実数 $\alpha$, $\beta$, $\gamma$ が以下の関係を満たすとき、次の問いに答える。 $\alpha + \beta + \gamma = p$ $\alpha\beta + \beta\gamma + \gamma\alpha = q$ $\alpha\beta\gamma = r$ (1) $p=2$, $q=r+1$ のとき、$\alpha$, $\beta$, $\gamma$ のうち少なくとも1つは1であることを示す。 (2) $p=3$, $q=3$ のとき、$\alpha$, $\beta$, $\gamma$ はすべて1であることを示す。

代数学三次方程式解の性質多項式代数
2025/3/27

1. 問題の内容

実数 α\alpha, β\beta, γ\gamma が以下の関係を満たすとき、次の問いに答える。
α+β+γ=p\alpha + \beta + \gamma = p
αβ+βγ+γα=q\alpha\beta + \beta\gamma + \gamma\alpha = q
αβγ=r\alpha\beta\gamma = r
(1) p=2p=2, q=r+1q=r+1 のとき、α\alpha, β\beta, γ\gamma のうち少なくとも1つは1であることを示す。
(2) p=3p=3, q=3q=3 のとき、α\alpha, β\beta, γ\gamma はすべて1であることを示す。

2. 解き方の手順

(1) p=2p=2, q=r+1q=r+1のとき、α,β,γ\alpha, \beta, \gammaを解とする3次方程式を考える。
3次方程式は
x3px2+qxr=0x^3 - px^2 + qx - r = 0
と表せる。
p=2,q=r+1p=2, q=r+1を代入すると
x32x2+(r+1)xr=0x^3 - 2x^2 + (r+1)x - r = 0
となる。
この式は
x32x2+x+rxr=0x^3 - 2x^2 + x + rx - r = 0
x(x22x+1)+r(x1)=0x(x^2 - 2x + 1) + r(x-1) = 0
x(x1)2+r(x1)=0x(x-1)^2 + r(x-1) = 0
(x1)(x(x1)+r)=0(x-1)(x(x-1)+r) = 0
(x1)(x2x+r)=0(x-1)(x^2 - x + r) = 0
となる。
したがって、x=1x=1は解である。つまり、α,β,γ\alpha, \beta, \gammaのうち少なくとも1つは1である。
(2) p=3p=3, q=3q=3のとき、α,β,γ\alpha, \beta, \gammaを解とする3次方程式を考える。
3次方程式は
x3px2+qxr=0x^3 - px^2 + qx - r = 0
と表せる。
p=3,q=3p=3, q=3を代入すると
x33x2+3xr=0x^3 - 3x^2 + 3x - r = 0
となる。
この式は
(x1)3=x33x2+3x1(x-1)^3 = x^3 - 3x^2 + 3x - 1
なので、
x33x2+3xr=0x^3 - 3x^2 + 3x - r = 0
(x1)3+1r=0(x-1)^3 + 1 - r = 0
となる。
ここで、x=α,β,γx = \alpha, \beta, \gammaである。
α,β,γ\alpha, \beta, \gammaは実数なので、xxも実数である。
(α1)3+1r=0(\alpha-1)^3 + 1 - r = 0
(β1)3+1r=0(\beta-1)^3 + 1 - r = 0
(γ1)3+1r=0(\gamma-1)^3 + 1 - r = 0
3つの式を足し合わせると
(α1)3+(β1)3+(γ1)3+3(1r)=0(\alpha-1)^3 + (\beta-1)^3 + (\gamma-1)^3 + 3(1-r) = 0
ここで、α+β+γ=3\alpha + \beta + \gamma = 3 なので、
(α1)+(β1)+(γ1)=α+β+γ3=33=0(\alpha-1) + (\beta-1) + (\gamma-1) = \alpha + \beta + \gamma - 3 = 3 - 3 = 0
A=α1A = \alpha - 1, B=β1B = \beta - 1, C=γ1C = \gamma - 1 とおくと、
A+B+C=0A + B + C = 0
A3+B3+C3+3(1r)=0A^3 + B^3 + C^3 + 3(1-r) = 0
A+B+C=0A + B + C = 0 より、A3+B3+C3=3ABCA^3 + B^3 + C^3 = 3ABC
3ABC+3(1r)=03ABC + 3(1-r) = 0
ABC=r1ABC = r - 1
(α1)(β1)(γ1)=r1(\alpha - 1)(\beta - 1)(\gamma - 1) = r - 1
αβγ(αβ+βγ+γα)+(α+β+γ)1=r1\alpha\beta\gamma - (\alpha\beta + \beta\gamma + \gamma\alpha) + (\alpha + \beta + \gamma) - 1 = r - 1
r3+31=r1r - 3 + 3 - 1 = r - 1
r1=r1r - 1 = r - 1
この式からはα,β,γ\alpha, \beta, \gammaがすべて1であることは示せない。
α+β+γ=3\alpha + \beta + \gamma = 3
αβ+βγ+γα=3\alpha\beta + \beta\gamma + \gamma\alpha = 3
αβγ=r\alpha\beta\gamma = r
(α1)+(β1)+(γ1)=0(\alpha - 1) + (\beta - 1) + (\gamma - 1) = 0
α=α1\alpha' = \alpha - 1, β=β1\beta' = \beta - 1, γ=γ1\gamma' = \gamma - 1 とおくと、
α+β+γ=0\alpha' + \beta' + \gamma' = 0
α+1=α\alpha' + 1 = \alpha, β+1=β\beta' + 1 = \beta, γ+1=γ\gamma' + 1 = \gamma
(α+1)(β+1)+(β+1)(γ+1)+(γ+1)(α+1)=3(\alpha' + 1)(\beta' + 1) + (\beta' + 1)(\gamma' + 1) + (\gamma' + 1)(\alpha' + 1) = 3
αβ+α+β+1+βγ+β+γ+1+γα+γ+α+1=3\alpha'\beta' + \alpha' + \beta' + 1 + \beta'\gamma' + \beta' + \gamma' + 1 + \gamma'\alpha' + \gamma' + \alpha' + 1 = 3
αβ+βγ+γα+2(α+β+γ)+3=3\alpha'\beta' + \beta'\gamma' + \gamma'\alpha' + 2(\alpha' + \beta' + \gamma') + 3 = 3
αβ+βγ+γα=0\alpha'\beta' + \beta'\gamma' + \gamma'\alpha' = 0
(α+1)(β+1)(γ+1)=r(\alpha' + 1)(\beta' + 1)(\gamma' + 1) = r
(α+1)(β+1)(γ+1)=αβγ+αβ+βγ+γα+α+β+γ+1=r(\alpha' + 1)(\beta' + 1)(\gamma' + 1) = \alpha'\beta'\gamma' + \alpha'\beta' + \beta'\gamma' + \gamma'\alpha' + \alpha' + \beta' + \gamma' + 1 = r
αβγ+0+0+1=r\alpha'\beta'\gamma' + 0 + 0 + 1 = r
αβγ+1=r\alpha'\beta'\gamma' + 1 = r
α+β+γ=0\alpha' + \beta' + \gamma' = 0
αβ+βγ+γα=0\alpha'\beta' + \beta'\gamma' + \gamma'\alpha' = 0
αβγ=r1\alpha'\beta'\gamma' = r - 1
α,β,γ\alpha', \beta', \gamma' を解とする3次方程式は
x3(α+β+γ)x2+(αβ+βγ+γα)xαβγ=0x^3 - (\alpha' + \beta' + \gamma')x^2 + (\alpha'\beta' + \beta'\gamma' + \gamma'\alpha')x - \alpha'\beta'\gamma' = 0
x3(r1)=0x^3 - (r-1) = 0
x3=r1x^3 = r-1
r=1r = 1 ならば x=0x = 0
α=β=γ=0\alpha' = \beta' = \gamma' = 0
α=β=γ=1\alpha = \beta = \gamma = 1
α=β=γ=1\alpha = \beta = \gamma = 1のとき
α+β+γ=3\alpha + \beta + \gamma = 3
αβ+βγ+γα=3\alpha\beta + \beta\gamma + \gamma\alpha = 3
αβγ=1\alpha\beta\gamma = 1

3. 最終的な答え

(1) α,β,γ\alpha, \beta, \gammaのうち少なくとも1つは1である。
(2) α=β=γ=1\alpha = \beta = \gamma = 1

「代数学」の関連問題