一辺の長さが1の正四面体ABCDと2点P, Qがあり、$\overrightarrow{AP}=2\overrightarrow{AC}$, $\overrightarrow{BQ}=2\overrightarrow{BD}$を満たす。 (1) $\overrightarrow{AB}=\vec{b}$, $\overrightarrow{AC}=\vec{c}$, $\overrightarrow{AD}=\vec{d}$として、$\overrightarrow{PQ}$を$\vec{b}$, $\vec{c}$, $\vec{d}$を用いて表せ。 (2) 点Rが辺CD上を動くとき、三角形PQRの面積の最小値を求めよ。

幾何学ベクトル空間図形四面体面積
2025/5/5

1. 問題の内容

一辺の長さが1の正四面体ABCDと2点P, Qがあり、AP=2AC\overrightarrow{AP}=2\overrightarrow{AC}, BQ=2BD\overrightarrow{BQ}=2\overrightarrow{BD}を満たす。
(1) AB=b\overrightarrow{AB}=\vec{b}, AC=c\overrightarrow{AC}=\vec{c}, AD=d\overrightarrow{AD}=\vec{d}として、PQ\overrightarrow{PQ}b\vec{b}, c\vec{c}, d\vec{d}を用いて表せ。
(2) 点Rが辺CD上を動くとき、三角形PQRの面積の最小値を求めよ。

2. 解き方の手順

(1) PQ\overrightarrow{PQ}b\vec{b}, c\vec{c}, d\vec{d}を用いて表す。
PQ=PA+AB+BQ=AP+AB+BQ\overrightarrow{PQ} = \overrightarrow{PA} + \overrightarrow{AB} + \overrightarrow{BQ} = -\overrightarrow{AP} + \overrightarrow{AB} + \overrightarrow{BQ}
ここでAP=2AC=2c\overrightarrow{AP} = 2\overrightarrow{AC} = 2\vec{c}, BQ=2BD=2(ADAB)=2(db)\overrightarrow{BQ} = 2\overrightarrow{BD} = 2(\overrightarrow{AD} - \overrightarrow{AB}) = 2(\vec{d} - \vec{b})より、
PQ=2c+b+2(db)=2c+b+2d2b=b2c+2d\overrightarrow{PQ} = -2\vec{c} + \vec{b} + 2(\vec{d} - \vec{b}) = -2\vec{c} + \vec{b} + 2\vec{d} - 2\vec{b} = -\vec{b} - 2\vec{c} + 2\vec{d}.
(2) 点Rが辺CD上にあるので、0t10 \leq t \leq 1としてCR=tCD\overrightarrow{CR}=t\overrightarrow{CD}と表せる。
AR=AC+CR=AC+tCD=AC+t(ADAC)=(1t)AC+tAD=(1t)c+td\overrightarrow{AR} = \overrightarrow{AC} + \overrightarrow{CR} = \overrightarrow{AC} + t\overrightarrow{CD} = \overrightarrow{AC} + t(\overrightarrow{AD}-\overrightarrow{AC}) = (1-t)\overrightarrow{AC} + t\overrightarrow{AD} = (1-t)\vec{c} + t\vec{d}.
PR=PA+AR=2c+(1t)c+td=(1t)c+td\overrightarrow{PR} = \overrightarrow{PA} + \overrightarrow{AR} = -2\vec{c} + (1-t)\vec{c} + t\vec{d} = (-1-t)\vec{c} + t\vec{d}.
QR=QA+AR=AQ+AR=(AB+BQ)+AR=(b+2(db))+(1t)c+td=b2d+(1t)c+td=b+(1t)c+(t2)d\overrightarrow{QR} = \overrightarrow{QA} + \overrightarrow{AR} = -\overrightarrow{AQ} + \overrightarrow{AR} = -(\overrightarrow{AB} + \overrightarrow{BQ}) + \overrightarrow{AR} = -(\vec{b} + 2(\vec{d}-\vec{b})) + (1-t)\vec{c} + t\vec{d} = \vec{b} - 2\vec{d} + (1-t)\vec{c} + t\vec{d} = \vec{b} + (1-t)\vec{c} + (t-2)\vec{d}.
三角形PQRの面積Sは
S=12PQ×PRS = \frac{1}{2} |\overrightarrow{PQ} \times \overrightarrow{PR}|.
PQ×PR=(b2c+2d)×((1t)c+td)=(b2c+2d)×((1+t)c+td)\overrightarrow{PQ} \times \overrightarrow{PR} = (-\vec{b} - 2\vec{c} + 2\vec{d}) \times ((-1-t)\vec{c} + t\vec{d}) = (-\vec{b} - 2\vec{c} + 2\vec{d}) \times (-(1+t)\vec{c} + t\vec{d})
=(1+t)b×ctb×d+2tc×d+2(1+t)c×d=(1+t)b×ctb×d+(2t+2+2t)c×d=(1+t)b×ctb×d+(4t+2)c×d= (1+t)\vec{b} \times \vec{c} - t\vec{b} \times \vec{d} + 2t \vec{c} \times \vec{d} + 2(1+t) \vec{c} \times \vec{d} = (1+t)\vec{b} \times \vec{c} - t\vec{b} \times \vec{d} + (2t + 2 + 2t)\vec{c} \times \vec{d} = (1+t)\vec{b} \times \vec{c} - t\vec{b} \times \vec{d} + (4t+2)\vec{c} \times \vec{d}.
ここで、正四面体の一辺の長さは1なので、
b=c=d=1|\vec{b}|=|\vec{c}|=|\vec{d}|=1.
bc=cd=db=12\vec{b}\cdot\vec{c} = \vec{c}\cdot\vec{d} = \vec{d}\cdot\vec{b} = \frac{1}{2}.
b×c=c×d=d×b=32|\vec{b} \times \vec{c}| = |\vec{c} \times \vec{d}| = |\vec{d} \times \vec{b}| = \frac{\sqrt{3}}{2}.
b×c,c×d,d×b\vec{b} \times \vec{c}, \vec{c} \times \vec{d}, \vec{d} \times \vec{b} は互いに直交する。
S2=14[(1+t)2b×c2+t2b×d2+(4t+2)2c×d2]=1434[(1+t)2+t2+(4t+2)2]=316[1+2t+t2+t2+16t2+16t+4]=316[18t2+18t+5]=316[18(t2+t)+5]=316[18(t+12)2184+5]=316[18(t+12)292+102]=316[18(t+12)2+12]S^2 = \frac{1}{4} [ (1+t)^2 |\vec{b} \times \vec{c}|^2 + t^2 |\vec{b} \times \vec{d}|^2 + (4t+2)^2 |\vec{c} \times \vec{d}|^2 ] = \frac{1}{4} \frac{3}{4} [ (1+t)^2 + t^2 + (4t+2)^2 ] = \frac{3}{16} [ 1 + 2t + t^2 + t^2 + 16t^2 + 16t + 4 ] = \frac{3}{16} [ 18t^2 + 18t + 5 ] = \frac{3}{16} [ 18(t^2 + t) + 5 ] = \frac{3}{16} [ 18(t + \frac{1}{2})^2 - \frac{18}{4} + 5 ] = \frac{3}{16} [ 18(t + \frac{1}{2})^2 - \frac{9}{2} + \frac{10}{2} ] = \frac{3}{16} [ 18(t + \frac{1}{2})^2 + \frac{1}{2} ].
したがって、t=12t = -\frac{1}{2}の時に最小になるが、0t10 \leq t \leq 1より、t=0t=0またはt=1t=1で最小となる。
t=0t=0のとき、S2=316(5)=1516S^2 = \frac{3}{16} (5) = \frac{15}{16}. S=154S = \frac{\sqrt{15}}{4}.
t=1t=1のとき、S2=316(18+18+5)=316(41)=12316S^2 = \frac{3}{16} (18 + 18 + 5) = \frac{3}{16} (41) = \frac{123}{16}. S=1234S = \frac{\sqrt{123}}{4}.
t=0t=0のときが最小なので、S=154S=\frac{\sqrt{15}}{4}.

3. 最終的な答え

(1) PQ=b2c+2d\overrightarrow{PQ} = -\vec{b} - 2\vec{c} + 2\vec{d}
(2) 154\frac{\sqrt{15}}{4}

「幾何学」の関連問題

一辺の長さが $a$ の正方形の土地に、幅 $b$ の道がついている。道の面積を $S$、道の中心を通る線の長さを $l$ とするとき、$S = bl$ が成り立つことを証明する。

面積正方形証明幾何学的証明
2025/6/17

2点 $A(-3, 0)$ と $B(2, 0)$ からの距離の比が $3:2$ である点 $P$ の軌跡を求める問題です。

軌跡距離座標
2025/6/17

一辺の長さが $a$ cmの正方形ABCDがある。各辺を1cm伸ばした正方形AEFGの面積は、正方形ABCDの縦を1cm短くし、横を3cm長くした長方形AHKLの面積より、常に4cm$^2$広いことを...

正方形長方形面積証明代数
2025/6/16

$\triangle ABC$ において、辺 $AB$ の中点を $M$、線分 $CM$ の中点を $D$、辺 $BC$ を $2:1$ に内分する点を $E$ とします。$\overrightarr...

ベクトル三角形同一直線上内分点中点
2025/6/16

問題は、以下の媒介変数表示がどのような曲線を表すかを答えることです。 (1) $x = 3\cos\theta + 2$, $y = 3\sin\theta - 1$ (2) $x = 3\cos\t...

媒介変数表示楕円三角関数曲線
2025/6/16

$\triangle ABC$ において、辺 $BC, CA, AB$ をそれぞれ $1:2$ に内分する点を $P, Q, R$ とする。点 $A, B, C, P, Q, R$ の位置ベクトルをそ...

ベクトル内分点重心三角形
2025/6/16

四面体OABCにおいて、OA = AB = 3、OC = 5、CA = 4、∠OAB = 90°、∠BOC = 45°である。 (1) BCの長さを求める。 (2) sin∠BACの値を求める。 (3...

空間図形四面体三平方の定理余弦定理体積
2025/6/16

問題は、三角形に関する比率の問題のようです。 (2) では、線分 BC と CS の比 $BC:CS$ を求めることが求められています。 与えられた式はチェバの定理のようです: $\frac{CB}{...

チェバの定理メネラウスの定理比率三角形
2025/6/16

図に示された角度$\alpha$と$\beta$の値を求める問題です。

角度三角形内角の和対頂角
2025/6/16

(1) 平面上の点を直線 $y = x$ に関して対称な点に移す一次変換の行列を求めます。 (2) 平面上の点 $(4, -3)$ を、原点を中心として $30^\circ$ 回転した点の座標を求めま...

線形変換行列回転座標変換
2025/6/16