与えられた2組の行列について、それぞれの組が行列の積に関して可換であるかどうかを調べる問題です。 (1) の行列は $ \begin{bmatrix} 0 & 1 & 0 \\ 1 & 0 & a \\ 0 & 0 & 1 \end{bmatrix}, \begin{bmatrix} 0 & 1 & a \\ 1 & a & 0 \\ 0 & 0 & a \end{bmatrix} $ (2) の行列は $ \begin{bmatrix} a & 0 & 0 \\ 0 & b & 0 \\ 0 & 0 & c \end{bmatrix}, \begin{bmatrix} 0 & 0 & 1 \\ 0 & 1 & 0 \\ 1 & 0 & 0 \end{bmatrix} $
2025/5/27
1. 問題の内容
与えられた2組の行列について、それぞれの組が行列の積に関して可換であるかどうかを調べる問題です。
(1) の行列は
\begin{bmatrix}
0 & 1 & 0 \\
1 & 0 & a \\
0 & 0 & 1
\end{bmatrix},
\begin{bmatrix}
0 & 1 & a \\
1 & a & 0 \\
0 & 0 & a
\end{bmatrix}
(2) の行列は
\begin{bmatrix}
a & 0 & 0 \\
0 & b & 0 \\
0 & 0 & c
\end{bmatrix},
\begin{bmatrix}
0 & 0 & 1 \\
0 & 1 & 0 \\
1 & 0 & 0
\end{bmatrix}
2. 解き方の手順
2つの行列A, B が可換であるとは、AB = BA が成り立つことを意味します。それぞれの組について、ABとBAを計算し、等しいかどうかを確かめます。
(1)
A = \begin{bmatrix}
0 & 1 & 0 \\
1 & 0 & a \\
0 & 0 & 1
\end{bmatrix},
B = \begin{bmatrix}
0 & 1 & a \\
1 & a & 0 \\
0 & 0 & a
\end{bmatrix}
AB = \begin{bmatrix}
0 & 1 & 0 \\
1 & 0 & a \\
0 & 0 & 1
\end{bmatrix}
\begin{bmatrix}
0 & 1 & a \\
1 & a & 0 \\
0 & 0 & a
\end{bmatrix}
= \begin{bmatrix}
1 & a & 0 \\
0 & 1 & 2a \\
0 & 0 & a
\end{bmatrix}
BA = \begin{bmatrix}
0 & 1 & a \\
1 & a & 0 \\
0 & 0 & a
\end{bmatrix}
\begin{bmatrix}
0 & 1 & 0 \\
1 & 0 & a \\
0 & 0 & 1
\end{bmatrix}
= \begin{bmatrix}
1 & 0 & a+a \\
a & 1 & a \\
0 & 0 & a
\end{bmatrix}
= \begin{bmatrix}
1 & 0 & 2a \\
a & 1 & a \\
0 & 0 & a
\end{bmatrix}
AB = BA となるためには、
\begin{bmatrix}
1 & a & 0 \\
0 & 1 & 2a \\
0 & 0 & a
\end{bmatrix} =
\begin{bmatrix}
1 & 0 & 2a \\
a & 1 & a \\
0 & 0 & a
\end{bmatrix}
したがって、 でなければなりません。
(2)
A = \begin{bmatrix}
a & 0 & 0 \\
0 & b & 0 \\
0 & 0 & c
\end{bmatrix},
B = \begin{bmatrix}
0 & 0 & 1 \\
0 & 1 & 0 \\
1 & 0 & 0
\end{bmatrix}
AB = \begin{bmatrix}
a & 0 & 0 \\
0 & b & 0 \\
0 & 0 & c
\end{bmatrix}
\begin{bmatrix}
0 & 0 & 1 \\
0 & 1 & 0 \\
1 & 0 & 0
\end{bmatrix}
= \begin{bmatrix}
0 & 0 & a \\
0 & b & 0 \\
c & 0 & 0
\end{bmatrix}
BA = \begin{bmatrix}
0 & 0 & 1 \\
0 & 1 & 0 \\
1 & 0 & 0
\end{bmatrix}
\begin{bmatrix}
a & 0 & 0 \\
0 & b & 0 \\
0 & 0 & c
\end{bmatrix}
= \begin{bmatrix}
0 & 0 & c \\
0 & b & 0 \\
a & 0 & 0
\end{bmatrix}
AB = BA となるためには、
\begin{bmatrix}
0 & 0 & a \\
0 & b & 0 \\
c & 0 & 0
\end{bmatrix} =
\begin{bmatrix}
0 & 0 & c \\
0 & b & 0 \\
a & 0 & 0
\end{bmatrix}
したがって、 でなければなりません。
3. 最終的な答え
(1) のとき、可換。
(2) のとき、可換。