(1) 関数 $f(x,y) = \sin^{-1}(xy)$ の2階偏導関数を求める。 (2) 関数 $z = \log(x^2 + y^2)$ のとき、$\frac{\partial^2 z}{\partial x^2} + \frac{\partial^2 z}{\partial y^2}$ を求める。

解析学偏微分偏導関数合成関数の微分
2025/6/19

1. 問題の内容

(1) 関数 f(x,y)=sin1(xy)f(x,y) = \sin^{-1}(xy) の2階偏導関数を求める。
(2) 関数 z=log(x2+y2)z = \log(x^2 + y^2) のとき、2zx2+2zy2\frac{\partial^2 z}{\partial x^2} + \frac{\partial^2 z}{\partial y^2} を求める。

2. 解き方の手順

(1) f(x,y)=sin1(xy)f(x,y) = \sin^{-1}(xy) の2階偏導関数を求める。
まず1階偏導関数を求める。
fx=y1(xy)2=y1x2y2\frac{\partial f}{\partial x} = \frac{y}{\sqrt{1-(xy)^2}} = \frac{y}{\sqrt{1-x^2y^2}}
fy=x1(xy)2=x1x2y2\frac{\partial f}{\partial y} = \frac{x}{\sqrt{1-(xy)^2}} = \frac{x}{\sqrt{1-x^2y^2}}
次に2階偏導関数を求める。
2fx2=x(y1x2y2)=y(12)(1x2y2)3/2(2xy2)=xy3(1x2y2)3/2\frac{\partial^2 f}{\partial x^2} = \frac{\partial}{\partial x} \left( \frac{y}{\sqrt{1-x^2y^2}} \right) = y \cdot \left(-\frac{1}{2}\right) (1-x^2y^2)^{-3/2} \cdot (-2xy^2) = \frac{xy^3}{(1-x^2y^2)^{3/2}}
2fy2=y(x1x2y2)=x(12)(1x2y2)3/2(2x2y)=x3y(1x2y2)3/2\frac{\partial^2 f}{\partial y^2} = \frac{\partial}{\partial y} \left( \frac{x}{\sqrt{1-x^2y^2}} \right) = x \cdot \left(-\frac{1}{2}\right) (1-x^2y^2)^{-3/2} \cdot (-2x^2y) = \frac{x^3y}{(1-x^2y^2)^{3/2}}
2fxy=x(x1x2y2)=1x2y2x12(1x2y2)1/2(2xy2)1x2y2=1x2y2+x2y21x2y21x2y2=1x2y2+x2y2(1x2y2)3/2=1(1x2y2)3/2\frac{\partial^2 f}{\partial x \partial y} = \frac{\partial}{\partial x} \left( \frac{x}{\sqrt{1-x^2y^2}} \right) = \frac{\sqrt{1-x^2y^2} - x \cdot \frac{1}{2} (1-x^2y^2)^{-1/2} \cdot (-2xy^2)}{1-x^2y^2} = \frac{\sqrt{1-x^2y^2} + \frac{x^2y^2}{\sqrt{1-x^2y^2}}}{1-x^2y^2} = \frac{1-x^2y^2 + x^2y^2}{(1-x^2y^2)^{3/2}} = \frac{1}{(1-x^2y^2)^{3/2}}
2fyx=y(y1x2y2)=1x2y2y12(1x2y2)1/2(2x2y)1x2y2=1x2y2+x2y21x2y21x2y2=1x2y2+x2y2(1x2y2)3/2=1(1x2y2)3/2\frac{\partial^2 f}{\partial y \partial x} = \frac{\partial}{\partial y} \left( \frac{y}{\sqrt{1-x^2y^2}} \right) = \frac{\sqrt{1-x^2y^2} - y \cdot \frac{1}{2} (1-x^2y^2)^{-1/2} \cdot (-2x^2y)}{1-x^2y^2} = \frac{\sqrt{1-x^2y^2} + \frac{x^2y^2}{\sqrt{1-x^2y^2}}}{1-x^2y^2} = \frac{1-x^2y^2 + x^2y^2}{(1-x^2y^2)^{3/2}} = \frac{1}{(1-x^2y^2)^{3/2}}
(2) z=log(x2+y2)z = \log(x^2 + y^2) のとき、2zx2+2zy2\frac{\partial^2 z}{\partial x^2} + \frac{\partial^2 z}{\partial y^2} を求める。
zx=2xx2+y2\frac{\partial z}{\partial x} = \frac{2x}{x^2+y^2}
zy=2yx2+y2\frac{\partial z}{\partial y} = \frac{2y}{x^2+y^2}
2zx2=2(x2+y2)2x(2x)(x2+y2)2=2x2+2y24x2(x2+y2)2=2y22x2(x2+y2)2\frac{\partial^2 z}{\partial x^2} = \frac{2(x^2+y^2) - 2x(2x)}{(x^2+y^2)^2} = \frac{2x^2+2y^2-4x^2}{(x^2+y^2)^2} = \frac{2y^2 - 2x^2}{(x^2+y^2)^2}
2zy2=2(x2+y2)2y(2y)(x2+y2)2=2x2+2y24y2(x2+y2)2=2x22y2(x2+y2)2\frac{\partial^2 z}{\partial y^2} = \frac{2(x^2+y^2) - 2y(2y)}{(x^2+y^2)^2} = \frac{2x^2+2y^2-4y^2}{(x^2+y^2)^2} = \frac{2x^2 - 2y^2}{(x^2+y^2)^2}
したがって、
2zx2+2zy2=2y22x2(x2+y2)2+2x22y2(x2+y2)2=2y22x2+2x22y2(x2+y2)2=0(x2+y2)2=0\frac{\partial^2 z}{\partial x^2} + \frac{\partial^2 z}{\partial y^2} = \frac{2y^2 - 2x^2}{(x^2+y^2)^2} + \frac{2x^2 - 2y^2}{(x^2+y^2)^2} = \frac{2y^2 - 2x^2 + 2x^2 - 2y^2}{(x^2+y^2)^2} = \frac{0}{(x^2+y^2)^2} = 0

3. 最終的な答え

(1)
2fx2=xy3(1x2y2)3/2\frac{\partial^2 f}{\partial x^2} = \frac{xy^3}{(1-x^2y^2)^{3/2}}
2fy2=x3y(1x2y2)3/2\frac{\partial^2 f}{\partial y^2} = \frac{x^3y}{(1-x^2y^2)^{3/2}}
2fxy=1(1x2y2)3/2\frac{\partial^2 f}{\partial x \partial y} = \frac{1}{(1-x^2y^2)^{3/2}}
2fyx=1(1x2y2)3/2\frac{\partial^2 f}{\partial y \partial x} = \frac{1}{(1-x^2y^2)^{3/2}}
(2)
2zx2+2zy2=0\frac{\partial^2 z}{\partial x^2} + \frac{\partial^2 z}{\partial y^2} = 0

「解析学」の関連問題

次の関数を微分する問題です。 (1) $y = \sqrt[3]{x^2 + x + 1}$ (2) $y = \frac{1}{\sqrt{1 - x^2}}$

微分合成関数関数の微分
2025/6/23

次の4つの関数を微分せよ。 (1) $y=(1+\frac{1}{x})^2$ (2) $y=(x-\frac{1}{x})^3$ (3) $y=(x+2)^3(2x-1)^4$ (4) $y=\fr...

微分合成関数の微分積の微分商の微分
2025/6/23

与えられた2つの関数を微分する問題です。 (1) $y = \frac{1}{x^2 - 1}$ (2) $y = \frac{x^2 - 5x + 6}{x + 1}$

微分関数の微分分数関数導関数
2025/6/23

関数 $f(x)$, $g(x)$, $h(x)$ がいずれも微分可能であるとき、関数 $y = f(x)g(x)h(x)$ の導関数が $y' = f'(x)g(x)h(x) + f(x)g'(x)...

導関数積の微分微分
2025/6/23

逆関数の微分法を用いて、関数 $y = \sqrt[6]{x}$ を微分する。

微分逆関数累乗根導関数
2025/6/23

関数 $f(x)$ と $g(x)$ およびそれらの導関数 $f'(x)$ と $g'(x)$ について、以下の式を証明します。ただし、$a$ と $b$ は定数、$n$ は整数とします。 (1) $...

微分導関数合成関数の微分法
2025/6/23

与えられた関数 $y = \frac{1}{3x^3}$ を微分する問題です。

微分関数の微分べき乗の微分
2025/6/23

領域 $D_6 = \{(x, y) | 0 \le x^2 + y^2 \le 2x\}$ 上で、2重積分 $\iint_{D_6} y \, dx \, dy$ を求めよ。

2重積分極座標変換積分ヤコビアン
2025/6/23

領域 $D = \{(x, y) | x^2 + y^2 \le 2x, y \ge 0\}$ 上で、二重積分 $\iint_D 3y \, dx \, dy$ を計算します。

二重積分極座標変換ヤコビアン積分
2025/6/23

関数 $f(x) = |x^2 - 1|$ が $x = 1$ で微分可能でないことを示す。

微分絶対値極限微分可能性
2025/6/23