 = 2
131(5x)2dx=421u2(du)=42u2du=24u2du\int_{1}^{3} \frac{1}{(5-x)^2} dx = \int_{4}^{2} \frac{1}{u^2} (-du) = -\int_{4}^{2} u^{-2} du = \int_{2}^{4} u^{-2} du
=[u1]24=[1u]24=14(12)=14+12=14= \left[ -u^{-1} \right]_{2}^{4} = \left[ -\frac{1}{u} \right]_{2}^{4} = -\frac{1}{4} - \left( -\frac{1}{2} \right) = -\frac{1}{4} + \frac{1}{2} = \frac{1}{4}
**(2) 1ex3logxdx\int_{1}^{e} x^3 \log x dx (部分積分)**
u=logxu = \log x, dv=x3dxdv = x^3 dx とおくと、du=1xdxdu = \frac{1}{x} dx, v=x44v = \frac{x^4}{4}
1ex3logxdx=[x44logx]1e1ex441xdx=[x44logx]1e141ex3dx\int_{1}^{e} x^3 \log x dx = \left[ \frac{x^4}{4} \log x \right]_{1}^{e} - \int_{1}^{e} \frac{x^4}{4} \cdot \frac{1}{x} dx = \left[ \frac{x^4}{4} \log x \right]_{1}^{e} - \frac{1}{4} \int_{1}^{e} x^3 dx
=(e44loge144log1)14[x44]1e=e440116(e41)= \left( \frac{e^4}{4} \log e - \frac{1^4}{4} \log 1 \right) - \frac{1}{4} \left[ \frac{x^4}{4} \right]_{1}^{e} = \frac{e^4}{4} - 0 - \frac{1}{16} (e^4 - 1)
=4e416e416+116=3e4+116= \frac{4e^4}{16} - \frac{e^4}{16} + \frac{1}{16} = \frac{3e^4 + 1}{16}
##

3. 最終的な答え

###

1. 連立1次方程式

(1) A=8|A| = 8
(2) x=1,y=1,z=1x = 1, y = -1, z = 1
(3) C=(9125743484)C = \begin{pmatrix} 9 & 12 & -5 \\ 7 & 4 & -3 \\ 4 & 8 & -4 \end{pmatrix}, A1=18(9741248534)A^{-1} = \frac{1}{8} \begin{pmatrix} 9 & 7 & 4 \\ 12 & 4 & 8 \\ -5 & -3 & -4 \end{pmatrix}
(4) x=1,y=1,z=1x = 1, y = -1, z = 1
###

2. 関数 $y = x^4 - 2x^2 + 1$

(1) 極大値: 11 (x=0x=0 のとき)
(2) 極小値: 00 (x=1,1x=-1, 1 のとき)
(3) 増減表: 上記参照
###

3. 定積分

(1) 131(5x)2dx=14\int_{1}^{3} \frac{1}{(5-x)^2} dx = \frac{1}{4}
(2) 1ex3logxdx=3e4+116\int_{1}^{e} x^3 \log x dx = \frac{3e^4 + 1}{16}

「代数学」の関連問題